Νομίζω ότι δεν είναι καθόλου τυχαίο! Την ημέρα ακριβώς των γενεθλίων της Αγίας Οσιομάρτυρος Μεγάλης Δούκισσας Ελισάβετ (1η Νοεμβρίου) έπεσα επάνω σε αρχειακό μου φάκελο με υλικό που είχα ετοιμάσει πριν από σχεδόν 10 χρόνια. Το είχα κιόλας ξεχάσει. Δεν είχα κρατήσει τις φωτογραφίες, τις επαφές, παρά μόνο το κείμενο. Αλλά για τέτοια θέματα δεν υπάρχει ημερομηνία παραγραφής και οι ακριβείς ημερομηνίες δεν έχουν σημασία. Σημαντικό είναι το ίδιο το γεγονός!
Πρόκειται για αληθινό παράδειγμα ελέους και φιλανθρωπίας σημερινής Γερμανίδας, με αποδέκτες όχι τους συμπατριώτες της, αλλά παιδιά της Λευκορωσίας. Και να γιατί. Στο πρακτορείο, όπου εργαζόμουν εκείνη την εποχή, ήρθε κάποια στιγμή μια επιστολή:
«Με λένε Ειρήνη Φιοντόροβνα Αβέρινα. Είμαι από την πόλη Πινσκ. Για περισσότερα από 15 χρόνια εμείς, «Τα παιδιά μας», μια μη κυβερνητική οργάνωση, ασχολούμαστε με παιδιά, των οποίων οι γονείς πάσχουν από αλκοολισμό ή και ναρκωτικά. Με τη βοήθεια του Θεού καταφέρνουμε πολλά, τα παιδιά αρχίζουν να κοινωνούν και προσπαθούν να ζουν χριστιανική ζωή. Αλλά η ουσία της επιστολής μου δεν είναι αυτή.
Αυτή που μας βοηθάει να ταΐζουμε και να ντύνουμε τα παιδιά είναι μια γυναίκα από τη βόρεια Γερμανία. Την γνωρίσαμε πριν από 20 και πλέον χρόνια και μας διηγήθηκε τη θαυμάσια ιστορία για τον πατέρα της, ο οποίος, το 1943, κοντά στο Στάλινγκραντ, πιάστηκε αιχμάλωτος. Στο στρατόπεδο που κρατούνταν πέθαινε σχεδόν από την πείνα, ώσπου τον βοήθησε μια Ρωσίδα. Έτσι, ο αιχμάλωτος Γερμανός στρατιώτης επέζησε και επέστρεψε στην πατρίδα του. Χρόνια αργότερα ο ίδιος διηγήθηκε την ιστορία της διάσωσής του στην κόρη του, την κ.Φράουκε Νίσεν.
Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε. Όταν συναντηθήκαμε, η Φράουκε μου μίλησε για τα συναισθήματά της. Ήθελε πολύ να μας βοηθάει. Πρόλαβε να κάνει πάρα πολλά, καθώς για 20 χρόνια βοηθάει κωφά παιδιά και τα παιδιά της οργάνωσής μας.
Είμαι πλέον μεγάλης ηλικίας, και θα ήθελα πολύ ώστε αυτή η ιστορία να διδάσκει τα παιδιά μας στο μέλλον. Μια άγνωστη Ρωσίδα έσπειρε σπόρους καλοσύνης, σπόρους χριστιανικής αγάπης. Πολλές δεκαετίες αργότερα, οι σπόροι φύτρωσαν στη γη της Γερμανίας. Οι καρποί έπεσαν στη λευκορωσική γη – στα παιδιά από το Πινσκ».
Όταν η Ειρήνη Αβέρινα απάντησε στις ερωτήσεις μου, απροσδόκητα αποκαλύφτηκε σε αυτήν την ιστορία άλλη μια νοηματική γραμμή. Αναδύθηκε ο φωτεινός απόηχος μιας αγίας που έκανε πράξεις αγάπης και ελέους στη ρωσική γη, και ήταν γερμανικής καταγωγής: η Μεγάλη Δούκισσα Ελισάβετ Φεοντόροβνα.
***
– Ειρήνη Φιοντόροβνα, μιλήστε μας εκτενέστερα για την ιστορία της διάσωσης του πάτερα της Φράουκε.
– Μια Ρωσίδα με πολύ μακριά μαλλιά πλησίαζε στον φράχτη από συρματόπλεγμα και με κάποια σήματα, που είχε κανονίσει με τον κρατούμενο, του έδινε κάθε μέρα μια πατάτα που την έκρυβε πίσω και κάτω από τα μαλλιά της. Εκείνος την έτρωγε και έτσι επέζησε. Είναι αλήθεια ότι η Φράουκε δεν διευκρίνισε γιατί είχε επιλεγεί ο πατέρας της γι' αυτό... Και δεν ξέρω πόσο καιρό κράτησε αυτή η κατάσταση, αλλά όταν ο στρατιώτης γύρισε στο σπίτι του, διηγήθηκε αυτή την ιστορία στην κόρη του.
– Πώς γνωριστήκατε με την Φράουκε Νίσσεν;
– Έχω έναν υιοθετημένο γιο. Και όταν αυτός επισκέφτηκε τη Γερμανία με μια ομάδα ορφανών, φιλοξενήθηκε σε οικογένεια μιας δημοσιογράφου, της Τίλα Λόρενσεν. Μετά από το ταξίδι του γιου μου στη Γερμανία, αυτή μας επισκέφτηκε στη Λευκορωσία και μας είπε: «Λοιπόν, Ειρήνη, έχεις μια μη τυπική οικογένεια. Πώς μπορώ να σε βοηθήσω;» Εγώ δούλευα τότε σε σχολείο κωφών, και είχαμε μια ορφανή, τη Βέρα. Της λέω: «Δεν χρειάζομαι τίποτα, αλλά αν μπορείς, βοήθησε τη Βέρα! Δεν έχει κανέναν στον κόσμο όλο». Εκείνη είπε: «Θα προσπαθήσουμε. Θα επιστρέψω και θα γράψω ένα άρθρο για αυτήν».
– Γιατί η επισκέπτρια αποκάλεσε την οικογένειά σας «μη τυπική»
– Για εκείνη ήταν μη τυπικό το γεγονός ότι στην οικογένειά μου ζούσε παιδί που δεν το είχα γεννήσει: ανιψιός από ξαδέρφη. Αλλά για τα ρωσικά δεδομένα για μένα ήταν απολύτως φυσιολογικό. Τον πήραμε υπό κηδεμονία στην ηλικία των 13 ετών. Η ξαδέλφη μου πέθανε και τον πήραμε στο σπίτι.
– Υιοθετήσατε και την Βέρα;
– Ναι. Όταν αυτή η δημοσιογράφος έγραψε το άρθρο, ανταποκρίθηκε η οικογένεια Νίσεν. Ο σύζυγος της Φράουκε ασχολείται επαγγελματικά με ακουστικά βαρηκοΐας. Μας κάλεσαν στη Γερμανία, και πήγαμε εκεί, η Βέρα και εγώ. Έτσι γνωρίσαμε τη Φράουκε.
– Να που και η δημοσιογραφία βοηθάει στο να γίνονται καλές πράξεις!
– Είναι αλήθεια ότι βοηθάει. Αλλά δυστυχώς, η αγαπημένη μου Τίλα έχει ήδη πεθάνει. Ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος! Οπότε, η Φράουκε και ο σύζυγός της άρχισαν να βοηθούν τη Βέρα. Η ακοή της δεν είχε χαθεί εντελώς. Το κορίτσι είχε εξεταστεί εξαντλητικά και της πρόσφεραν ακουστικά βαρηκοΐας. Αν και αυτό δεν σήμαινε ότι άκουγε το ίδιο με τους άλλους. Γενικώς, πλήρης κώφωση δεν υπάρχει, αυτό είναι σπάνιο φαινόμενο στη φύση. Όμως, για να φορέσει ένα παιδί ακουστικό βαρηκοΐας, χρειάζονται εξετάσεις υψηλής εξειδίκευσης.
Η Φράουκε μου είπε: «Θα σου μιλήσω για τον πατέρα μου... Τι θα έλεγες να βοηθάμε και άλλα παιδιά;» Μετά από έξι κιόλας μήνες είχα φέρει οκτώ κωφά παιδιά
Κάποια στιγμή η Φράουκε μου είπε: «Ξέρεις, Ειρήνη, έχω μια ιστορία που μου ανατρέπει τα πάντα μέσα μου. Θα σου μιλήσω για τον πατέρα μου... Τι θα έλεγες να βοηθάμε και άλλα παιδιά;» Μετά από έξι κιόλας μήνες είχα φέρει οκτώ κωφά παιδιά...
– Άραγε, μόνο η ανάμνηση της διάσωσης του πατέρα της και η ευγνωμοσύνη γι' αυτήν την παρακίνησαν να βοηθάει παιδιά, και μάλιστα μη γερμανόπουλα, αλλά παιδιά της Λευκορωσίας; Είναι πιστή;
– Νομίζω ότι τα παιδιά μας την έμαθαν να πιστεύει. Όχι τα κωφά παιδιά, αλλά εκείνα τα οποία βοηθούσαμε μέσω της μη κυβερνητικής οργάνωσης. Τα παιδιά προσεύχονταν πάντα πριν από το φαγητό, ό,τι κι αν γινόταν, σε οποιαδήποτε περίσταση. Οι Γερμανοί στην αρχή ήταν καθιστοί. Μετά άρχισαν σιγά-σιγά να σηκώνονται. Μετά έλεγαν ο ένας στον άλλο: «Ησυχία!» Και έτσι, με την πάροδο του χρόνου, αυτή η ομάδα έγινε πιστή. Μπορεί να μην τηρούν με ευλάβεια τα πάντα, αλλά πιστεύουν σοβαρά.
Ξέρετε, η Φράουκε και εγώ για πολύ καιρό δεν εμπιστευόμασταν η μια την άλλη. Εκείνη με κοίταζε από τη δική της πλευρά, την πλευρά της ευημερίας, και εγώ την κοίταζα από τελείως διαφορετική πλευρά.... Δεν μπορούσα να καταλάβω τα κίνητρά της. Και εκείνη δεν μπορούσε να μου το εξηγήσει: «Είναι ακριβώς εδώ, καταλαβαίνεις, εδώ», και έδειχνε την καρδιά της. Και ο σύζυγός της έλεγε συνέχεια: «Είναι ο Θεός που μας λέει να το κάνουμε αυτό». Η Φράουκε πιστεύει ότι για τα πάντα αποφασίζει ο Θεός. Αυτή και ο σύζυγός της εμπιστεύονται πολύ τον Θεό......
– Είναι ρωμαιοκαθολικοί ή λουθηρανοί;
– Ήταν προτεστάντες. Γενικώς, η Φράουκε είναι πολύ όμορφη, απίστευτα όμορφη! Δεν έχω συναντήσει πιο όμορφη γυναίκα στη ζωή μου.
– Εννοείτε την εξωτερική εμφάνιση;
– Έχει τέτοια αρμονία, εσωτερική και εξωτερική. Διαθέτει εξαιρετική αίσθηση των ανθρώπων, και παρόλο που δεν ξέρει καλά ρωσικά, μπορεί να καταλάβει τι λέμε από τα μάτια και τις εκφράσεις του προσώπου μας. Αυτό είναι το πεπρωμένο των ανθρώπων που έχουν καλά αναπτυγμένη ψυχή.
– Θυμάμαι μια άλλη Γερμανίδα που είχε θαυμάσιο συνδυασμό εξωτερικής και εσωτερικής ομορφιάς: τη Μεγάλη Δούκισσα Ελισάβετ Φεοντόροβνα.
– Η διακονία μας να βοηθάμε παιδιά από προβληματικές οικογένειες ξεκίνησε με το βιβλίο «Η Μεγάλη Δούκισσα Ελισάβετ» της Λιουμπόβ Μιούλερ. Έχω πάει στο Ντάρμσταντ, έχω διαβάσει πολλά για την Οσιομάρτυρα Ελισάβετ. Μερικές φορές μου φαινόταν ότι εκείνη κατοικεί στο σώμα της Φράουκε... Είδα τον πατέρα της. Ήταν ψηλός, επιβλητικός, με γυαλιά, με πολύ καλούς τρόπους, συγκρατημένος. Αν και η Φράουκε πάντα έλεγε: «Προέρχομαι από οικογένεια αγροτών». Έχει απίστευτη εσωτερική ομορφιά. Αυτή, όπως και η Οσιομάρτυρας Ελισάβετ, όταν μπαίνει σε ένα δωμάτιο, μπορεί γρήγορα να βάλει ένα κερί σε ένα τραπεζομάντηλο, να βάλει κάπου ένα μπουκέτο ή ένα λουλούδι – και όλα γίνονται όμορφα. Μαζί της τα πάντα γίνονται όμορφα. Είναι πολύ αρμονικός άνθρωπος.
Και μαζί με όλα αυτά αγκάλιαζε τα παιδιά των αλκοολικών, σκούπιζε τις μύξες τους με τα χέρια της, τα φιλούσε. Δεν έχω ξαναδεί τόση αγάπη όση είχε αυτός ο άνθρωπος. Τα παιδιά πάντα, όταν έφευγαν, την περικύκλωναν, την αγκάλιαζαν... Κι εκείνη έλεγε: «Δεν πλένω την μπλούζα μου για πολύ καιρό, γιατί είναι όλη βρεγμένη από τα δάκρυα των παιδιών. Τα παιδιά δεν έχουν πουθενά να πάνε, πού επιστρέφουν;» Οι άνθρωποι συχνά αποφεύγουν τέτοια παιδιά, δεν συνειδητοποιούν ότι αυτά πληρώνουν τις ασθένειες των γονιών τους. Η Φράουκε όμως κατάφερε να το καταλάβει. Και έκανε τον επιχειρηματία σύζυγό της να βλέπει τον κόσμο με άλλα μάτια. Όπως ο ίδιος λέει: «του εμφύτευσε τα συναισθήματά της»... Αν και υπήρχαν πολλές περιστάσεις, στις οποίες δεν της έμεναν δυνάμεις, μια και οι Γερμανοί δεν καταλάβαιναν τι κάνει. Θεωρούσαν ότι η Γερμανία είχε πολλά δικά της προβλήματα.
– Γιατί η Φράουκε είναι έτσι; Η ιστορία διάσωσης ενός πατέρα μπορεί να εμπνεύσει τα παιδιά του να ξεκινήσουν ενεργό φιλανθρωπικό έργο, αλλά δεν είναι εύκολο να τολμήσει κανείς να επιχειρήσει κάτι τέτοιο...
– Όλα τα καθήκοντα μας ανατέθηκαν άνωθεν. Συχνά μιλάμε με τη Φράουκε για συναισθήματα, για τη γέφυρα που έχει δημιουργηθεί μεταξύ Ανατολής και Δύσης, για το γεγονός ότι τα πάνω από 20 χρόνια συνεργασίας είναι πάρα πολλά. Και δεν ήταν λίγα τα εμπόδια που υπήρχαν... Και αυτή λέει: «Αυτό είναι καθήκον από τον Θεό». Τέλος. Κι εγώ έτσι πιστεύω. Ο Θεός δεν βρίσκεται στη δύναμη, αλλά στην αλήθεια. Αυτό είναι που μας ενδυναμώνει συνεχώς.