Η υπόθεση των πρώην μοναχών της Λαύρας της Αγίας Τριάδας του Αγίου Σεργίου / Ορθοδοξία

Η 17η Φεβρουαρίου 1938 είναι μια ξεχωριστή ημέρα στην ιστορία της Λαύρας της Αγίας Τριάδας του Αγίου Σεργίου και της γης του Ράντονιεζ. Την ημέρα αυτή πυροβολήθηκαν αρκετά άτομα από τους αδελφούς της Λαύρας, καθώς και κληρικοί, μοναχές και λαϊκοί της επαρχίας του Σέργκιεφ Ποσάντ.

Ο αρχιμανδρίτης Κρονίντ (Λιουμπίμοφ), ο μοναχός Μακάριος (Μαρζόφ) και ο ιερόσχημος μοναχός Αλέξιος (Σολοβιόφ)

Εδώ είναι τα ονόματά τους:

Αγιομάρτυς Ιωάννης Αρτομπολέφσκι, πρωθιερέας
Οσιομάρτυς Ραφαήλα (Βισνιακόβα), ιερόσχημη μοναχή
Ηγούμενος Επιφάνιος (Αβντέγιεφ)
Ιερομόναχος Ιερώνυμος (Κισελιόφ)
Ιερομόναχος Μητροφάνης (Πρεομπραζένσκι)
Ιερομόναχος Νέστωρ (Μπαλάσοφ)
Ιερομόναχος Σαββάτιος (Γκριγκόριεφ)
Ιεροδιάκονος Αθώνιος (Βισνιακόφ)
Πρωθιερέας Βλαδίμηρος (Στράχοφ)
μοναχή Λυδία (Ιβάνοβα)
μοναχή Σοφία (Τουτσκόβα)
λαϊκός Ανδρέας Κούρκιν
λαϊκός Ιωάννης Ζάϊτσεφ
λαϊκός Θωμάς Μπογκούτσκι
Ιερομόναχος Νιφώντιος (Μαμάγιεφ) - πυροβολήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου του 1938.

Ο ηγούμενος Ιππόλυτος (Γιάκοβλεφ) Μετά το κλείσιμο της Λαύρας της Αγίας Τριάδας του Αγίου Σέργιου, το έτος 1920, η προσευχητική ζωή στο Σέργκιεφ Ποσάντ (Ζαγκόρσκ) δεν σταμάτησε. Οι μοναχοί τελούσαν τις θείες λειτουργίες στις εκκλησίες της Πιατνίτσκαγια και των Εισοδίων, που βρίσκονταν κοντά στις Άγιες Πύλες της μονής, ενώ το μετόχι Πιατνίτσκαγια ονομαζόταν τότε «μικρή Λαύρα».

Οι ορθόδοξοι χριστιανοί του Ζαγκόρσκ και των περιχώρων του, κατά τις δεκαετίες του 1920 και 1930, ενώθηκαν γύρω από τους τελευταίους κληρικούς της μονής της Λαύρας, ήτοι τον αρχιμανδρίτη Κρονίντ (Λιούμπιμοφ), εφημέριο της μονής πριν από το κλείσιμό της (δοξάστηκε και κατατάχθηκε στους οσιομάρτυρες), τον ιεροσχήμωνα της ερήμου του Ζοσίμοφ, Αλέξιο (Σολοβιόφ), ο οποίος δοξάστηκε και κατατάχθηκε στους οσίους και τον ηγούμενο Ιππόλυτο (Γιάκοβλεφ). Οι πιστοί φρόντιζαν για τη διατήρηση των προσκυνημάτων και των τάφων των κεκοιμημένων ιεροδιδασκάλων, για τη μνημόνευση των αποθανόντων και δολοφονηθέντων αδελφών, παρείχαν υλική βοήθεια ο ένας στον άλλον καθώς και στον διωκόμενο κλήρο. Ορισμένοι από αυτούς, συγκεντρώνονταν κρυφά στα δώματά τους και τελούσαν τη θεία λειτουργία. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι, στο πλαίσιο του αγώνα εναντίον της θρησκείας εκείνη την εποχή, οι δραστηριότητες αυτές θεωρήθηκαν «αντισοβιετικές και αποσκοπούσαν στην ανατροπή της σοβιετικής εξουσίας».

Αγιομάρτυς Ιωάννης Αρτομπολέφσκι, πρωθιερέας Στη χρονολογία των καταστολών, που εκτυλίχθηκαν τον εικοστό αιώνα στη γη του Ράντονιεζ, μπορούμε να διακρίνουμε αρκετές σημαντικές υποθέσεις που κατασκευάστηκαν εναντίον του κλήρου και των πιστών. Πρόκειται για την «υπόθεση του Αρχιμανδρίτη Κρονίντ και άλλων, Ζαγκόρσκ 1937», την υπόθεση της «αντισοβιετικής ομάδας των στοιχείων των Μαύρων Εκατό στο Σεργκίεβο της περιοχής Μόσχας» του 1928, την υπόθεση των «Αληθινών Ορθοδόξων Χριστιανών», την «υπόθεση της Μονής στο Χότκοβο» του 1931, την υπόθεση των «Κληρικών και Εκκλησιαστικών με επικεφαλής τον Αρχιμανδρίτη Μαυρίκιο» του 1935, και τέλος, την «υπόθεση των πρώην μοναχών της Λαύρας της Αγίας Τριάδος του Αγίου Σεργίου» του 1938.

Στην τελευταία υπόθεση ενεπλάκησαν 11 άτομα, ορισμένα από τα οποία δεν γνωρίζονταν ούτε καν μεταξύ τους. Όλοι οι υπό διερεύνηση, ήταν μοναχοί, εκτός από έναν λαϊκό, τον Φ. Γ. Μπογκούτσκι. Η υπόθεση είχε ως πρότυπο την «υπόθεση του Αρχιμανδρίτη Κρονίντ» και ήταν το λογικό της επακόλουθο.

Η έρευνα διεξήχθη με ασυνήθιστα βίαιες μεθόδους (κάτι που επιβεβαιώθηκε ακόμη και από τις ίδιες τις ανακριτικές αρχές, το 1939)

Η έρευνα διεξήχθη με ασυνήθιστα βίαιες μεθόδους (κάτι που επιβεβαιώθηκε ακόμη και από τις ίδιες τις ανακριτικές αρχές, το 1939). Το κατηγορητήριο ανέφερε:

«Στη δίκη της αντεπαναστατικής εκκλησιαστικής μοναρχικής ομάδας, οι ενεργοί συμμετέχοντες ήταν πρώην μοναχοί της Λαύρας της Αγίας Τριάδας του Σεργίου, οι οποίοι οργάνωσαν μυστικό μοναστήρι και διεξήγαγαν παράνομες λειτουργίες στο σπίτι τους, <...> διεξήγαγαν συστηματικά αντεπαναστατική διαφώτιση μεταξύ άλλων και διέδιδαν συκοφαντικές φήμες για διώξεις της θρησκείας και του κλήρου, για τον πόλεμο και τον επικείμενο θάνατο της σοβιετικής εξουσίας».

Τρία από τα 11 άτομα δεν παραδέχθηκαν την ενοχή τους. Μεταξύ αυτών ήταν και η μοναχή Σοφία (Τουτσκόβα). Κατά την έρευνα, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, διεξήχθη με πολύ σκληρές μεθόδους, αυτή επέδειξε εξαιρετικό θάρρος, λέγοντας:

«Έχω ήδη υποφέρει για τα πιστεύω μου, αλλά είμαι έτοιμη για όλα. Ας με βασανίσουν ξανά στα στρατόπεδα, θα εξακολουθήσω να μιλάω παντού για το γεγονός, ότι η σοβιετική εξουσία βασάνισε και κατέστρεψε ολόκληρο τον ρωσικό λαό, αλλά και πάλι θα έρθει η ώρα που ο ρωσικός λαός θα ξεπληρώσει τους καταπιεστές του...».

Καθεδρικός Ναός των Νεομαρτύρων και Ομολογητών του Ράντονιεζ. Η εικόνα βρίσκεται στην εκκλησία του Αγίου Προφήτη Ηλία (Σέργκιεφ Ποσάντ). Συγγραφέας – Νατάλια Πιρόγκοβα, 2018 Η οσιομάρτυς Ραφαήλα, η οποία ακολούθησε τη δεδικασμένη, δεν ζούσε καν στο Ζαγκόρσκ και το μόνο που έκανε ήταν να έρχεται αρκετές φορές στη Λαύρα για να προσκυνήσει τα ιερά. Είναι πιθανό να γνώριζε κάποιους από τους μοναχούς της Λαύρας και να τους παρείχε υλική βοήθεια, και η υπόθεση κατέδειξε αυτό το γεγονός της βοήθειας προς τους κληρικούς σε μεταφορά της σε χώρους κράτησης. Ωστόσο, δεν κατέστη σαφές αν αυτοί ήταν κάτοικοι της Μονής του Αγίου Σεργίου, ενώ κατά τη μοναδική ανάκριση, η ιερόσχημη μοναχή δεν ρωτήθηκε καν για πιθανή σχέση μαζί τους.

Οι ανακριτικές ενέργειες πραγματοποιήθηκαν στο συντομότερο δυνατό χρόνο. Σχεδόν όλοι οι κατηγορούμενοι ανακρίθηκαν μόνο μία φορά. Στις 19 Ιανουαρίου του 1938, συνελήφθησαν οι πρώτοι ύποπτοι, ο ιερομόναχος Νέστωρ (Μπαλάσοφ) και ο ιεροδιάκονος Αθώνιος (Βισνιακόφ), στις 9 Φεβρουαρίου είχε ήδη ετοιμαστεί το κατηγορητήριο, στις 14 Φεβρουαρίου στη συνεδρίαση της δικαστικής τρόικας του Τ.Λ.Ε.Ε.Υ (σημ. του μεταφρ. Τμήμα Λαϊκής Επιτροπείας Εσωτερικών Υποθέσεων) της περιοχής Μόσχας και τα 11 άτομα καταδικάστηκαν σε θανατική ποινή, εκτέλεση με εκτελεστικό απόσπασμα, και τέλος, στις 17 Φεβρουαρίου η ποινή εκτελέστηκε. Οι 10 καταδικασθέντες εκτελέστηκαν και θάφτηκαν στο έδαφος της ειδικής ζώνης της Λ.Ε.Ε.Υ στο Μπούτοβο. Ο ιερομόναχος Νιφώντιος (Μαμάγιεφ) ήταν ο μόνος από τους καταδικασθέντες που εκτελέστηκε εκεί, αλλά λίγες μέρες αργότερα, ήτοι στις 21 Φεβρουαρίου.

Άλλους 4 ανθρώπους, που πυροβολήθηκαν στις 17 Φεβρουαρίου, αφορούσαν άλλες υποθέσεις. Επρόκειτο για καθηγητές της Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας, όπως ο ιερομάρτυρας Ιωάννης Αρτομπολέφσκι και ο πρωθιερέας Βλαδίμηρος Στράχοφ καθώς και λαϊκούς, όπως ο Ανδρέας Κούρκιν και ο Ιωάννης Ζάιτσεφ, που ζούσαν στο Ζαγκόρσκ.

Παράκληση για τους Νεομάρτυρες του Ράντονιεζ και επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο στο Σέργκιεφ Ποσάντ

Ως γνωστόν, στις 10 Δεκεμβρίου εορτάζεται η Σύναξις των Νεομαρτύρων και Ομολογητών του Ράντονιεζ. Αυτή είναι η ημέρα, κατά την οποία ο τελευταίος εφημέριος της Λαύρας, ο οσιομάρτυς Κρονίντ καθώς και αρκετά άτομα από την Αδελφότητα της Λαύρας και τον κλήρο του Ποσάντ πυροβολήθηκαν στο πολύγωνο του Μπούτοβο. Η 17η Φεβρουαρίου μπορεί δικαίως να θεωρηθεί ως η δεύτερη ημέρα του εορτασμού της Σύναξης.

Ο ηγούμενος Επιφάνιος (Αβντέγιεφ)