Ο σταυρός – για χάρη του Χριστού

Φωτογραφία: thagalegov.ru

Ο σταυρός είναι πράγματι μια ζωντανή ενσάρκωση των λόγων του Σωτήρα: «ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι» (Μκ. 8, 34). Το να ακολουθήσει κανείς τον Χριστό είναι δυνατό μόνο με το παράδειγμά Του, με τον σταυρό. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος σωτηρίας. Δεν είναι δυνατόν να ακολουθήσει κανείς τον Χριστό με ελαφριά καρδία. Ο καθένας πρέπει να πάει στο δικό του προσωπικό Γολγοθά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Κύριος μιλάει για το να κουβαλά κανείς τον δικό του σταυρό. Δεν μας προστάζει να σηκώσουμε τον σταυρό κάποιου άλλου. Δεν έχει πει ότι μια μητέρα πρέπει να σηκώσει τον σταυρό του γιου της ή μια σύζυγος πρέπει να σηκώσει τον σταυρό του συζύγου της. Αλλά επειδή ο καθένας κάνει τη δική του μάχη και έχει την προσωπική του ευθύνη σε αυτή τη ζωή, γίνεται λόγος για να σηκώσει ο καθένας τον δικό του σταυρού. Δεν είναι τυχαίο ότι η Αγία Γραφή αναφέρει ότι «τὸ δὲ ἔργον ἑαυτοῦ δοκιμαζέτω ἕκαστος, καὶ τότε εἰς ἑαυτὸν μόνον τὸ καύχημα ἕξει καὶ οὐκ εἰς τὸν ἕτερον· ἕκαστος γὰρ τὸ ἴδιον φορτίον βαστάσει» (Γαλ. 6, 5).

Δεν έχουμε εντολή να σηκώσουμε τον σταυρό κάποιου άλλου. Δεν έχει πει πως μια μητέρα πρέπει να σηκώσει τον σταυρό του γιου της ή μια σύζυγος τον σταυρό του συζύγου της

Αλλά τι σημαίνει να «σηκώσει κανείς τον δικό του σταυρό»; Τι σημαίνει γενικά η έννοια το να «σηκώνω τον σταυρό μου»; Στην εποχή μας αυτή η έννοια συγχέεται με την επίλυση καθημερινών προβλημάτων, τα οποία συχνά δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι: ο σύζυγος πίνει - σταυροκοπιέσαι, κλέψανε το αυτοκίνητο - σταυροκοπιέσαι, ο γιος σηκώνει το χέρι στη μητέρα του - σταυροκοπιέσαι, ο χυλός καίγεται στην κουζίνα - σταυροκοπιέσαι, οι γείτονες πλημμύρισαν: «Γιατί χρειάζομαι αυτόν τον σταυρό;» αναφωνεί κάποιος. Αλλά δεν είναι μόνο ο σταυρός. Ο σταυρός είναι για χάρη του Χριστού. Όταν δηλαδή είμαστε μαζί με τον Χριστό και κατ' εικόνα του Χριστού. Ακολουθεί ένα απλό παράδειγμα: Ένας άνθρωπος παραβίασε τον Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας και έγινε ένα τροχαίο δυστύχημα. Κατέστρεψε το αυτοκίνητό του, του αφαιρέθηκε το δίπλωμα οδήγησης, έκανε ανάπηρο έναν πεζό και του επιβλήθηκε βαρύ πρόστιμο. Και τώρα πρέπει να βρει τρόπο για να επανορθώσει για όλα αυτά που έκανε. Και όμως ο άνθρωπος αυτός λέει: «Αυτός είναι ο σταυρός μου». Αλλά δεν είναι αυτός ο σταυρός του. Είναι οι φυσικές συνέπειες των λαθών του, και συχνά της εγκληματικής του ανοησίας. Είναι η τιμωρία για την κατάχρηση της ελεύθερης βούλησής του από τον άνθρωπο. Είναι το αποτέλεσμα της παράβασης της εντολής του Θεού, της καταπάτησης των νόμων του Θεού. Για να το θέσουμε απλά, αυτά είναι τα προβλήματα που δημιούργησε ο ίδιος για τον εαυτό του. Και δημιούργησε τόσο για τον εαυτό του όσο και για τους άλλους. Εσύ έχεις πάρει τον σταυρό αυτού του ανθρώπου, τον οποίο έχεις κάνει ανάπηρο για όλη του τη ζωή. Αυτός ο άτυχος πεζός κουβαλάει τον σταυρό των αδικαιολόγητων (ή άξιων) θλίψεων και ασθενειών του, τις οποίες του φόρτωσες εσύ με την παραβίαση τόσο των ανθρώπινων όσο και των θείων νόμων.

Η παραβίαση των κανόνων δεν είναι σταυρός. Το να φοράς τον σταυρό είναι ακριβώς το αντίθετο, όταν ένα άτομο ακολουθεί τους κανόνες και οι πειρασμοί προσπαθούν να το οδηγήσουν σε λάθος δρόμου. Αυτό σημαίνει το να κουβαλάς το σταυρό σου. Έχοντας κάνει τη σωστή επιλογή, με ευλάβεια και υπομονή για όλες τις συνέπειες αυτής της επιλογής, αυτό σημαίνει το να φοράς το σταυρό σου. Και το να στέκεσαι στο εργοστάσιο πίσω από ένα μηχάνημα με ξεκούμπωτα μανίκια και, χάνοντας έτσι το ένα χέρι, να λες: «Εγώ σηκώνω τον σταυρό μου», αυτό είναι η αυταπάρνηση.

Και ένα άλλο παράδειγμα: ένα παιδί με αναπηρία γεννιέται σε πιστούς και παντρεμένο ζευγάρι. Οι γονείς είχαν ενημερωθεί πριν από τη γέννηση ότι θα αποκτούσαν ένα παιδί με αναπηρία. Οι συγγενείς τους, οι γνωστοί τους, ακόμη και οι γιατροί τους έπεισαν να κάνουν έκτρωση. Εκείνοι όμως αρνήθηκαν κατηγορηματικά και αποφάσισαν να γεννήσουν. Ταπεινώθηκαν κάτω από το ισχυρό χέρι του Θεού και τώρα θα μεγαλώσουν ένα ανάπηρο παιδί για όλη τους τη ζωή. Μπορούμε να πούμε γι' αυτούς τους ανθρώπους ότι σηκώνουν τον σταυρό για χάρη του Χριστού. Για χάρη της εντολής «Ου φονεύσεις», για χάρη της αποδοχής του θελήματος του Θεού, όσο άβολο και ακατανόητο κι αν είναι, δέχτηκαν να πάρουν αυτό το δύσκολο μονοπάτι. Διότι το να βαστάς το σταυρό σου είναι η υπομονετική αντοχή στις δοκιμασίες στο δρόμο του Χριστού, στο δρόμο της εκπλήρωσης των εντολών.

Το να βαστάς το σταυρό σου είναι η υπομονετική ανοχή των θλίψεων στον δρόμο του Χριστού, στον δρόμο της εκπλήρωσης των εντολών

Ο Άγιος Θεοφάνης ο Ερημίτης, συζητώντας για το θεάρεστο σταυρό που κουβαλάμε, ρωτά:

«Τι σημαίνει το να βαστάς το σταυρό σου; Και απαντά: είναι κάθε είδους ταλαιπωρίες, κακουχίες και θλίψεις, που επιβάλλονται τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά στο δρόμο της ενσυνείδητης εκπλήρωσης των εντολών του Κυρίου στη ζωή σύμφωνα με το πνεύμα των κανονισμών και των απαιτήσεων του Θεού».

Αυτό είναι το νόημα του Σταυρού για χάρη του Χριστού. Και όταν εμείς οι ίδιοι τα έχουμε θαλασσώσει με λίγα λόγια, δεν σημαίνει ότι κουβαλάμε τον σταυρό μας, είναι η συμπερίληψη των πνευματικών νόμων, χάρη στους οποίους, δόξα τω Θεώ, τιμωρούμαστε για τα λάθη μας εδώ και όχι στην αιωνιότητα.

Μιλώντας για τον σταυρό που κουβαλάμε, οι Πατέρες τον χωρίζουν σε δύο μέρη: τον σταυρό μπορούμε να το κουβαλάμε εσωτερικά αλλά και αντίστοιχα εξωτερικά. Κάτω από τον εσωτερικό σταυρό πρέπει να καταλάβουμε την αντιπαράθεση μεταξύ σάρκας και πνεύματος, την ίδια την εσωτερική σύγκρουση που ζει μέσα μας από την πτώση των προγόνων μας. Τα μανιασμένα πάθη που μας εμποδίζουν να ζήσουμε σύμφωνα με τον νόμο του Θεού, οι ατέλειές μας που εκδηλώνονται με διάφορους τρόπους, όλα αυτά είναι ο εσωτερικός μας σταυρός. Μέχρι τότε πρέπει να υπομένουμε τις αδυναμίες μας και να ευχαριστούμε τον Θεό για τις έγκαιρες θεραπείες που μας στέλνει προς όφελός μας. Όπως λέει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος: «Πρέπει να ξεπληρώσουμε το χρέος των παθών νικώντας τα και να νικηθούμε».

Οι κοινωνιολόγοι λένε ότι στην εποχή μας οι χριστιανοί βιώνουν πρωτοφανείς διώξεις. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, το 75% του συνόλου των θρησκευτικών διώξεων στρέφεται κατά των χριστιανών. Αυτό δεν είναι ορατό στη χώρα μας, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο η κατάσταση είναι κρίσιμη. Κάθε 5 λεπτά ένας χριστιανός πεθαίνει για την πίστη του στον κόσμο. Σε ένα χρόνο ο αριθμός αυτός ξεπερνά τις εκατό χιλιάδες. Και αν στην Ασία, την Αφρική, τη Μέση Ανατολή, την Ινδία, οι χριστιανοί μπορούν να σφαγιάζονται σε ολόκληρα χωριά, τότε στη λεγόμενη «φωτισμένη Δύση» όλα είναι πολύ θλιβερά. Αυτή τη στιγμή πολλοί άνθρωποι βρίσκονται στη φυλακή μόνο και μόνο επειδή είναι χριστιανοί. Στην Ευρώπη μπορεί να σε βάλουν σε τέτοιες συνθήκες ώστε να μην μπορείς να εργαστείς αν είσαι χριστιανός. Για παράδειγμα, μπορείς να απολυθείς επειδή φοράς σταυρό ή δείχνεις με άλλο τρόπο την πίστη σου στον Χριστιανισμό. Αν δεν είναι αυτό διωγμός τότε τι είναι;

Η Ευρώπη εγκατέλειψε οικειοθελώς όλη την πολιτιστική και πνευματική κληρονομιά που της έφερε ο Χριστιανισμός. Ορισμένες ευρωπαϊκές εκκλησίες νοικιάζονται τώρα για να γίνουν κλαμπ και εστιατόρια, γίνονται τζαμιά, επειδή κανείς δεν πηγαίνει σε αυτές. Η Ευρώπη εγκατέλειψε τον σταυρό του Χριστού και μπήκε σε ένα ευρύ μονοπάτι ανελευθερίας και κακίας. Και όλα ξεκίνησαν με την επιθυμία να ικανοποιήσουν την κοινωνία, να προσαρμοστούν σε αυτήν. Στην επιδίωξη αυτή, ο δυτικός χριστιανισμός τελικά εξαντλήθηκε και έπαψε να είναι καθόλου απαραίτητος.

Στις μέρες μας ακούτε συχνά ανθρώπους να λένε: "Η εκκλησία πρέπει να προσαρμοστεί για τους ανθρώπους. Ας μεταφράσουμε τη λατρευτική λειτουργία σε μια κατανοητή γλώσσα, ας εισάγουμε απλοποιημένες ιεραποστολικές υπηρεσίες, ας επιτρέψουμε στους ανθρώπους να ερμηνεύουν την Αγία Γραφή όπως θέλουν, ας καταργήσουμε τις αρχαϊκές και αντιδημοκρατικές εντολές. Τα πάντα είναι για τον λαό". Κοιτάξτε στη Δύση, σε τι έχει οδηγήσει αυτός ο ελαφρύτερος χριστιανισμός. Κοιτάξτε την Ευρώπη, πού κατέληξε αυτός ο κατευνασμός του κόσμου και η φιλία μαζί του. Τώρα η ίδια η έννοια της «ανθρωπότητας» έχει διαστρεβλωθεί. Τα πάντα μπορούν να αλλάξουν για να ικανοποιήσουν τον άνθρωπο, ακόμη και αναλλοίωτες θεϊκές αλήθειες. Αυτό δεν είναι πια ανθρωπιά, αλλά ανεκτικότητα, καλυμμένη με υψηλοφανή συνθήματα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν είναι η Εκκλησία που θα πρέπει να προσαρμόζεται στα ελαττώματα και τις επιθυμίες των ανθρώπων, αλλά οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι ίσοι με την Εκκλησία, οι άνθρωποι θα πρέπει να καταβάλλουν προσπάθειες για την εκπλήρωση των εντολών. Αυτό σημαίνει να σηκώνεις τον σταυρό. Διαφορετικά, η ίδια η έννοια του σταυρού ως τέτοια παύει να υφίσταται.

Το καθήκον του χριστιανού δεν είναι απλώς να επιβιώσει σε αυτόν τον σκοτεινό και εχθρικό κόσμο, αλλά να βρει τη δύναμη να τον μεταμορφώσει, ή, όπως λέει το Ευαγγέλιο, να λάμψει στον κόσμο

Αλλά το καθήκον του χριστιανού δεν είναι απλώς να επιβιώσει σε αυτόν τον σκοτεινό και εχθρικό κόσμο, αλλά να βρει τη δύναμη να τον μεταμορφώσει, ή, όπως λέει το Ευαγγέλιο, να λάμψει στον κόσμο. « οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων» (Ματθ. 5,16), λέει ο Κύριος. Δηλαδή, όχι μόνο δεν πρέπει να κρεμόμαστε και να μην πέφτουμε κάτω από το βάρος αυτού του εξωτερικού σταυρού, αλλά πρέπει επίσης να ασκούμε ευνοϊκή επιρροή στους γύρω μας. Και εδώ αποδεικνύεται ότι ο εξωτερικός σταυρός εξαρτάται άμεσα από τον εσωτερικό. Στο βαθμό που συνδεόμαστε εσωτερικά με τον νόμο του Θεού, θα είμαστε σε θέση να αντέξουμε και τις εξωτερικές θλίψεις. Το λέει ο Μητροπολίτης Μόσχας Πλάτων:

«Αυτός που περιορίζει την προσπάθεια των παθών... θα υπομείνει τη φτώχεια με μεγαλοψυχία, δεν θα κλονίζεται στο πνεύμα ακόμη και στον διωγμό».

Γι' αυτό λέγεται ότι αν θέλετε να αλλάξετε τον κόσμο, αλλάξτε πρώτα τον εαυτό σας. Όπως βλέπουμε, αυτά δεν είναι απλά λόγια, πρόκειται για έναν πνευματικό νόμο. Μπορούμε να αντισταθούμε στο εξωτερικό κακό μόνο νικώντας το κακό μέσα μας. Δηλαδή, θα μπορέσουμε να σηκώσουμε τον εξωτερικό σταυρό μόνο αν σηκώσουμε τον εσωτερικό με χάρη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης και άλλοι Πατέρες συγκρίνουν τον σταυρό με τη νέκρωση για τον κόσμο. Όπως αυτός που σταυρώνεται παραμένει ακίνητος, έτσι και ο χριστιανός πρέπει να είναι ακίνητος απέναντι σε κάθε αμαρτία, ώστε μαζί με τον Απόστολο Παύλο να μπορεί να λέει: « Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. 2,20).

Ο Κύριος είπε: «κἀγὼ ἐὰν ὑψωθῶ ἐκ τῆς γῆς, πάντας ἑλκύσω πρὸς ἐμαυτόν.» (Ιω. 12,32). Ο Σταυρός του Χριστού μας υπενθυμίζει το δύσκολο μονοπάτι που πρέπει να κάνουν οι πιστοί. Και τώρα πάλι από τον Σταυρό μας καλεί να είμαστε οπαδοί Του στον δύσκολο αλλά σωτήριο δρόμο του σταυρού.