Το μυστήριο της ανανέωσης

Η δίψα για εσωτερική ανανέωση είναι αέναη. Και στα καθημερινές μικρές ασχολίες, σαν σε μια σταγόνα νερού, αντανακλάται κάτι σπουδαίο. Πίσω από τις εξωτερικές αναλαμπές των προετοιμασιών για τον καινούργιο χρόνο, τον στολισμό του χριστουγεννιάτικου δέντρου, τις χαρούμενες φωνές των παιδιών που περιμένουν τα δώρα τους καθώς και τις χαρωπές κινήσεις της οικοδέσποινας γύρω από το γιορτινό τραπέζι, κρύβεται κάτι βαθύ και ουσιαστικό – η δίψα να αποκολληθείς από το παλιό και να ανακαλύψεις το νέο, που σε μεταμορφώνει. Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποίο, το νέο έτος είναι τόσο πολύ αναμενόμενο, ωσάν να πρόκειται να περάσουμε σε έναν άλλο αιώνα, αφήνοντας πίσω, στο παρελθόν μας, όλα τα λάθη, τις λύπες, τις αντιξοότητες, τους πόνους και τα συναισθήματα, ώστε να ξεκινήσουμε τη ζωή από μια λευκή σελίδα, στην οποία φαίνεται να συμβάλλει η πρώτη σελίδα του ημερολογίου.

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο με τις γιρλάντες, τα παιδικά παιχνίδια, οι οικογενειακές και φιλικές συναθροίσεις – είναι όλα αυτά ωραία μέσα στα όρια των κοσμικών χαρών μας. Ωστόσο, έχοντας καλωσορίσει το νέο έτος, ας μη μείνουμε στα πρωτότυπα της καθημερινότητας. Διότι, όποιος μένει προσκολλημένος στην καθημερινότητα, θα περιορίσει τα πάντα στην καθημερινότητα, γκρεμίζοντας τις ελπίδες της καρδιάς μας μαζί με άδεια μπουκάλια, τσαλακωμένα περιτυλίγματα και καμένα βεγγαλικά. Πράγματι, είναι σαφές, ότι δεν είναι ούτε τα αστεία και το γέλιο, ούτε τα πυροτεχνήματα, ούτε και οι ρέγκες κάτω από μια γούνα, που μας ανανεώνουν. Ούτε και το ημερολόγιο είναι αυτό που μας ανανεώνει. Η ανανέωση βρίσκεται στα χέρια του Ανανεωτή.

Όπως λέει ο προφήτης Ησαΐας,

«Αυτός είναι ο Οποίος δίδει δύναμη στους καταβεβλημένους και αντοχή στους αποκαμωμένους. Και οι νέοι θα καταβληθούν, θα καταστούν ανίσχυροι και θα εκπέσουν από τον κόπο, αλλά οι έχοντες ελπίδα προς τον Κύριο θα λάβουν νέα δύναμη, θα υψώσουν τις φτερούγες τους σαν αετοί, θα τρέχουν και δεν θα καταβάλλονται, θα περπατούν και δεν θα εξαντλούνται» (Ησαΐα, κεφ.40:29-31).

Η συνάντηση με τον Θεό, οδηγεί πάντα σε ανανέωση. Αυτό συμβαίνει εδώ και αιώνες, σε όλη την ιστορία του Χριστιανισμού. Ο Πέτρος, ο οποίος φώναξε εμπνευστικά: «Εσύ είσαι ο Χριστός, ο Υιός του Θεού του Ζώντος» (Ματθαίου, κεφ.16:16), και ο Σαούλ, ο οποίος πρώτα τυφλώθηκε και στη συνέχεια απέκτησε την όρασή του μέσω της δράσης του ίδιου του άκτιστου Φωτός, μαρτυρούν την ανανέωση στις απαρχές της χριστιανικής εποχής. Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποίο ο Παύλος, όταν μοιράστηκε τις ενδόμυχες σκέψεις του με τον μαθητή του Τίτο, γνώριζε περί τίνος πράγματος μιλούσε:

«Ήμασταν κάποτε άμυαλοι, ανυπάκουοι, πλανεμένοι, ήμασταν δούλοι των κάθε λογής επιθυμιών και απολαύσεων, ζούσαμε μέσα στην κακία και το φθόνο, ήμασταν άθλιοι, μισούσαμε ο ένας τον άλλον. Όταν όμως φάνηκε η χάρη και η καλοσύνη του Σωτήρα και Θεού μας, μάς έσωσε, όχι σύμφωνα με τις αγαθοεργίες που κάναμε εμείς, αλλά σύμφωνα με το έλεός Του, με το βάπτισμα της αναγέννησης και της ανανέωσης που χαρίζει το Άγιο Πνεύμα, το οποίο το σκόρπισε πάνω μας άφθονο μέσω του Ιησού Χριστού, του Σωτήρα μας» (Προς Τίτον, κεφ.3:3-6).

Και ήταν ακριβώς το ίδιο, όπως και στην εποχή μας. Ο κόσμος μοιάζει απελπιστικά χαμένος. Ωστόσο, εκεί όπου λαμβάνει χώρα το μυστήριο της εξομολόγησης, βασιλεύει κι ένα άλλο μυστήριο - το μυστήριο της ανανέωσης. Γι αυτό, όσοι συμμετέχουν στο μυστήριο αυτό, δεν το αναφωνούν, αλλά το τηρούν με χαρά για τον Χριστό και ευχαριστία προς τον Θεό. Μετανοημένες πόρνες και ληστές, άθεοι που βρήκαν την πίστη τους, κυνικοί που κατέστησαν ευλαβείς, αμαρτωλοί διακατεχόμενοι από κάθε είδους πάθη, αλλά και εκείνοι που θεραπεύτηκαν από τον Χριστό – όλα αυτά αποτελούν αλήθειες των ημερών μας, αν και μερικές φορές ο δρόμος της ανανέωσης είναι επώδυνος. Άλλοτε, βλέπουμε μια θαυμάσια αλλαγή μετά από αρκετές δεκαετίες, σαν να έπρεπε να περάσουμε από όλους τους κύκλους της κόλασης για να εκτιμήσουμε τον Παράδεισο, και άλλοτε ξαφνικά, σαν σε μια πύρινη αναγέννηση, αλλά και στις δύο περιπτώσεις αναρωτιόμαστε: πώς είναι αυτό δυνατόν; Αλλά όλα είναι δυνατά για τον Θεό.

Τι είναι η ανανέωση; Είναι όταν δεν σας βαραίνει πλέον το βάρος των τραυμάτων και των λαθών του παρελθόντος, όταν το παρόν είναι γεμάτο χαρά και όταν το μέλλον αναμένεται χωρίς φόβο. Είμαστε ευτυχισμένοι άνθρωποι, γιατί έχουμε Εκείνον ενώπιον του Οποίου, το παρελθόν μας αποκαλύπτεται, ο Οποίος γνωρίζει τα μυστικά της καρδιάς μας στο παρόν και ο Οποίος θα οργανώσει το μέλλον μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Διότι «δεν υπάρχει κανένα πλάσμα που μπορεί να κρυφτεί από Αυτόν, αλλά όλα είναι γυμνά και φανερά ενώπιον των οφθαλμών Του» (Προς Εβραίους, κεφ.4:13). Η κύρια μαρτυρία της Αποκάλυψης είναι, ότι ο Θεός είναι η παντοδύναμη και πανανθρώπινη Αγάπη! Επομένως, ας αποκαλύψουμε την καρδιά μας σε Αυτόν. Η πιο απλή προσευχή, που όμως προφέρεται ως βαθύς και ειλικρινής αναστεναγμός της καρδιάς μας, μπορεί να είναι η αρχή της ανανέωσης. Γι' αυτό κι εμείς προσευχόμαστε: «Δημιούργησε μέσα μου καθαρή καρδιά, Θεέ μου, και ανανέωσε το πνεύμα της δικαιοσύνης μέσα μου». Και η πιο συνηθισμένη εξομολόγηση, απλή, αλλά ειλικρινής μέχρι το τέλος, αδυσώπητη με τον εαυτό της, μπορεί ξαφνικά να μετατραπεί σε θαύμα ανανέωσης.

Να μια άλλη καταπληκτική αλήθεια: η αμαρτία είναι εξαιρετικά κουραστική. Ο νους και η καρδιά, σαν σφουγγάρι εμποτισμένο με ακαθαρσίες, γίνονται βαριά και δύσκαμπτα, οι σκέψεις και τα συναισθήματα καθίστανται γλοιώδη και γήινα, σαν τα πουλιά που πιάνονται σε δίχτυ. Έτσι μας κουράζει κάθε ασθένεια, γιατί και η αμαρτία είναι μια ασθένεια, αλλά ο άνθρωπος είναι τέκνο του Θεού, τέκνο του Παραδείσου. Γι' αυτό η καρδιά μας λαχταράει. Η δίψα για ανανέωση είναι μια ασυνείδητη λαχτάρα για τον Θεό και για τον χαμένο Παράδεισο.

Η ζωή μέσα στην αμαρτία είναι πάντα βαρετή και ανιαρή, σκληρή και απελπιστική, σαν τον κόπο του Σίσυφου να σηκώσει προς τα πάνω μια πέτρα που αναπόφευκτα θα κυλήσει προς τα κάτω. Και η απογοήτευση για τον εαυτό μας, η απελπισία, επειδή δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας. Αλλά ο Θεός θα αφαιρέσει την πέτρα της αμαρτίας από τον μετανοημένο. Ακόμη και τα βουνά μετακινούνται εκεί όπου υπάρχει πίστη, μετάνοια και ταπείνωση. Όσοι έχουν τέτοια εμπειρία, γνωρίζουν πώς η ψυχή ανυψώνεται, σαν να πετάει, μετά την απελευθέρωσή της. Το φαινομενικά άλυτο λύνεται, το αδιόρθωτο διορθώνεται, το στραβό ισιώνεται.

Αυτή είναι και η αλήθεια της ζωής: με την αμαρτία είναι βαρετή και δύσκολη, αλλά με τον Θεό είναι χαρούμενη και εύκολη. Το είπε ο Ίδιος:

«Ελάτε σε μένα, όλοι όσοι κοπιάζετε και είστε φορτωμένοι, και θα σας παρηγορήσω. Πάρτε το ζυγό μου επάνω σας, και διδαχτείτε από μένα, επειδή είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά, και θα βρείτε ανάπαυση για τις ψυχές σας, επειδή, ο ζυγός μου είναι απαλός, και το φορτίο μου είναι ελαφρύ» (Ματθαίου, κεφ. 11:28-30).

Και επίσης, η εμπειρία των αγίων ανθρώπων λέει: στον Θεό υπάρχει πάντα κάτι το αενάως νέο, μοναδικό και ανεξερεύνητο. Στον κόσμο μας όλα έχουν ένα όριο, και το σύμπαν έχει όρια, και το πιο ενδιαφέρον βιβλίο αργά ή γρήγορα γίνεται βαρετό, αλλά ο Δημιουργός των Αγγέλων, των ανθρώπων και του κόσμου δεν έχει κανένα όριο, και ως εκ τούτου ο τρόπος επικοινωνίας με τον Θεό και η γνώση Του είναι ανεξάντλητη. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό. Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ, βγαίνοντας από το φράχτη, έλαμψε από χαρά και είπε σε όλους: «Χριστός Ανέστη!». Όντας ο ίδιος ανανεωμένος στο Άγιο Πνεύμα, μετέφερε αυτή τη χαρά και στους άλλους. Έτσι και στην αρχαιότητα ο άγιος Αντώνιος ο Μέγας εθεάθη στην έρημο, σιωπηλός και χαρούμενος. Αλλά και στον Μεσαίωνα, ο άγιος Σέργιος του Ράντονιεζ και στις μέρες μας, ο άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης και ο πατήρ Ιππόλυτος (Χαλίν) έλαμπαν από φως και χαρά.

Στον Θεό υπάρχει πάντα κάτι καινούργιο και κάτι άγνωστο. Δεν υπάρχει βαρεμάρα ή ανία με τον Θεό. Ακριβώς όπως η συνάντηση ενός εραστή με την αγαπημένη του είναι πάντα γεμάτη με αξέχαστο περιεχόμενο που τρέφει τις καρδιές, και η μέρα περνάει σαν μια στιγμή, επειδή δεν υπάρχει χρόνος κατά την παρουσία του αγαπημένου. Με τον ίδιο τρόπο, η παραδεισένια ζωή ως κοινωνία του αγαπημένου με τον Αγαπηθέντα, δηλαδή του ανθρώπου με τον Θεό, δεν είναι ποτέ βαρετή.

Η δίψα για ανανέωση που επέρχεται στις κοσμικές γιορτές (όχι μόνο την Πρωτοχρονιά, αλλά και στα γενέθλια) είναι μια ασυνείδητη λαχτάρα για τον Θεό.

Και κάθε εμπειρία δίψας αποδεικνύει, ότι το αντικείμενο της δίψας είναι υπαρκτό. Έτσι, η δίψα για νερό, σημαίνει ότι το νερό μπορεί να βρεθεί. Είναι αδύνατο να διψά κανείς για κάτι που δεν υπάρχει. Η δίψα για αγάπη σημαίνει, ότι η αγάπη, αν και εμείς οι ίδιοι μπορεί να είμαστε ξένοι προς αυτήν, βρίσκεται ωστόσο εκεί. Κατά τον ίδιο τρόπο και η δίψα για ανανέωση, μεταμόρφωση, ανάσταση προϋποθέτει ότι όλα αυτά είναι υπαρκτά. Η ανανέωση είναι αδύνατη χωρίς τον Ανανεωτή. Γι' αυτό κι Αυτός γεννήθηκε από την Παρθένο Μαρία, γι' αυτό και το αστέρι οδήγησε τους Μάγους, γι' αυτό ο Άγγελος εμφανίστηκε στους βοσκούς και στη συνέχεια η ουράνια στρατιά, για να μας χαρίσουν την ανανέωση. Έγινε σαν εμάς, γεννήθηκε σαν μικρό παιδί, για να μας χαρίσει αυτό που υπήρχε πάντα σ’ Αυτόν από την αιωνιότητα. Σε Αυτόν βρίσκεται η πολυαναμενόμενη ανανέωση. Ας σπεύσουμε κι εμείς προς Αυτόν!