«Ξαφνικά ο μελλοντικός γέροντας άρχισε να φαλτσάρει έντονα» — πώς ο Νεκτάριος της Όπτινα αρνήθηκε από μια «εξέλιξη σταδιοδρομίας»

Ο τελευταίος γέροντας της ερήμου της Όπτινα, ο πατέρας Νέκταριος (1853–1928), ο πνευματικός μέντορας του μοναστηριού, ένας οραματιστής βοηθός των άπορων, ένας θεραπευτής και ένα βιβλίο προσευχής, φαινόταν περίεργος σε πολλούς, συμπεριφερόταν ασυνήθιστα, αλλά πίσω από κάθε πράξη του, υπήρχε ένα τεράστιο πνευματικό έργο. Εδώ είναι μόνο δύο επεισόδια από την εκπληκτική ζωή του Αγίου Νεκταρίου της Όπτινα.

Πώς ο Νεκτάριος έγινε φάλτσος...

Ο Νεκτάριος ήρθε στο μοναστήρι πολύ νέος. Τον αποκαλούσαν ακόμα Νικολάι Τίχονοφ εκείνη την εποχή. Δεν εγκαταστάθηκε στο ίδιο το μοναστήρι, αλλά σε ένα ερημητήριο, μακριά από την έρημο της Όπτινα. Το ερημητήριο είναι ένας τόπος όπου οι κανόνες είναι κατά πολύ αυστηρότεροι, από ό,τι σε ένα μοναστήρι. Και υπάρχουν λιγότεροι άνθρωποι εκεί, οι ξένοι δεν επιτρέπονται. Και η μοναστική ζωή είναι πιο σκληρή — εργασία, προσευχή, άσκηση…

Το ντροπαλό ορφανό δεν ήξερε πολλά. Όμως, η φωνή του ήταν καταπληκτική!

Ο ηγούμενος της Όπτινα, αφού άκουσε κάποτε τον Νικολάι να ψάλλει, τον θαύμασε, τον επαίνεσε στον πρωτοψάλτη της σκήτης, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τη χορωδία της εκκλησίας, και ανακοίνωσε, ότι ένας πρωτοψάλτης από το μοναστήρι θα πήγαινε σύντομα στη σκήτη — αυτός, μία φορά το χρόνο επέλεγε καλούς ψάλτες για τη μεγάλη χορωδία του μοναστηριού. Θα ήταν απαραίτητο, να του δείξουμε έναν ικανό υποτακτικό.

Τελευταία φωτογραφία του γέροντος Νεκταρίου Ο πρωτοψάλτης έσπευσε να ευχαριστήσει τον νεαρό:

— Τι χαρά! Ο πρωτοψάλτης θα έρθει, οπότε θα εκτελέσουμε τον «καλό ληστή» κι αυτός θα σε πάρει!

«Ο καλός – συνετός – ληστής» είναι ένας πολύ όμορφος εκκλησιαστικός ύμνος. Θεωρείται κολακευτικό, τιμητικό και «παρηγορητικό» να τον εκτελέσει κάποιος. Ο Νικολάι ήταν πολύ χαρούμενος στην αρχή! Και μετά κιτρίνισε ντροπιασμένος:

— Δεν είμαι άξιος... Δεν αξίζει σε μένα, έναν αμαρτωλό, να πάω στη χορωδία του μοναστηριού…

Ο πρωτοψάλτης κούνησε τα χέρια του αρνητικά:

— Ανοησίες! Σε άκουσα να ψέλνεις. Οι άγγελοι στον ουρανό χαίρονται! Και στο μοναστήρι δεν είναι όπως εδώ σε μας. Εκεί έρχονται προσκυνητές καθώς και οι αρχές. Όλοι θα σε ακούσουν, όλοι θα εκπλαγούν, θα σε επαινέσουν... Εκεί, βλέποντάς σε, θα σε μεταφέρουν στην πρωτεύουσα — θα γίνεις διασημότητα!

Εκείνη τη στιγμή ο πρωτοψάλτης της μονής έφτασε στη σκήτη.

— Λοιπόν, δείξε μου τα βλαστάρια σου…

Ο πρωτοψάλτης της σκήτης βρέθηκε στην ευχάριστη θέση να δοκιμάσει: έβαλε τον Νικολάι μπροστά, σε τιμητική θέση, στο δεξιό μέρος του κλήρου, ώστε να ακούγεται καλύτερα. Και έτσι ξεκίνησε να ψάλλει η χορωδία το «ληστή...». Μόλις, ο διακεκριμένος επισκέπτης άκουσε, ότι κάποιος στις μπροστινές σειρές φαλτσάρει και είναι εκτός συντονισμού — τουλάχιστον βούλωσε τ’ αυτιά σου! Δεν συμπίπτει ούτε μια νότα! Και ψάλλει τόσο δυνατά, που δεν μπορείς καν να ακούσεις τη χορωδία πίσω του…

Φυσικά, ήταν ο Νικολάι. Έψαλλε, επίτηδες, πολύ άσχημα, ώστε να μην μεταφερθεί στη χορωδία του μοναστηριού και να μετατεθεί από την αμαρτία στο αριστερό μέρος του κλήρου. Φυσικά, δεν υπήρχε πλέον λόγος για μεταγωγή του.

Δεν θεωρούσε τον εαυτό του άξιο φήμης ή τιμής.

Και αργότερα, έδειχνε συνεχώς θαύματα ταπεινότητας.

Πώς ο Νεκτάριος δεν πήγαινε πουθενά

Έχοντας ήδη καρεί μοναχός, ο Νεκτάριος, αναχώρησε για την έρημο. Για ολόκληρα είκοσι πέντε χρόνια! Έβγαινε μόνο στην εκκλησία για τη λειτουργία και επέστρεφε πίσω στο κελλί του. Και όλα αυτά τα χρόνια προσευχόταν και διαβάζε βιβλία. Όχι μόνο θεολογικά — διάβαζε για διαφορετικές χώρες, για άλλους λαούς, για την ιστορία τους... Γνώριζε, ήδη, πολλά για πολλούς επιστήμονες, εθνογράφους και γεωγράφους.

Σε κάποιο σημείο, άρχισε να ονειρεύεται να ταξιδέψει ο ίδιος. Ήθελε να γνωρίσει τον κόσμο, για τον οποίο είχε διαβάσει τόσα πολλά.

ΕΡΗΜΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ — Εκβολές του ποταμού Ζίζντρα

Και τότε μια μέρα, ενημερώνεται, ότι ένα έγγραφο έχει έρθει στην έρημο της Όπτινα. Μια οδηγία για την αποστολή ενός ιερομόναχου στο στόλο, για ένα ταξίδι γύρω από τον κόσμο. Είχε ακούσει πραγματικά, ο Κύριος, τις προσευχές του ερημίτη; Ο ίδιος ο Αρχιμανδρίτης — ο υψηλόβαθμος αρχηγός της εκκλησίας — πρότεινε γι αυτή τη θέση τον ορισμό του Νεκταρίου! Η ευκαιρία για κάθε μοναχό είναι σχεδόν αδύνατη ! Κι όταν υπάρχει μοναδική στη ζωή! Και ακόμα περισσότερο για έναν τέτοιο μοναχό, που ονειρευόταν να ταξιδέψει τόσα χρόνια!

Ο Νεκτάριος χάρηκε — ο Κύριος το έχει ορίσει! Σκεφτόταν ήδη να ετοιμάσει τα πράγματά του. Μόλις αποφάσισε πρώτα να πάει στον πνευματικό του διδάσκαλο, τον Γέροντα Ιωσήφ. Η υπακοή για έναν μοναχό ήταν πρώτα απ' όλα. Χωρίς την ευλογία ενός πνευματικού μέντορα, ένας μοναχός σε ένα μοναστήρι, δεν αναλαμβάνει κανένα έργο. Τον υπακούει σε όλα, ταπεινώνει τον εαυτό του μπροστά του και ενώπιον του Κυρίου.

— Ο Θεός να με βοηθήσει! Δεν πάω, αδελφοί.

— Γιατί δεν φεύγεις;

— Ο Γέροντας Ιωσήφ δεν ευλόγησε…

— Πώς είναι δυνατόν αυτό;!

— Αυτό είναι για το καλό μου, ενός αμαρτωλού! Για να συγκρατήσω την ακαταμάχητη υπερηφάνεια μου και να σώσω την ψυχή μου!

— Αλλά, πώς δεν στενοχωρήθηκες για κάτι τέτοιο; Και είσαι ακόμα χαρούμενος!

— Θυμήθηκα αμέσως, πώς με δίδαξαν οι πατέρες, διαβάζοντας την προσευχή: «Κύριε, λυπήσου, ελέησον και σώσον τον δούλον σου, ιερομόναχο Νεκτάριο!» Και δεν έχω καμία δυσαρέσκεια, αλλά μόνο χαρά στην ψυχή μου!