Ένας γέροντας της Όπτινα

Ο μεγαλόσχημος αρχιμανδρίτης Ηλίας (Νοζντρίν) Όταν ο κόσμος ακούει ότι εργάζομαι στην μονή της Όπτινα, συχνά ρωτάει: «Υπάρχουν τώρα γέροντες στην Όπτινα;» Ή: «Πώς μπορώ να μιλήσω με γέροντα;»

Στην αρχή, ταραζόμουν με αυτές τις ερωτήσεις... Εξάλλου, τις περισσότερες φορές εμείς – ακόμη και όσοι ζουν τη ζωή της Εκκλησίας για πολλά χρόνια – είμαστε αρχάριοι. Πνευματικά νήπια… Ο πρώτος μου πνευματικός, ο ηγούμενος Σαββάτιος, ο οποίος έχει εμπειρία σαράντα χρόνων ζωής στην εκκλησία και είκοσι πέντε χρόνια ιεροσύνης, συχνά λέει για τον εαυτό του: «Τελείωσα σε καλύτερη περίπτωση δύο τάξεις στο πνευματικό σχολείο... Ο πνευματικός μου, όμως, ο πατήρ Ιωάννης Κρεστιάνκιν, αυτός ναι, ήταν πνευματικός καθηγητής...».

Ναι, ο γέροντας είναι καθηγητής στα πνευματικά... Αλλά γιατί ένα πνευματικό νήπιο χρειάζεται καθηγητή; Οποιοσδήποτε έμπειρος πνευματικός της Όπτινα μπορεί να απαντήσει στις ερωτήσεις ενός αρχάριου... Οι άνθρωποι, όμως, αναζητούν επίμονα τον γέροντα. Αναζητούν τον αρχιμανδρίτη Ηλία (Νοζντρίν). Κάνουν ερωτήσεις, ζητάνε προσευχές και την ευχή του γέροντα.

Μίλησα για αυτήν την ταραχή μου στον γνωστό πνευματικό της Όπτινα, τον ηγούμενο Α. Αυτός μου απάντησε:

– Μην ταράζεσαι. Οι γέροντες είναι το κάλλος της Ορθοδοξίας, το πνεύμα της Ορθοδοξίας, η μαρτυρία της αληθινότητας της πίστης μας. Με τη μεσολάβηση του γέροντα ο άνθρωπος βλέπει τον Θεό. Ταράζονταν οι άνθρωποι του δέκατου ένατου αιώνα, όταν χιλιάδες άνθρωποι έρχονταν στο μοναστήρι για να δουν τον Όσιο Αμβρόσιο; Συχνά μπορεί να ακούσει κανείς από ανθρώπους της εποχής μας: «Τώρα δεν έχουν μείνει γέροντες – «ἐκλέλοιπεν ὅσιος»... Σε ποιον αιώνα το είχε πει αυτό ο ψαλμωδός Δαβίδ; Είδατε... Ο Ιησούς Χριστός είναι ο ίδιος χθες και σήμερα, και τα Δώρα του Αγίου Πνεύματος είναι τα ίδια...

***

Όλοι όσοι είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον π. Ηλία είναι βέβαιοι ότι ακόμη και μια φευγαλέα συνάντηση μαζί του αποτελούσε γεγονός μεγάλης πνευματικής σημασίας για τη ζωή τους. Το ίδιο αισθάνομαι κι εγώ. Με τη χάρη του Θεού, είχα την ευκαιρία να μιλήσω αρκετές φορές με τον γέροντα, να εξομολογηθώ σε αυτόν, να μεταλάβω των Αχράντων Μυστηρίων από τα χέρια του. Και όταν το 2009 ο πατήρ Ηλίας με ρώτησε για τα πρώτα μου διηγήματα, με ευλόγησε να γράφω. Και έτσι, μετά την ευλογία του Γέροντα, με τον πιο θαυμαστό τρόπο, απροσδόκητα για μένα, που δεν είχα ποτέ ασχοληθεί με εκδοτικούς οίκους και εκδότες βιβλίων, μέσα σε τρία χρόνια, γράφτηκαν και εκδόθηκαν τα βιβλία μου «Μοναστηριακές συναντήσεις» και «Αληθινές ιστορίες».   

Άρχισα να καταγράφω με προσοχή τις μαρτυρίες για τον Γέροντα, τις οποίες μοιράζονταν μαζί μου απλόχερα τα πνευματικά παιδιά του και όσοι είχαν απλώς την εμπειρία από τη συνάντηση με τον πατέρα Ηλία. Αυτές οι ιστορίες εξέπεμπαν πολλή ηρεμία: η ταπεινότητα και η πραότητα του γέροντα λες και διαπότιζε αυτές τις αφηγήσεις και τους ίδιους τους αφηγητές... Ένιωθες ότι έπρεπε να τις αφηγείσαι χαμηλόφωνα, ως εάν οι άνθρωποι να μιλούν για κάτι πολύτιμο και εσωτερικό.

Για τη συνάντησή της με τον γέροντα μου μίλησε και μου επέτρεψε να καταγράψω τη αφήγησή της η μοναχή Φιλαρέτη.

Η αδελφή Φιλαρέτη, που τότε ήταν η Λιουντμίλα Γκρέτσινα, πίστευε στον Θεό όλη της τη ζωή, αλλά άρχισε να ζει τη ζωή της Εκκλησίας σε ώριμη ηλικία. Είχε αποφοιτήσει από τη Σχολή Αεροπορίας της Μόσχας και εργαζόταν ως μηχανικός εκτόξευσης δορυφόρων στο τμήμα μνήμης. Πιστεύει ότι αν δεν είχε στραφεί στον Θεό, δεν θα ζούσε πια, όπως δεν ζουν πια ορισμένες από τις συνομήλικές της, με τις οποίες δούλευαν μαζί. Όταν όμως ένας άνθρωπος αναπτύσσεται πνευματικά, ο Κύριος του δίνει χρόνο και δεν βιάζεται να μαζέψει άγουρο καρπό.

Η στροφή της Λιουντμίλα Γκρέτσινα συντελέστηκε με έναν μάλλον θαυμαστό τρόπο. Έκανε διακοπές στην Ιταλία με τον γιο της. Ένα βράδυ, βγήκε για περίπατο, και θαύμαζε τους λόφους στο βάθος και ένα μοναστήρι, η όμορφη θέα του οποίου άνοιγε από την πλαγιά του λόφου. Ξαφνικά άκουσε μια φωνή:

– Θα γυρίσεις στη Ρωσία και θα πας σε μοναστήρι.

Αυτό της διαμηνύθηκε τόσο ξεκάθαρα και ευδιάκριτα, που η Λιουντμίλα, ήδη 57 ετών τότε, μόλις επέστρεψε στη Ρωσία, αποφάσισε να απευθυνθεί σε γέροντα. Πήγε στην Μονή της Όπτινα για να δει τον γέροντα της Όπτινα, τον πατέρα Ηλία.

Είναι πάντα δύσκολο να καταφέρει να δει κανείς τον πατέρα Ηλία, γιατί υπάρχουν πάντα πολύ περισσότεροι άνθρωποι που θέλουν να συμβουλευτούν τον γέροντα, να ζητήσουν τις προσευχές του ή απλώς μια ευλογία από ό,τι μπορεί να χωρέσει μια μέρα ακόμη και ενός τέτοιου ασκητή. Αλλά η Λιουντμίλα, με τη βοήθεια του Θεού, όχι μόνο μπόρεσε αμέσως να του μιλήσει, αλλά έγινε και πνευματικό του παιδί. Ο γέροντας με το προορατικό του χάρισμα είχε προβλέψει τη μοναστική της πορεία. Πρότεινε αμέσως στη Λιουντμίλα να πάει στη Μονή Νοβοντέβιτσι.

– Στη Μονή Νοβοντέβιτσι; Αφού εκεί είναι μουσείο, παππούλη!

Ο γέροντας χαμογέλασε και είπε:

– Εκεί είναι μοναστήρι. Έχει ανοίξει εδώ και τέσσερις μήνες.

– Ποιος θα με δεχτεί εκεί στην ηλικία μου;!

– Πήγαινε, πήγαινε! Η εκεί ηγουμένη θα σε δεχτεί. Μην αμφιβάλλεις!

Και ο πατήρ Ηλίας περιέγραψε την ηγουμένη, την οποία δεν είχε συναντήσει ποτέ στη ζωή του.

Η Λιουντμίλα πήγε στη Μονή Νοβοντέβιτσι, όπου ζει εδώ και δεκαοκτώ χρόνια. Ο πατήρ Ηλίας έγινε ο πνευματικός της πατέρας. Είναι αλήθεια ότι δεν τον επισκέπτεται συχνά. Κάποτε, όντας ήδη μοναχή, σκέφτηκε: «Βλέπω σπάνια τον παππούλη. Μήπως δεν με θεωρεί πνευματικό παιδί του;». Και άρχισε να θλίβεται. Δύο μέρες αργότερα έλαβε γράμμα από τον γέροντα, το οποίο άρχιζε με τα λόγια: «Πνευματικό μου τέκνο!». Την παρηγόρησε ο παππούλης.

Η αδελφή Φιλαρέτη αναπολεί περιστάσεις που είναι ενδεικτικές της προορατικότητας του πνευματικού της πατέρα: «Ο παππούλης μερικές φορές μπορούσε να πει κατά λέξη τα λόγια που ειπώθηκαν στο κελί της Μονής Νοβοντέβιτσι, παρόλο που βρισκόταν τετρακόσια χιλιόμετρα μακριά από τη Μόσχα – στην Όπτινα».

Κάποτε, είχε φέρει στον πνευματικό της πατέρα δώρο από προσκυνηματικό ταξίδι στην Αλεξάνδρεια, ένα πολύ καλής ποιότητας ζωστικό από φυσικό βαμβάκι. Έβαλε το δώρο σε μια τσάντα και πήγε να βρει τον γέροντα. Δε φαινόταν τι είχε στην τσάντα. Ήθελε να κάνει έκπληξη στον παππούλη... Καθώς περπατούσε στην Όπτινα, βλέπει τον γέροντα να μιλάει με προσκυνητές έξω από το ναό.

Η αδελφή Φιλαρέτη στάθηκε στην άκρη και περίμενε να τελειώσει ο πατήρ Ηλίας, για να του δώσει το δώρο της. Καθώς περίμενε, θυμήθηκε ότι ο γέροντας χάριζε αμέσως όλα τα δώρα του. Μια φορά ένας προσκυνητής του είχε δώσει ένα βάζο μαρμελάδα φράουλα, και εκείνος το έδωσε αμέσως στην αδελφή Φιλαρέτη λέγοντας: «Ας δώσουμε τη μαρμελάδα στην αδελφή. Αυτή την χρειάζεται περισσότερο».

Οπότε, άρχισαν να την βασανίζουν λογισμοί για το ζωστικό: μάλλον δε θα το φοράει ο παππούλης, θα το δώσει σε κάποιον άλλον! Μακάρι να το φορούσε ο ίδιος! Μα είναι τόσο καλό ζωστικό! Όχι, δεν θα το φοράει... Σίγουρα θα το δώσει σε κάποιον άλλον...

Εκείνη την στιγμή ο γέροντας γυρίζει προς το μέρος της και της λέει:

– Έλα, δως΄ μου το δώρο σου! Ναι, ναι, θα το φοράω ο ίδιος!

Η αδελφή Φιλαρέτη χαμογελάει…

***

Ο μεγαλόσχημος Αρχιμανδρίτης Ηλίας (Νοζντρίν) Μια μέρα με σύστησε στην πνευματική της αδελφή, επίσης πνευματικό παιδί του πατέρα Ηλία, τη μεγαλόσχημη μοναχή Ελισάβετ. Η αδελφή Ελισάβετ μου διηγήθηκε και αυτή την ιστορία της συνάντησής της με τον γέροντα...

Κι εκείνη είχε στραφεί προς την πίστη σε ώριμη ηλικία, όταν πλέον είχε γίνει όχι μόνο μητέρα αλλά και γιαγιά. Πίστεψε με τόση δύναμη που λες και έψαχνε την πίστη σε όλη της τη ζωή, και όταν την βρήκε, έπεσε σαν σε ιαματική πηγή που θεραπεύει τις πληγές της ψυχής. Γρήγορα μπήκε στο ρυθμό της ζωής της Εκκλησίας. Απομακρύνθηκε από την τηλεόραση, αγάπησε τη νηστεία και τις ιερές ακολουθίες. Έχοντας αισθανθεί την ανάγκη για πνευματική καθοδήγηση, πήγε στην Όπτινα.

Αυτά που ακολούθησαν είχαν γρήγορη εξέλιξη. Είδε τον γέροντα Ηλία, περιτριγυρισμένο από προσκυνητές, και θέλησε πολύ να του μιλήσει έστω για λίγα λεπτά. Αλλά ήταν πάρα πολύς ο κόσμος, έτσι αποφάσισε να περιμένει μέχρι την επόμενη ημέρα.

Αλλά την επόμενη μέρα ο γέροντας δεν ήταν στο μοναστήρι: είχε πάει στο μετόχι της Μονής στη Μόσχα. Έχοντας μάθει τον αριθμό τηλεφώνου του μετοχιού, τόλμησε να τηλεφωνήσει και, παρόλο που δεν πίστευε ότι ήταν δυνατόν, ρώτησε αν μπορούσε να μιλήσει με τον γέροντα. Στο τηλέφωνο σώπασαν για λίγο, της ζήτησαν τον αριθμό του τηλεφώνου της και την αποχαιρέτησαν ευγενικά. «Αυτό ήταν όλο», σκέφτηκε. «Δεν έγινε... Ήταν ανόητο να ελπίζω σε κάτι τέτοιο... Λίγα είναι αυτά που κάνει ο γέροντας για να μπορεί να μιλάει με όλες τις θειές που του το ζητούν;!».

Την επόμενη μέρα χτύπησε το τηλέφωνο. Άφησε τις δουλειές του σπιτιού στη μέση και το σήκωσε. Το σήκωσε και παραλίγο να το ρίξει κάτω! Ήταν ο ίδιος ο παππούλης που την καλούσε! Την προσκάλεσε να έρθει στο μετόχι για να συναντηθούν και να συζητήσουν.

Με άγχος και αγωνία πήγε. Δεν μπορούσε να πιστέψει ότι κάθεται δίπλα στον γέροντα. Κι εκείνος να της μιλάει λες και την γνώριζε όλη της τη ζωή. Στο τέλος της συνομιλίας, ο πατήρ Ηλίας είπε: «Ξέρεις ότι ο μετέπειτα δρόμος σου είναι αυτός του μοναχισμού;» Και έδωσε στο μελλοντικό πνευματικό παιδί του έναν κανόνα προσευχής.

Για αρκετά χρόνια είχε πνευματικό καθοδηγητή τον παππούλη, και να που ήρθε η στιγμή που ο γέροντας την προειδοποίησε: «Να προετοιμάζεσαι για την κουρά». Αυτή ανησύχησε πολύ: δεν ήξερε πώς έπρεπε να προετοιμαστεί... Πήγε στον αρχιδιάκονο πατέρα Ηλιόδωρο, ένα παλιό πνευματικό τέκνο του γέροντα: «Πώς προετοιμάζονται για την κουρά;». Ο πατήρ Ηλιόδωρος, ένας καλοκάγαθος, στοργικός άνθρωπος, την πήγε αμέσως πίσω στον γέροντα και ρωτάει τον πνευματικό τους πατέρα:

– Πάτερ, έχει ευλογία να πάω την αδελφή εδώ στη Μονή Σαμόρντινο για να της ράψουν την αμφίεση για την κουρά.

Ο πατήρ Ηλίας γυρίζει και τους κοιτάζει προσεκτικά. Καμιά φορά έχει τόσο έντονο, διεισδυτικό βλέμμα που φαίνεται ότι δεν βλέπει μόνο τον συνομιλητή που στέκεται δίπλα του, αλλά και το παρελθόν και το μέλλον του. Οπότε ο γέροντας, αφού κοίταξε τόσο προσεκτικά και διεισδυτικά τα πνευματικά του παιδιά, απάντησε:

– Δε χρειάζεται να πάτε πουθενά. Θα σας ράψουν την αμφίεση. Στη Μονή του Αγίου Δανιήλ.

Αυτή, όμως, δεν γνώριζε κανέναν σε αυτό το μοναστήρι. Ε, εντάξει, αφού το είπε ο γέροντας, αυτός ξέρει καλύτερα. Επιστρέφει η μελλοντική μοναχή στη Μόσχα. Εκείνο τον καιρό ήταν ενορίτισσα του Ιερού Ναού του Αγίου Τσάρεβιτς Δημητρίου, όπου είχαν οργανώσει το πρώτο σχολείο των αδελφών του ελέους προς τιμήν της αγίας μεγαλομάρτυρος Ελισάβετ. Προϊστάμενος του ναού ήταν ο πατήρ Ανατόλιος, με αυτόν μοιράστηκε τις ανησυχίες της σχετικά με την μοναχική αμφίεση. Και εκείνος είπε:

– Τώρα θα ρωτήσουμε μια αδελφή του σχολείου μας. Είναι αυτή που ράβει άμφια. Βάλια, έλα εδώ.

Η Βάλια τρέχει προς το μέρος τους και με χαρά συμφωνεί να βοηθήσει. Την επόμενη μέρα ανακοινώνει ότι αναλαμβάνουν να ράψουν την αμφίεση και ότι θα το κάνουν δωρεάν, εις δόξαν Θεού.

– Πού άραγε να εργάζονται τόσο καλοί άνθρωποι;

– Τι εννοείτε πού; Στην Μονή του Αγίου Δανιήλ. Εκεί εργάζομαι, ράβω άμφια. Εκεί θα ράψουμε και για σάς.

Και έκλεισε ο κύκλος. Ο γέροντας, όμως, δεν είχε δει ποτέ στη ζωή του την Βάλια…

Οπότε, ο γέροντας έκειρε το τέκνο του προς τιμήν της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Ελισάβετ.

***

Ο μεγαλόσχημος αρχιμανδρίτης Ηλίας (Νοζντρίν) Οι άνθρωποι συχνά ρωτάνε: «Πώς είναι ο γέροντας Ηλίας;» Είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς σε αυτή την ερώτηση: πώς μπορούμε εμείς, οι ψυχικοί άνθρωποι, να κατανοήσουμε έναν πνευματικό άνθρωπο; Ο πνευματικός άνθρωπος βλέπει και καταλαβαίνει τους πάντες, ο ψυχικός, όμως, δεν καταλαβαίνει τον πνευματικό... Αισθανόμαστε μόνο τη χάρη του Θεού, την αγάπη, την ταπεινοφροσύνη που εκπέμπονται από έναν πνευματικό άνθρωπο και οι καρδιές μας έλκονται προς αυτόν, ανοίγονται μπροστά του...

Να, βλέπουμε τον παππούλη, μετά την ιερή ακολουθία, να βγαίνει στη σολέα του Ιερού Ναού της Παναγίας του Καζάν. Τα χέρια των προσκυνητών τείνουν προς αυτόν: ζητούν ευλογία, προσευχές, του δίνουν σημειώματα με ονόματα. Δίπλα μου βρίσκεται ένας ψηλός, δυνατός άνδρας με θλιμμένο το πρόσωπό του. Προσπαθεί να πλησιάσει τον γέροντα, αλλά υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι μπροστά μας. Παρατηρώ με τρόμο ότι ο διπλανός μου κλαίει αθόρυβα από αγωνία και πόνο ψυχής. Είναι δύσκολο να βλέπει κανείς τα ανδρικά δάκρυα. Μου κόβεται η ανάσα, και προσπαθώ μανιωδώς να σκεφτώ πώς μπορώ να τον βοηθήσω για να πλησιάσει τον γέροντα.

Ο πατήρ Ηλίας, αν και κοντός και εντελώς κρυμμένος μες το πλήθος, ακούει ήδη εν πνεύματι αυτή τη θλίψη. Το πλήθος ανοίγει και ο γέροντας πλησιάζει τον πάσχοντα και βλέπουμε τον γέροντα να αγκαλιάζει στοργικά αυτόν τον άνδρα, σαν τη μητέρα που παρηγορεί το παιδί της που κλαίει. Μέσα από τα δάκρυά του ο άνδρας προσπαθεί να εξηγήσει, να μιλήσει για τη θλίψη του, και οι γύρω του αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για την απώλεια ενός κοντινού προσώπου. Την επόμενη στιγμή βλέπουμε τον άντρα να σπαράζει στο κλάμα και να ακουμπάει στον ώμο του γέροντα. Την ίδια στιγμή βλέπουμε και τον ίδιο τον γέροντα σχεδόν να κλαίει και να αγκαλιάζει στοργικά τον άντρα που κλαίει. Και τόση αγάπη να αποτυπώνεται στο πρόσωπο του γέροντα...

Έτσι στέκονται όρθιοι, ακουμπώντας ο ένας στον άλλον. Όλοι καταλαβαίνουν ότι ο παππούλης προσεύχεται με όλη του τη δύναμη γι' αυτόν τον πάσχοντα άνθρωπο. Και σιγά-σιγά ο άντρας ηρεμεί. Το πρόσωπό του αλλάζει με έναν ανεπαίσθητο τρόπο. Είναι δύσκολο να το προσδιορίσεις με λόγια: Η ελπίδα και η παρηγοριά διαδέχονται την απελπισία και τον σπαραγμό... Αυτό συμβαίνει, όταν κάποιος παίρνει πάνω του τον πόνο και τα βάσανά σου.

Την επόμενη ημέρα, στην εσπερινή ακολουθία, η αδελφότητα της Όπτινα βγαίνει στο κέντρο του ναού για πολυέλεο (στη Ρωσία ο όρθρος τελείται το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας – ΣτΜ) και στέκονται σε δύο σειρές κατά την τάξη, σύμφωνα με την χρονολογία χειροτονίας. Οι αδελφές και εγώ στεκόμαστε ανάμεσα στους προσευχόμενους προσκυνητές κοντά στο κέντρο της εκκλησίας. Κάποια στιγμή ακούμε έναν από τους αδελφούς, που θεώρησε ότι ο γέροντας είχε σταθεί σε μια θέση που δεν ήταν αρκετά τιμητική για αυτόν, να του λέει: «Πάτερ, στέκεσαι σε λάθος θέση». Και ο γέροντας πηγαίνει ταπεινά στην άλλη πλευρά. Στους αδελφούς εκεί φάνηκε ότι ο γέροντας θα έπρεπε να σταθεί σε μια πιο τιμητική θέση, σε μια άλλη σειρά, και του λένε πάλι: «Πατέρα, όχι, όχι εδώ, εκεί πέρα». Και εκείνος πάλι ταπεινά περνάει απέναντι. Εκεί του λένε πάλι: «Όχι, πάτερ, όχι εδώ», ώσπου κάποιος από την παλαιότερη αδελφότητα, αντιλαμβανόμενος τι συμβαίνει, εκρήγνυται: «Τι κάνετε; Αφήστε τον γέροντα ήσυχο!»

Και ο ίδιος ο παππούλης, χωρίς καμία ταραχή, να πηγαίνει ήρεμα κάθε φορά εκεί όπου του ζητείται να πάει. Αυτός, ο πνευματικός καθοδηγητής των αδελφών, δεν θυμώνει καθόλου ούτε ταράζεται. Η ταραχή είναι συνήθως χαρακτηριστικό της υπερηφάνειας, της ματαιοδοξίας: πώς είναι δυνατόν να μπορούσα να έχω κάνει κάτι λάθος! Η ταραχή δεν είναι χαρακτηριστική της ταπεινότητας και της πραότητας. Συγχρόνως, αυτή η πραότητα και η ταπεινότητα δεν είναι υποτίμηση. Καθόλου!

Μετά παρατηρούμε τον παππούλη να ευλογεί έναν δόκιμο να αναγνώσει τον πεντηκοστό ψαλμό. Εκείνος όμως δεν καταλαβαίνει και ρωτά με άγχος: «Πρέπει να τον διαβάσω πενήντα φορές;» Και όλοι όσοι στέκονται κοντά του γελούν. Αλλά ο γέροντας δεν γελάει. Είναι τόσο ευγενικός και λεπτεπίλεπτος άνθρωπος, έχει τόση αγάπη για τους ανθρώπους, που δεν δείχνει καν ότι ο συνομιλητής του έχει κάνει λάθος. Σαν να ήταν όλα εντάξει. Και με πραότητα, με αγάπη, ο παππούλης εξηγεί: «Όχι, όχι πενήντα, θα το διαβάσεις μια φορά». Και όλοι εμείς, που γελούσαμε, ντρεπόμαστε που είχαμε γελάσει με έναν άνθρωπο που απλά δεν κατάλαβε κάτι...

Ο Κύριος κατά το έλεός Του μας δίνει γέροντες... Ο επίσκοπος Σμολένσκ και Βιάζεμσκ Παντελεήμων (Σάτονβ) έχει γράψει κάποτε για έναν σύγχρονο γέροντα, τον πατέρα Παύλο (Τρόϊτσκιϊ) τα εξής: «Ξέρετε, πίστεψα στον Θεό σε ώριμη ηλικία, και όταν έγινα ιερέας, μερικές φορές είχα σκέψεις απιστίας. Όταν γνώρισα τον πατέρα Παύλο, πάντα απαντούσα σε αυτές τις σκέψεις με τον εξής τρόπο: αν υπάρχει ο πατήρ Παύλος, υπάρχει ο Θεός. Το γεγονός ότι υπάρχει ο πατήρ Παύλος ήταν για μένα η καλύτερη απόδειξη ότι υπάρχει Θεός.

Και όσο κι αν πύκνωνε το σκοτάδι, όποιες σκέψεις κι αν έβαζε ο διάβολος στο άδειο ηλίθιο κεφάλι μου, όποια συναισθήματα κι αν συνωστίζονταν στην κακή σκληρή καρδιά μου, αυτή η ανάμνηση ότι υπάρχει ο πατήρ Παύλος και η γνώση της χάρης που δίνει ο Θεός στον άνθρωπο, φυσικά, με συγκρατούσε από την απιστία, με συγκρατούσε από την απελπισία, με συγκρατούσε από διάφορους πειρασμούς, που είναι τόσοι πολλοί στη ζωή μας.

Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τον γέροντα Ηλία…