«Έτρωγε μόνο από τα πρόσφορα, βουτώντας τα στο νερό»: ένας μαθητής του Αγίου Σεργίου του Ράντονεζ, ο οποίος αγίασε

Οι βιαιότητες των Τατάρων, είχαν μεγάλο αντίκτυπο στην πνευματική ζωή της παλαιάς Ρωσίας. Τους ασκητές-μοναχούς στα ρωσικά αγιολόγια, αντικατέστησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα θεοσεβούμενοι πρίγκηπες. Αλλά, τον 14ο αιώνα, σχεδόν ταυτόχρονα, ανεξαρτήτως του ενός από το άλλο, έκαναν την εμφάνισή τους οι αναλαμπές νέων κέντρων πνευματικής ζωής — στο Βαλαάμ, στο Νίζνι Νόβγκοροντ και τέλος, στο γειτονικό με τη Μόσχα, μοναστήρι του Αγίου Σεργίου του Ράντονεζ.

«Φως ιλαρόν»

Ο Άγιος Σέργιος εισήλθε στην ιστορία της Ρωσικής Εκκλησίας. περιβαλλόμενος από πληθώρα αγίων μαθητών της. Και με το παράδειγμα της πνευματικής του ζωής και την εσωτερική του σύνδεση με το ρωσικό μοναχισμό, καθιερώθηκε με το κίνημα των ησυχαστών — των ασκούμενων της "νοεράς πράξης" ή της "νοεράς προσευχής", που ξεκίνησε στα μέσα του 14ου αιώνα από τον Άγιο Γρηγόριο τον Σιναΐτη, ο οποίος μετέφερε τη μυστηριακή του σχολή από την Κρήτη στον Άθω, από όπου μετέπειτα εξαπλώθηκε ευρέως σε όλο τον ελληνικό και το νοτιοσλαβικό κόσμο.

Στα χρόνια του Αγίου Σεργίου, μελετήθηκαν ελληνικά χειρόγραφα σε ένα από τα μοναστήρια του Ροστόφ, ο Μητροπολίτης Αλέξιος μετέφρασε το Ευαγγέλιο από το ελληνικό πρωτότυπο, ενώ ο ίδιος ο Σέργιος του Ράντονεζ, φιλοξένησε έναν Έλληνα επίσκοπο στο μοναστήρι του και έλαβε επιστολή από τον Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης, με την εντολή να οργανώσει εκεί ένα κοινόβιο. Η βιβλιοθήκη της Λάβρας της Αγίας Τριάδας του Αγίου Σεργίου, διασώζει τους αρχαίους Σλαβικούς καταλόγους του Γρηγορίου του Σιναΐτη μεταξύ του 14ου και του 15ου αιώνα, ενώ ένας από τους "συνομιλητές" του Αγίου Σεργίου, ήταν ο Σέργιος του Νούρομ, ο οποίος ήρθε στη Ρωσία από το Άγιο Όρος.

Ο χρυσός αιώνας της ρωσικής ιερωσύνης

Είναι γνωστό, όσον αφορά την παιδική ηλικία και την εφηβεία του οσίου Δημητρίου του Πριλούτσκι, ότι προερχόταν από μια πλούσια οικογένεια εμπόρων από το Περεσλάβλ-Ζαλέσσκι, έλαβε νωρίς το μοναστικό όρκο και στη συνέχεια ίδρυσε τη Μονή Νικόλσκι στις όχθες της λίμνης Πλεσέεβο και έγινε ηγούμενός της.

Το 1354, ο ηγούμενος Δημήτριος, συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον Άγιο Σέργιο, ο οποίος ήρθε στο Περεσλάβλ στον επίσκοπο Αθανάσιο. Από τότε, συνομιλούσαν επανειλημμένα και είχαν έρθει πολύ κοντά μεταξύ τους. Ίσως, χάρη σε αυτή την εγγύτητα, η φήμη του ηγούμενου του Περεσλάβλ έφτασε μέχρι τη Μόσχα, όπου έγινε ακόμη και αναδεκτός των παιδιών του Μεγάλου Δούκα Ντμίτρι του Ντονσκόι.

Αλλά, ο πρώτος Ρώσος μυστικιστής, Άγιος Σέργιος, ήταν επίσης και ο πρώτος Ρώσος ασκητής. Για αυτόν, όπως και για τους αρχαίους μυστικιστές της Ανατολής, η έρημος ήταν η δασκάλα της θεογνωσίας. Η αρκούδα, ήταν ο πρώτος φίλος του, στην απόκοσμη έρημο. Ο μαθητής του, περιγράφει με βαριοθυμία την κατασκευή της μελλοντικής Λαύρας — «παραμόρφωσαν την έρημο». Ο ίδιος ο άγιος δέχτηκε τους πρώτους μαθητές του με θλίψη: «Εγώ, Κύριε και αδελφοί μου, ήθελα να ζήσω μόνος σε αυτή την έρημο και να πεθάνω σε αυτό το μέρος». Αλλά, δεν αντιστάθηκε στο θέλημα του Θεού, θυσίασε την περισυλλογή για την αγάπη.

Αυτός ήταν στο σύνολό του ο νέος ρωσικός μοναχισμός του Σεργκίεβ. Έφτασε στις ερήμους, στην άγρια φύση του δάσους, μακριά από την πολυκοσμία, αλλά τελικά καταστάλαξε, εγκαταστάθηκε σε νοικοκυρεμένα μοναστήρια, οικοδόμησε, μερικές φορές δημιούργησε μεγάλες πολιτιστικές εστίες, ισχυρά υποστηλώματα της ρωσικής αποικιοκρατίας. Ο 14ος αιώνας, ήταν η χρυσή εποχή της ρωσικής ιερωσύνης, η οποία έδωσε στη Ρωσική Εκκλησία, τόσους πολλούς αγίους, καλύπτοντας με μονές ολόκληρη τη βόρεια — τότε αληθινά Αγία — Ρωσία.

Το συναξάρι του Αγίου Δημητρίου του Πριλούτσκι. Εικόνα από τον καθεδρικό ναό του Σωτήρος της Μονής Σπασο-Πριλούτσκι. Διονύσιος. Γύρω στο 1503

Υπό την επιρροή του Αγίου Σεργίου του Ράντονεζ και ο ηγούμενος του Περεσλάβλ, Δημήτριος, αποφάσισε επίσης να αποσυρθεί σε ένα απομακρυσμένο μέρος. Μαζί με τον μαθητή του Παχώμιο, πήγε στο Βορρά. Στα δάση της Βόλογκντα, στον ποταμό Βελίκαγια, στην περιοχή Αβνέζκι, έχτισαν την εκκλησία της Αναστάσεως του Χριστού και ήθελαν να ιδρύσουν και ένα μοναστήρι. Αλλά οι ντόπιοι, φοβήθηκαν μην χάσουν τα κτήματά τους και έτσι οι ερημίτες συνέχισαν το δρόμο τους.

«Χτίσε με το νου σου, για να αναζητήσεις τον ένα και μοναδικό Θεό»

Το πρώτο στο ρωσικό Βορρά κοινοβιακό μοναστήρι, ιδρύθηκε από τον άγιο Δημήτριο κοντά στη Βόλογκντα, σε μια στροφή του ποταμού. Το 1371, έχτισε την ξύλινη εκκλησία του Σωτήρος εκεί, και οι αδελφοί άρχισαν να συγκεντρώνονται σε αυτόν — πολλοί από τους μαθητές του μετακόμισαν εδώ από το Περεσλάβλ.

Η σε βάθος προσευχή και η αυστηρότερη προσωπική άσκηση, συνδυάστηκαν από τον ηγούμενο του Πριλούτσκι με απεριόριστη ελεημοσύνη: τάιζε τους φτωχούς και τους πεινασμένους, δεχόταν περιπλανώμενους, μιλούσε με όσους χρειάζονταν παρηγοριά, τους έδινε συμβουλές. Αλλά, του οσίου του άρεσε να προσεύχεται κατά μόνας και να τρώει μόνο τα πρόσφορα, βουτώντας τα στο ζεστό νερό — ακόμη και στις εορτές, δεν επέτρεπε στον εαυτό του να φάει ούτε ψάρι, ούτε κρασί. Το χειμώνα και το καλοκαίρι, φορούσε το ίδιο παλιό παλτό από πρόβειο δέρμα, ακόμα και σε μεγάλη ηλικία πήγαινε σε χειρωνακτικές εργασίες με τους αδελφούς του, ενώ αρνιόταν να δεχθεί ελεημοσύνη από εκείνους που προσέρχονταν σ’ αυτόν για συμβουλές και βοήθεια — τους έπειθε να το παραδώσουν στους πάσχοντες για φαγητό.

Φυσικά, η πλήρης αρετή της ανιδιοτέλειας, είναι ένα ιδανικό από το οποίο υποχωρούν ακόμη και οι πιο αυστηροί ασκητές. Αλλά ο Άγιος Δημήτριος δεχόταν συνεισφορές στο μοναστήρι διακριτικά, διασφαλίζοντας, ότι η φιλανθρωπία στο μοναστήρι δεν θα προέβαινε σε βάρος των γειτόνων εκείνων που προσέφεραν. Η φυγή του στην έρημο δεν τον εμπόδισε να δοξάσει την αγάπη ως την "κυρίαρχη των αρετών" και να την σκορπίζει σε κάθε συναναστροφή του με τους ανθρώπους.

Δείτε στο youtube το βίντεο:

Ο άγιος πέθανε σε μεγάλη ηλικία στις 11 Φεβρουαρίου (24 Φεβρουαρίου με το νέο), το 1406 και θάφτηκε στο νότιο τοίχος της ξύλινης εκκλησίας του Σωτήρος που χτίστηκε από αυτόν. Ήδη, από το 1409, οι άνθρωποι άρχισαν να θεραπεύονται από τα άγια λείψανά του και μέχρι το τέλος του 15ου αιώνα, η λατρεία του εξαπλώθηκε σε όλη τη Ρωσία, ενώ στα τέλη αυτού του αιώνος, ο εικονογράφος Διονύσιος αγιογράφησε την εικόνα του βίου του.