Ηγουμένη Ταϊσία Λεουσίνσκαγια – Πνευματική κόρη του Αγίου και Δικαίου Ιωάννη της Κρονστάνδης (1842-1915). Μέρος Β

Η ηγουμένη Ταϊσία ήταν το πνευματικό τέκνο του Αγίου και Δικαίου Ιωάννη της Κρονστάνδης, ο οποίος διέβλεψε σε αυτή, μια μεγάλη ασκητική μορφή. Γνώρισε τον Δίκαιο Ιωάννη, το 1873 και τελικά έγινε ένα από τα αγαπημένα και πιστά πνευματικά του τέκνα, ενώ για 35 χρόνια διατηρούσε πνευματική επικοινωνία μαζί του καθώς και αλληλογραφία. Κατά τη διάρκεια της πνευματικής τους συνεργασίας, ιδρύθηκαν και αποκαταστάθηκαν 10 μοναστήρια και ακόμη μεγαλύτερος αριθμός μετοχίων, μεταξύ των οποίων ήταν τα εξής: Η αρχαία μονή Θεραπόντων στην περιοχή Κιριλόφσκι της επαρχίας του Νόβγκοροντ, η Μονή του Ευαγγελισμού της μονής Βοροντσόφ στην επαρχία του Πσκοφ, η μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Σούρσκι στην επαρχία Αρχάγγελσκ, την πατρίδα του Δικαίου Ιωάννη της Κρονστάνδης, η γυναικεία Μονή του Αγίου Ιωάννου στην Αγία Πετρούπολη, όπου εκτίθενται και αναπαύονται σήμερα και τα λείψανα αυτού του Αγίου και Δικαίου στο κοιμητήριο του ναού και πολλά άλλα. «Όλοι οι ναοί και τα μοναστήρια ήταν ποτισμένα με τα άφθονα δάκρυά μου», έγραψε στην πνευματική της διαθήκη.

Ο Καθεδρικός Ναός της Αγίας Τριάδας στο μοναστήρι Λεουσίνσκι. Φωτογραφία: Σεργκέι Μιχάηλοβιτς Προκούντιν-Γκόρσκι, 1909

Ο Δίκαιος Ιωάννης διέβλεψε στην ηγουμένη Ταϊσία μια μεγάλη ασκητική μορφή και την εκτίμησε ιδιαίτερα για τα έργα και τα πλεονεκτήματά της. Στις 30 Ιουνίου 1902, μετά τον αγιασμό στην Εκκλησία της αδελφότητας Παρφιόνοβ, ενός άλλου μοναστηριού που διοργάνωσε η Ταϊσία, είπε: «Σε συγχαίρω, μητερούλα, με χαρά για το μεγαλείο της εμφάνισης ενός νέου μοναστηριού... Μεγάλη ανταμοιβή σε σένα από τον Κύριο γι αυτό».

Ο Δίκαιος Ιωάννης, διέβλεψε στην ηγουμένη Ταϊσία, μια μεγάλη ασκητική μορφή και την εκτίμησε ιδιαίτερα για τα έργα και τα πλεονεκτήματά της

Από τις επιστολές του πατρός Ιωάννη της Κρονστάνδης προς την ηγουμένη του Λεουσίνσκι, φαίνεται, ότι ο π. Ιωάννης την σεβόταν ως Αγία κατά τη διάρκεια της ζωής του, αποκαλώντας την «ευλογημένη γερόντισσα», «θεόκλητη ηγουμένη», «Αγία Του Θεού», «Εκλεκτή της Βασίλισσας του Ουρανού», «Ακούραστη εργάτρια προς όφελος των μοναστηριών», «Αιδεσιμότατη» κ.λπ. Να και μια χαρακτηριστική εισαγωγή μιας εκ των επιστολών του:

«Υποκλίνομαι σε σένα, Αγία βασίλισσα και ασπάζομαι την ιερή σου κεφαλή, σκεπτόμενος αδιάκοπα, ότι είσαι οντότητα του Θεού».

Και σε μια άλλη επιστολή:

«Αγαπητή στο πνεύμα, ανεκτίμητη Μητερούλα Ηγουμένη Ταϊσία!.. Δεν είμαι πλήρως ευχαριστημένος με την αγάπη σου για τον Χριστό και τον ζήλο σου, που εκφράζεται τόσο ποικιλότροπα και τόσο αδιάκοπα. Με τους γλυκούς καρπούς της αγάπης σου, σε γνωρίζω για περίπου 35 χρόνια. Όλο αυτό το διάστημα, η αγάπη σου για τον Χριστό, ξεχύνεται συνεχώς σε ένα καθαρό ρέμα – ασταμάτητα, παντού και με κάθε τρόπο... αλλά με παρηγόρησες ιδιαίτερα με την ανιδιοτελή αφοσίωσή σου στον Χριστό τον Σωτήρα, του Οποίου το αγνό ποίμνιο μάζεψες και εξακολουθείς να ποιμαίνεις στο βοσκότοπο της σωτηρίας. Γι αυτό, ο Θεός είθε να προσφέρει σε σένα και σε όλους τους καλούς υποτακτικούς σου, τη Βασιλεία των Ουρανών».

«Μεγάλη είναι η πίστη και η ακλόνητη εμπιστοσύνη σου ενώπιον του Κυρίου». Αρχικά, ο Άγιος Ιωάννης τελείωνε τις επιστολές του με τη φράση «ο πνευματικός σου πατέρας», ενώ αργότερα υπέγραφε ως: «ο πνευματικός σου υιός».

Η ηγουμένη Ταϊσία στη βεράντα. Φωτογραφία: Σεργκέι Μιχάιλοβιτς Προκούντιν-Γκόρσκι

Οι ιδιαίτερες συναντήσεις και συνομιλίες τους κατέστησαν συχνότερες από το 1891, όταν ο πατέρας Ιωάννης άρχισε να ταξιδεύει στην πατρίδα του, στο χωριό Σουρού, για να οικοδομήσει έναν πέτρινο ναό σε αυτό. Στο δρόμο της επιστροφής, περνούσε από το μοναστήρι Λεουσίνσκι και έμενε εδώ μερικές φορές για αρκετούς μήνες. Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια μακρών συνομιλιών για πνευματικά θέματα, ο ευλογημένος πάστορας απαντούσε σε όλες τις ερωτήσεις της συνομιλήτριάς του για την πίστη, τη σωτηρία της ψυχής, για τη μετά θάνατον ζωή. Ο ιερέας συνήθως τελούσε τη θεία λειτουργία στην εκκλησία των Εγκωμίων της Υπεραγίας Θεοτόκου, η οποία χτίστηκε από τους «δακρυσμένους κόπους και τους εράνους» της Ταϊσίας (Λεουσίνσκαγια). Μια μέρα ομολόγησε στην ηγουμένη: «Πόσο καλά είναι για μένα εδώ και εύκολα να λειτουργώ! Ένας υπέροχος ναός». Του ευλογημένου πάστορα άρεσε, επίσης, να επισκέφτεται τη σκήτη που ονομάζετο «ερημητήριο» και που βρισκόταν κοντά στο μοναστήρι. Στη σκήτη υπήρχε μια εκκλησία στο όνομα του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και ένας κήπος με σοκάκια, όπου στον π. Ιωάννη πάντα άρεσε να περπατάει, εκτελώντας τις μυστικές προσευχές του. Το 1908, στις 6 Ιουλίου, λίγο πριν από το θάνατό του, κατά την τελευταία του επίσκεψη στην ηγούμενη Ταϊσία, της είπε: «Θαυμάζω το μοναστήρι σας για άλλη μια φορά! Είθε ο Κύριος να το προστατεύσει! Ο Θεός αληθώς είναι μαζί σου!»
Στις σημειώσεις της για τον Άγιο Ιωάννη της Κρονστάνδης και μετά το θάνατό του το 1908, η Ταϊσία έγραψε:

«Ω, αγαπητέ πατέρα! Πόσο με παρηγόρησες κατά τη διάρκεια της ζωής μου και με γλύκανες από την πικρία του καθημερινού κόσμου! Αλλά ακόμα και κατά την αποδήμησή σου, μου άφησες πολλές γλυκές αναμνήσεις».

Πριν από το θάνατό της, η ηγούμενη Ταϊσία ήταν μέλος της κοινότητας για τη μνήμη του πατρός Ιωάννη της Κρονστάνδης, όπου δημοσίευσε άρθρα γι αυτόν στο περιοδικό «Ποιμενάρχης της Κρονστάνδης».

Η ηγουμένη Ταϊσία κληρονόμησε υπέροχες αναμνήσεις από τον Δίκαιο Ιωάννη της Κρονστάνδης. Για παράδειγμα, έγραψε ότι ο πατέρας αγαπούσε πολύ τη φύση και τα λουλούδια. Όταν του δόθηκαν, τα φίλησε, και παίρνοντας στα χέρια του ένα τριαντάφυλλο ή μια παιώνια, είπε:

«Ασπάζομαι τη Δεξιά Χείρα που σε δημιούργησε τόσο υπέροχα, τόσο όμορφα, αρωματικά! Ω, Δημιουργέ, Δημιουργέ! Πόσο υπέροχος είσαι Εσύ, ακόμα και στο μικρό γρασίδι, στο κάθε πέταλο!»

Και για τα μούρα:

«Πόσο ελεήμων είναι ο Κύριος, ο Ουράνιος Πατέρας μας, ευγενικός, γενναιόδωρος, και πανάγαθος! Κοιτάξτε, κοιτάξτε: όχι μόνο μας δίνει τον επιούσιο, την απαραίτητη τροφή, αλλά και μας γλυκαίνει, μας προσφέρει λιχουδιές με μούρα και με φρούτα...».

Τέμπλο στον καλοκαιρινό καθεδρικό ναό. Φωτογραφία: Σεργκέι Μιχάιλοβιτς Προκούντιν-Γκόρσκι

Το 1907, 8 χρόνια πριν από το θάνατό της, η ηγούμενη Ταϊσία έκανε μια πνευματική διαθήκη, στην οποία έγραψε, ότι αισθανόταν εξαιρετικά αδύναμη για αρκετά χρόνια και ότι δεν θα μπορούσε πλέον να εκπληρώσει τα καθήκοντα της ηγούμενης. Αφού δεν αποταμίευσε ούτε μια δεκάρα χρημάτων στη μακρά ζωή της, κληροδότησε την υπάρχουσα περιουσία της στο μοναστήρι – εικόνες και βιβλία. Ο ευλογημένος θάνατος της ηγουμένης ήρθε στις 15 Ιανουαρίου του 1915. Ακριβώς 3 χρόνια πριν, η ηλικιωμένη γυναίκα, είδε σε ένα όνειρο τον Άγιο Ιωάννη της Κρονστάνδης, ο οποίος την ενημέρωσε ότι της προετοίμαζε μια θέση στη Βασιλεία των Ουρανών, δίπλα του. Η ηγουμένη Ταϊσία, θάφτηκε στον καθεδρικό ναό προς τιμήν των Εγκωμίων της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Από την πνευματική κληρονομιά της γερόντισσας Ταϊσίας, θα αναφέρουμε τα σπουδαιότερα: πνευματικά ποιήματα, «Σημειώσεις από το κελλί της Ηγουμένης Ταϊσίας», «Επιστολές προς την νεοεισερχόμενη μοναχή», «Συνομιλίες με τον π. Ιωάννη της Κρονστάνδης». Το κύριο θέμα των «Σημειώσεων του κελλιού της» αποτελούσε η παρουσίαση της μυστικιστικής εμπειρίας της. Σχετικά με το έργο των «Σημειώσεων», ο π. Ιωάννης της Κρονστάνδης έγραψε: «Είναι υπέροχο, όμορφο, θεϊκό, τυπωμένο για γενική διδασκαλία». Οι «Επιστολές της Ηγουμένης Ταϊσίας προς τη νεοεισερχόμενη μοναχή» είναι διδακτικές ακόμη και στη σημερινή εποχή, για εκείνους που έχουν επιλέξει τη μοναστική οδό για τον εαυτό τους.

Μοναστική παραγωγή άχυρου. Φωτογραφία: Σεργκέι Μιχάιλοβιτς Προκούντιν-Γκόρσκι

Οι πιστοί άνθρωποι πιστεύουν, ότι το μοναστήρι Λεουσίνσκι θα αναβιώσει

Το 1931, έκλεισαν τη Μονή Λεουσίνσκι και το 1941, μαζί με τον τάφο της ηγουμένης, πλημμύρισε από τα νερά της τεχνητής δεξαμενής υδάτων, Ριμπίνσκ. Το μοναστήρι βρίσκεται ακόμα και σήμερα κάτω από το νερό. Το όνομα της Ηγουμένης Ταϊσίας, κάποτε ξακουστό σε όλη τη Ρωσία, έχει ξεχαστεί εδώ και 70 χρόνια. Τους ξηρούς θερινούς μήνες, όταν πέφτει η στάθμη του νερού της δεξαμενής Ριμπίνσκ, το καμπαναριό του κάποτε επιβλητικού πεντάτρουλου καθεδρικού ναού της Μονής προεξέχει από την τεχνητή λίμνη, ενώ τα τοιχώματα των πρώην κτιρίων και οι σωροί από τα τούβλα είναι σαφώς ορατά από το ύψος των δαπέδων τους. Παρατηρώντας αυτή τη θλιβερή εικόνα, αναρωτιέσαι με μια αίσθηση πικρίας: «Ήταν μάταιο το τιτάνειο έργο της Ηγουμένης Ταϊσίας για την κατασκευή του μοναστηριού; Έχει σβήσει ο αδίστακτος χρόνος για πάντα στη μνήμη των ορθοδόξων χριστιανών ακόμα και την ονομασία: «Γυνακεία Μονή Λεουσίνσκι;» Ευτυχώς, το όνομα της Ταϊσίας Λεουσίνσκαγια εμφανίζεται όλο και περισσότερο στις σελίδες των ορθόδοξων εφημερίδων και περιοδικών. Επί του παρόντος, το μοναστήρι αναβιώνει στο χωριό Μιάξα, στην περιοχή Τσερέποβετς, που βρίσκεται στην παράκτια ζώνη της δεξαμενής Ριμπίνσκ, ενώ και στην Αγία Πετρούπολη υπάρχει ένα μετόχι της Μονής Λεουσίνσκι, που ιδρύθηκε το 1894 με την ευλογία του Αγίου Ιωάννη της Κρονστάνδης. Παραδοσιακές κατέστησαν οι προσευχές του Ακάθιστου του Λεουσίνσκι, οι οποίες πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στο χώρο του πλημμυρισμένου μοναστηριού στις 6 Ιουλίου, την παραμονή της Γεννήσεως του Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού του Κυρίου, Ιωάννου, προς τιμήν του οποίου ονομάστηκε και το μοναστήρι. Κάθε χρόνο – στον Σταυρό του Λεουσίνσκι, στον οποίο είναι στερεωμένη η εικόνα της Θεομήτορος με την επιγραφή «ο Θεός είναι μαζί μας, το έλεος της Παναγίας μας καλύπτει πάντα» – τον Ιούλιο, τελείται η λειτουργία και διαβάζονται προσευχές με τον Ακάθιστο στον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή. Μετά την προσευχή, τα μνημόσυνα με τα πρόσφορα μεταφέρονται με βάρκα στο πλημμυρισμένο μοναστήρι και εμβαπτίζονται στο νερό με την πεποίθηση, ότι νέοι μάρτυρες προσεύχονται εκεί για τη Ρωσία και για μας. Οι πιστοί άνθρωποι πιστεύουν, ότι το μοναστήρι Λεουσίνσκι θα αναβιώσει. Βραδιές συναυλιών προς τιμήν της ηγουμένης Ταϊσίας πραγματοποιούνται στην Αγία Πετρούπολη.

Ακάθιστος, Λεουσίνσκι, 2018 Φωτογραφία: vera-eskom.ru

Ακάθιστος, Λεουσίνσκι, 2018 Φωτογραφία: vk.com/leushino

Ακάθιστος, Λεουσίνσκι, 2019 Φωτογραφία: vk.com/leushino

Ακάθιστος, Λεουσίνσκι, 2019 Φωτογραφία: vk.com/leushino

Ακάθιστος, Λεουσίνσκι, 2019 Φωτογραφία: vk.com/leushino

Συμμετέχοντες στον Ακάθιστο, Λεουσίνσκι, 2021 Φωτογραφία: vk.com/leushino

Η ηγούμενη Ταϊσία, ακόμα και σήμερα αποτελεί παράδειγμα ευσεβούς ζωής και πνευματικής καθοδήγησης. Υπάρχουν περιπτώσεις ευγενούς βοηθείας σε όσους απευθύνονται σε αυτήν με προσευχή. Ενώ η Ηγουμένη Ταϊσία, δεν έχει δοξαστεί στο λίκνο των αγίων, όμως σήμερα οι επιτροπές για τις αγιοκατατάξεις τριών εκκλησιαστικών επαρχιών ταυτόχρονα, λαμβάνοντας υπόψη τους άθλους της ζωής της, προετοιμάζουν τα έγγραφα για τη δόξα της εν μέσω των προσώπων των αγίων και οσίων γυναικών.

Η πνευματική ένωση δύο υπηρέτων του Κυρίου – του «Ποιμένος όλης της Ρωσίας» και της «Ηγουμένης όλης της Ρωσίας» – ήταν πολύ γόνιμη ως προς το διδακτικό παράδειγμα των συγχρόνων τους. Αυτή η ένωση, σήμερα, μας προσφέρει ένα παράδειγμα της ευσεβούς ζωής τους, της πνευματικής καθοδήγησης και της ανιδιοτελούς αγάπης για τον Θεό και τον πλησίον.

Μονή Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Νόβο-Λεουσίνσκι στο χωριό Μιάξα. Φωτογραφία: cherepovets-eparhia.ru