"Ο ιερέας είναι ιατρός, όχι μάγος"

Πριν από πέντε χρόνια, ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος επισκέφθηκε τη Μονή Σρέτενσκυ και παρουσίασε το πρώτο του βιβλίο, «Η Ανοιχτή Καρδιά της Εκκλησίας». Στα πλαίσια τής παραμονής του στην Ρωσία, ο Βλαντύκα συναντήθηκε με τούς αδελφούς τής Μονής και τούς μαθητές του Θεολογικού Σεμιναρίου του Σρέτενσκυ. Η διαδικτυακή πύλη Pravoslavie.Ru προσφέρει στους αναγνώστες της μια επιλογή από τις απαντήσεις τού μητροπολίτη στις ερωτήσεις των φοιτητών τού Σεμιναρίου σε θέματα που αφορούν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, όλους μας.

Βρίσκοντας το μοναστήρι "σου" ...

– Πώς μπορεί ένας μαθητής, ο οποίος θέλει να γίνει μοναχός, να αποφασίσει ποιο είναι το κατάλληλο μοναστήρι γι 'αυτόν; Πώς να βρει το μοναστήρι «του»;

– Τι μπορεί να κάνει ένας μαθητής που θέλει να γίνει μοναχός; Λοιπόν, πρώτα, να αποφοιτήσει από το Σεμινάριο. Να είναι καλός μαθητής. Και όταν τελειώσει, τότε θα βρει το μοναστήρι. Αλλά πρέπει να είναι προσεκτικός. Κι όχι να γίνει σαν εκείνους που θέλουν να παντρευτούν, αλλά ψάχνουν και ψάχνουν και γυναίκα δεν βρίσκουν. Και όχι επειδή οι γυναίκες έγιναν άφαντες, αλλά επειδή ο ίδιος φταίει, κάποια στοιχεία τού χαρακτήρα του θα φταίνε.

– Πώς μπορεί ένας μαθητής να επιτύχει τα μέγιστα αποτελέσματα στην Σπουδή;

– Μέσα από την άσκηση.

Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος. Φωτογραφία: Β. Χοντακόφ / Pravoslavie.Ru

Περί τού μοναχού που άλλαξε τόπο άσκησης

– Πώς να αντιμετωπίσεις έναν μοναχό που παράτησε ένα μοναστήρι για ένα άλλο, για δική του δόξα; Πώς να προσευχηθείς για αυτόν;

– Εάν ένας μοναχός αλλάξει ένα μοναστήρι χωρίς κάποιο σοβαρό πνευματικό λόγο και χωρίς την ευλογία τού Γέροντά του, τότε αυτό είναι πολύ επικίνδυνο. Πρέπει να προσευχηθούμε για αυτόν τον μοναχό με πολλή αγάπη, χωρίς να τον κατακρίνουμε, έτσι ώστε ο Κύριος να τον προστατεύσει, για να μην συμβεί κάποιο κακό. Εν πάσει περιπτώσει, για να πάει τουλάχιστον στο άλλο μοναστήρι. Και, περαιτέρω ας αφήσουμε τον Κύριο να ενεργήσει όπως Αυτός κρίνει τι είναι το καλύτερο. Φυσικά, τέτοιες ενέργειες είναι επικίνδυνες.

Προσευχή για τούς πεπτωκότες

– Και κάτι ακόμη: πώς να προσευχηθεί κανείς για έναν πεπτωκότα μοναχό ο οποίος αρνείται πεισματικά να αναγνωρίσει την πτώση του;

– Αφορά αυτό κάποιον μοναχό που εξαρτάται πνευματικά από εμάς; Μαθητής μας, σωστά; Τότε πρέπει να προσευχηθούμε για αυτόν τον μοναχό με πολλή αγάπη και πολύ πόνο στις καρδιές μας. Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να κάνουμε την ψυχή του να στραφεί στην μετάνοια. Αλλά πρέπει να συμπεριφερθούμε πολύ προσεκτικά και να δείξουμε μεγάλη υπομονή, σε τέτοιες περιπτώσεις δεν πρέπει να ανησυχούμε, και δεν πρέπει να πανικοβαλλόμαστε. Πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη στην Αγάπη τού Θεού, πρέπει να θεωρούμε ότι είμαστε συνυπεύθυνοι για το γεγονός ότι αυτός ο μοναχός κατέπεσε και να ζητήσουμε από τον Χριστό και την Παναγία να τον βοηθήσουν και να τον προστατέψουν. Χρειάζεται μια μεγάλη προσευχή.

Μπορείς κανείς να αφήσει τον μοναχισμό;

– Μπορεί κάποιος, ο οποίος έχει ήδη χειροτονηθεί, να ευλογηθεί να εγκαταλείψει τον μοναχισμό; Στην Σύνοδο των Επισκόπων τής Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, που ήταν αφιερωμένη στον μοναχισμό, συζητήθηκε αυτό το ζήτημα και οι απόψεις των επισκόπων διίσταντο. Στους Αγίους Πατέρες δεν υπάρχει η παραμικρή νύξη περί τέτοιων περιπτώσεων.

– Εδώ, στη Ρωσία, δεν υπάρχουν τόσοι μοναχοί οι οποίοι έχουν λάβει το Μεγάλο Σχήμα. Στον ελληνικό κόσμο και στον Άθω, όλοι οι μοναχοί αποκτούν το Μεγάλο Σχήμα μετά από έναν ορισμένο αριθμό ετών - κατά κανόνα, μετά από πέντε χρόνια, δηλαδή, σε νεαρή ηλικία. Ένας Μεγαλόσχημος μοναχός δεν μπορεί ποτέ να γίνει λαϊκός, όπως και ένας βαπτισμένος Χριστιανός δεν μπορεί ποτέ να λύσει το βάπτισμά του. Ακόμα κι αν απορρίψει τον Χριστό και μετά επιστρέψει στον Χριστιανισμό, δεν χρειάζεται να τον βαπτίσουμε ξανά. Ομοίως, ένας μοναχός: εάν αποκηρύξει το Σχήμα και επιστρέψει αργότερα στο μοναστήρι, τότε δεν τελείται κουρά ξανά. Δεν ξέρω ακριβώς τι συμβαίνει στον ρωσικό κόσμο και πόσοι επίσκοποι συζήτησαν αυτό το ζήτημα, αλλά θεωρώ ότι η διατήρηση τού μοναχισμού, τού Σχήματος, δεν είναι κανόνας. Είναι θέμα ελευθερίας. Αν κάποιος έρθει σε μένα και μού πει ότι θέλει να εγκαταλείψει τον μοναχισμό, το Σχήμα, φυσικά και θα τού πω ότι δεν θα λάβει ευλογία από μένα, αλλά, από κει και πέρα, αυτό το άτομο μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Δεν μπορώ να τον κρατήσω με την βία, αλλά δεν μπορώ και να τού δώσω την ευλογία μου γι'αυτό. Δεν ξέρω αν απάντησα στην ερώτησή σας.

"Ο ιερέας πρέπει να είναι γιατρός, όχι μάγος"
Περί τής πραγματικής ενορίας

– Πώς θα περιγράφατε την σύγχρονη Εκκλησία; Και τι μπορεί να γίνει για να μετατραπεί μια συνηθισμένη Ορθόδοξη ενορία σε μια πραγματική Χριστιανική Εκκλησία, μια χριστιανική κοινότητα;

– Οι Άγιοι Πατέρες χαρακτήρισαν την Εκκλησία με διάφορους τρόπους, αλλά κάθε μέρα παρατηρούμε αυτό που έχω ήδη πει: η Εκκλησία είναι ένα πνευματικό θεραπευτήριο, ένα νοσοκομείο στο οποίο όλοι είμαστε παρόντες. Υπάρχουν γιατροί, νοσοκόμοι, νοσοκόμες, υπάρχουν ασθενείς, υπάρχουν άνθρωποι στην εντατική. Έτσι είναι τα πράματα. Αλλά ο κύριος γιατρός αυτού του νοσοκομείου είναι ο Χριστός. Το μεγαλύτερο θαύμα της Εκκλησίας δεν είναι κάποια υπερφυσικά γεγονότα και θαύματα, αλλά η Ανάσταση τής νεκρής ανθρώπινης ψυχής, και αυτή η Ανάσταση λαμβάνει χώρα μέσα στην Εκκλησία. Ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος λέει: «Θέλεις να σού δείξω το μεγαλύτερο θαύμα που συνέβη ποτέ; Έλα στην εκκλησία και θα δεις ένα μεγάλο θαύμα: μπαίνει λύκος στην εκκλησία - και βγαίνει αρνί, μπαίνει μαύρο κοράκι - και βγαίνει λευκό περιστέρι, μπαίνει ένα πτώμα - και βγαίνει ξανανιωμένος». Αυτό είναι η Εκκλησία.

Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος. Φωτογραφία: Β. Χοντακόφ / Pravoslavie.Ru

Ο γιατρός ασχολείται με τον ασθενή, τού αφιερώνει χρόνο. Και ο μάγος θα διαβάσει μια προσευχή και θα τον στείλει στο σπίτι

Καλή ερώτηση: πώς μπορεί μια ενορία να μεταμορφωθεί, να γίνει, να ενεργήσει σαν μια πραγματική Εκκλησία; Λοιπόν, πρώτα πρώτα, τα Μυστήρια πρέπει να τελούνται σωστά. Και ένας ιερέας πρέπει να είναι στην Εκκλησία, να δέχεται «αρρώστους», να αφιερώνει χρόνο σε αυτούς, να τούς ακούει. Όχι να συμπεριφέρεται σαν μάγος, αλλά σαν γιατρός. Ο γιατρός ασχολείται με τον ασθενή, τού αφιερώνει χρόνο. Και ο μάγος θα διαβάσει απλά την προσευχή και θα τον στείλει σπίτι.

Μερικές φορές εμείς, ιερείς, πιστεύουμε ότι αν διαβάσουμε κάποια προσευχή από το προσευχητάριο, ... αυτό ήταν: τέλειωσε η δουλειά μας. Κι όμως, πρέπει να ασχοληθούμε με τούς ανθρώπους. Και, φυσικά, για όλους μας αυτό σημαίνει μεγάλη θυσία. Σε μάς, στον ελληνικό κόσμο, η εξομολόγηση διαρκεί πολλές ώρες. Μιλάμε για την εξομολόγηση ενός και μόνο ατόμου. Κάποιος ήρθε για εξομολόγηση στις πέντε το βράδυ και με άφησε στις έξι το πρωί. Φυσικά, δεν λέγαμε ο ένας στον άλλο ιστορίες ή ανέκδοτα. Ο άνθρωπος ήθελε να μιλήσει, είχε πολλά να πει. Κι εγώ έπρεπε να τον ακούσω. Κι εγώ δεν μίλησα καν όλη αυτήν την ώρα. Αλλά στο τέλος μού είπε: "Ευχαριστώ πολύ, με βοήθησες πολύ". Κι όμως τού είπα πολύ λίγα πράματα. Ήταν απλά ότι κάποιος έπρεπε να τον ακούσει. Και αυτό λειτούργησε σαν θεραπεία γι΄αυτόν. Αν τού είχα πει: «Γράψε μου κάπου τις αμαρτίες σας, και θα σού διαβάσω την προσευχή τής εξομολόγησης»- το πιο πιθανό είναι ότι αυτός ο άνθρωπος δεν θα είχε δει κανένα όφελος. Τα πάντα μπορούν να συμβούν. Τα πάντα.

Περί τής αναζήτησης ενός εξομολογητή και περί τής προσωπικής ελευθερίας τού Χριστιανού

– Συνεχίζοντας στο θέματος τής εξομολόγησης και τού πνευματικού. Πρέπει να ψάξουμε εμείς να βρούμε έναν πνευματικό ή ο ίδιος ο Κύριος θα τον στείλει σε εμάς;

Πρέπει εμείς οι ίδιοι να αναζητήσουμε έναν πνευματικό.

– Ναι, πρέπει εμείς να αναζητήσουμε έναν πνευματικό. Όπως αναζητούμε έναν καλό γιατρό. Ο εξομολογητής δεν είναι πάντα το άτομο στο οποίο κάνουμε εξομολόγηση. Μπορώ να έχω έναν πνευματικό, αλλά σήμερα είμαι, για παράδειγμα, στη Μόσχα και πρέπει να κάνω εξομολόγηση. Δεν μπορώ να πάω στην Κύπρο και να επιστρέψω το πρωί, οπότε πρέπει να κάνω εξομολόγηση εδώ, αλλά ο πνευματικός μου είναι αλλού. Δηλαδή, είναι πιθανό ο ιερέας που εξομολογεί και αυτός που παρέχει πνευματική καθοδήγηση να είναι διαφορετικοί άνθρωποι.

Αλλά πρέπει να προσέξουμε μια πολύ λεπτή λεπτομέρεια. Ένα πράμα είναι ο ρόλος τού Γέροντα σε σχέση με τον μοναχό, και άλλο ο ρόλος που διαδραματίζει ο πνευματικός σε σχέση με τον κοσμικό Χριστιανό. Και η υπακοή είναι επίσης διαφορετική: άλλη η υπακοή ενός μοναχού στον Γέροντα, και άλλη η υπακοή ενός λαϊκού στον εξομολογητή του.

– Ποια η διαφορά;

Στο μοναχισμό, η υπακοή είναι απόλυτη· οι κοσμικοί Χριστιανοί διατηρούν την προσωπική τους ελευθερία

– Ο μοναχός πρέπει να ρωτά για τα πάντα. Εάν μαγειρεύει φαγητό κατά τη διάρκεια της ημέρας, πρέπει να ρωτήσει τον Γέροντά του τι να μαγειρέψει γι΄αυτόν. Μια κοσμική γυναίκα δεν μπορεί να ρωτήσει τον εξομολογητή της τι να μαγειρέψει για δείπνο, θα ρωτήσει τον άντρα της γι΄ αυτό. Ο μοναχός θα ρωτήσει τον πνευματικό του: "Έχω ευλογία να πάω στη Μόσχα;" Αλλά ο παντρεμένος άνδρας δεν θα ρωτήσει τον πνευματικό του εάν θα πάει στη Μόσχα ή όχι. Βλέπετε, η υπακοή είναι απόλυτη στο μοναχισμό, ενώ οι κοσμικοί Χριστιανοί διατηρούν την προσωπική τους ελευθερία. Και ο πνευματικός έχει εξουσία μόνο σε θέματα που σχετίζονται με την πνευματική ζωή ενός ατόμου. Ο πνευματικός μπορεί να πει στο πνευματικό του παιδί, έναν λαϊκό, να νηστέψει, για παράδειγμα, κάποιες μέρες, μπορεί να το συμβουλεύει τι προσευχές να κάνει, πότε πρέπει να μεταλάβει, αλλά ο πνευματικός δεν μπορεί να πει σε έναν λαϊκό τι αυτοκίνητο να αγοράσει, ή τι ρούχο να φορέσει ή αν θα πρέπει να πάει ταξίδι κάπου ή όχι.

Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος. Φωτογραφία: V. Khodakov / Pravoslavie.Ru

"Απλά ένας διαφορετικός τρόπος θεραπείας"
Η εξομολόγηση στην ελληνική παράδοση

– Στην ελληνική παράδοση, τα Μυστήρια τής Κοινωνίας και τής Εξομολόγησης είναι ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Στην παράδοση της Ρωσικής Εκκλησίας, πριν από την Κοινωνία, κάνει κάποιος εξομολόγηση. Πώς αντανακλάται η ελληνική παράδοση στην πνευματική κατάσταση ενός ατόμου; Για τους Ρώσους, Θεία Κοινωνία χωρίς εξομολόγηση ακούγεται περίεργο, είναι δύσκολο για εμάς να το αποδεχτούμε.

– Έχουμε λιγότερες αμαρτίες! (Γέλια.) Έχουμε απλά μια διαφορετική παράδοση. Υπάρχουν κανόνες της Εκκλησίας, κανόνες που απαριθμούν τις αμαρτίες που είναι πραγματικά εμπόδιο στην Θεία Κοινωνία. Εάν δεν υπάρχουν τέτοιες αμαρτίες σε κάποιον, τότε αυτό το άτομο μπορεί να λάβει Κοινωνία χωρίς εξομολόγηση. Φυσικά, εννοείται ότι το άτομο κάνει εξομολόγηση κάποια άλλη στιγμή. Σε μάς ο κόσμος κάνει εξομολόγηση περίπου τρείς έως τέσσερις φορές το χρόνο, εκτός από εκείνες τις περιπτώσεις όπου υπάρχουν κάποια ειδικά προβλήματα. Αλλά η εξομολόγηση διαφέρει από εδώ. Δεν πρόκειται για απλή απαρίθμηση, για έναν κατάλογο αμαρτιών, αλλά μιλάμε για μια πολύωρη συνάντηση με έναν πνευματικό, συνάντηση στην οποία το άτομο πρέπει να ανοίξει πλήρως την καρδιά του. Και αυτά που θα πει θα μπορεί να αναφέρονται σε όλη του την ζωή. Είναι απλά ένας διαφορετικός τρόπος θεραπείας. Δεν μπορώ να πω ότι είναι καλύτερος, αλλά τέτοια είναι η παράδοσή μας.

Η προσευχή "αποσύρθηκε" από τον Ευχαριστιακό Κανόνα

– Μια ερώτηση από τον Αρχιμανδρίτη Αντώνιο τής Γεωργιανής Εκκλησίας: ποιος ο λόγος για την απομάκρυνση τής προσευχής τής Γ΄ ώρας από τον Ευχαριστιακό Κανόνα στην διάρκεια τής Ακολουθίας των Προηγιασμένων Δώρων;

– Την προσευχή της Γ΄ώρας, "Κύριε, ὁ τὸ Πανάγιόν σου Πνεῦμα ἐν τῇ τρίτῃ ὥρᾳ τοῖς Ἀποστόλοις σου καταπέμψας..." δεν την λέμε, όχι επειδή την αφαιρέσαμε, αλλά επειδή δεν την προσθέσαμε, καθότι δεν υπάρχει στα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα. ... Πρόκειται για μια όμορφη προσευχή και μια ευλογία για όσους την τελούν. Δεν ξέρω, βέβαια, πότε προστέθηκε στη ρωσική παράδοση. Στην παράδοσή μας, στα ελληνικά χειρόγραφα που περιέχουν τα κείμενα της Θείας Λειτουργίας, δεν υπάρχει. Εμφανίζεται σε μερικά αντίγραφα της Λειτουργίας μόνο τον 18ο - 19ο αιώνα. Και συνεχίζουμε την Αναφορά χωρίς άλλες προσευχές.

Οι Ρώσοι ιερείς τελούν την Θεία Λειτουργία εξαιρετικά. Και είναι καλό για όλους να σέβονται τη δική τους παράδοση. Είναι φυσικό ότι υπάρχουν κάποια πράγματα που απουσιάζουν στην Ελλάδα. Υπάρχουν όμως και ορισμένα πράγματα που απουσιάζουν στην Ρωσία. Είμαστε ζωντανοί άνθρωποι. Υπηρετούμε τον Θεό με ζωντανή ψυχή, με ζωντανή καρδιά.

Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος. Φωτογραφία: Β. Χοντακόφ / Pravoslavie.Ru

«Το Ισλάμ είναι το κύριο πρόβλημα σήμερα»

– Μια ερώτηση μάλλον πολιτικής φύσης: πιστεύετε ότι υπάρχει κίνδυνος για την Ελλάδα και την Κύπρο από το γεγονός ότι είναι αμφότεροι μέλη τής Ευρωπαϊκής Ένωσης; Οι ευρωπαϊκές αξίες δεν θα βλάψουν τούς Ορθόδοξους Έλληνες, καθώς και άλλους Ορθόδοξους λαούς, όπως τούς Ουκρανούς, εάν η Ουκρανία ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

– Δεν μπορώ να μιλήσω για την Ουκρανία, δεν ήμουν ποτέ εκεί, αλλά μπορώ να μιλήσω για την Κύπρο και την Ελλάδα. Αποκτήσαμε κάποια αρνητικά στοιχεία τής Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμη και πριν γίνουμε μέλη. Επομένως, δεν παρατηρήσαμε τίποτα ιδιαίτερα νέο μετά την είσοδο. Είμαστε στην Ευρώπη. Φυσικά, η δυτική επιρροή πάνω μας είναι μεγάλη. Όμως, αγαπημένοι μου αδελφοί, το μεγαλύτερο πρόβλημα στον κόσμο δεν είναι η Ευρώπη. Ας το κλείσουμε αυτό το θέμα.

Μην ανησυχείτε για την Ευρωπαϊκή Ένωση - θα διαλυθεί στα εξ ων από μόνη της

Το Ισλάμ είναι το κύριο πρόβλημα τώρα. Και αυτό αποτελεί έναν κίνδυνο, μια απειλή για ολόκληρο τον κόσμο, και ως εκ τούτου πρέπει να προσευχηθούμε και πρέπει να είμαστε έτοιμοι, γιατί, πιθανώς, η κατάσταση να εξελιχθεί σε μαρτύριο. Δεν ξέρω αν παρακολουθείτε τι συμβαίνει στον κόσμο, αλλά Χριστιανοί σκοτώνονται καθημερινά. Ιερείς σκοτώνονται. Σκοτώνουν ακόμη και μπροστά στην κάμερα. Και το τραγικό είναι ότι δεν το κάνουν αυτό Ασιάτες, αλλά Ευρωπαίοι που έχουν γίνει μουσουλμάνοι. Υποστηρίζουν το τζιχάντ. Μην ανησυχείτε για την Ευρωπαϊκή Ένωση - θα διαλυθεί από μόνη της στα εξ ων, δεν θα υπάρχει για πολύ καιρό. Τώρα έχουμε πολλά και μεγαλύτερα προβλήματα. Αυτή είναι η ταπεινή μου γνώμη.

– Τι πιστεύετε, πώς να ζήσουμε την ζωή μας και τι να κάνουμε με αυτό το νέο πρόβλημα; Πώς να το αντιμετωπίσουμε;

Το Βατικανό ευθύνεται για το ότι πολλοί Ευρωπαίοι στρέφονται στο Ισλάμ

– Δυστυχώς, οι Μουσουλμάνοι ταυτίζουν τον Χριστιανισμό με τον Παπισμό. Όταν μιλούν για το Χριστιανισμό, έχουν στο μυαλό τους τον Πάπα και τούς Προτεστάντες. Εμάς τούς Ορθόδοξοι δεν μάς γνωρίζουν καν. Διότι πριν από λίγα χρόνια η Ρωσία ήταν μια κομμουνιστική χώρα και είμαστε πολύ μικρές χώρες και κανείς δεν μάς ήξερε. Πιστεύουν ότι οι Χριστιανοί είναι όλοι τους Δυτικοί και γι'αυτό τρέφουν τέτοιο μίσος απέναντι στους Χριστιανούς. Και το Βατικανό ευθύνεται για το γεγονός ότι πολλοί Ευρωπαίοι γίνονται μουσουλμάνοι. Επειδή έδιωξαν τον Θεό από τη ζωή των ανθρώπων, και το Ευαγγέλιο έπαψε να είναι μια εμπειρία ζωής για αυτούς, το Ευαγγέλιο έγινε κάτι το ορθολογικό. Γνωρίζετε πολύ καλά ποια είναι η διαφορά μεταξύ τής διδασκαλίας τού Αγίου Γρηγορίου Παλαμά και αυτού το οποίο κηρύττει η Δύση. Οι άνθρωποι έχουν απογοητευτεί από τούς λεγόμενους Χριστιανούς. Είναι αστείο να βλέπεις έναν Γάλλο ή έναν Άγγλο που γίνεται μουσουλμάνος. Αλλά αναζητούν μια αυθεντική εμπειρία. Ο Χριστιανισμός που γνωρίζουν, τούς εξαπάτησε, τούς απογοήτευσε. Ο Πάπας δεν είναι πλέον ο Επίσκοπος τού Χριστού · είναι οτιδήποτε άλλο θέλετε, αλλά όχι υπηρέτης τού Χριστού.

"Μόνο μια γιαγιά δεν συμφώνησε"
Πώς οι Καθολικοί γίνονται δεκτοί στην Ορθοδοξία

– Μια ερώτηση σχετικά με τα όρια τής Εκκλησίας. Ορισμένες τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες δέχονται Καθολικούς μέσω βαπτίσματος, άλλες μέσω τού χρίσματος. Υπάρχουν περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης τής Ρωσίας, όπου άνθρωποι γίνονται δεκτοί μέσω τής μετάνοιας. Εάν, ας πούμε, τυχαία συναντούσατε έναν καθολικό ιερέα που έγινε αποδεκτός με μετάνοια, θα συλλειτουργούσατε μαζί του ως με ιερέα; Έλαβε το παρόν χρίσμα μέσω μετάνοιας.

– Η Εκκλησία είναι πάνω από όλους μας. Φυσικά, η Εκκλησία καθοδηγείται από το Ευαγγέλιο και τους ιερούς κανόνες. Και η Εκκλησία αντιμετωπίζει ορισμένες καταστάσεις με διαφορετικούς τρόπους. Μέσω τής «Ακρίβειας» και τής «Οικονομίας»^[2]. H «Ακρίβεια» υποδεικνύει ότι όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, πρέπει να βαπτιστούν. Να γίνουν όλοι αποδεκτοί μέσω του βαπτίσματος: και οι Προτεστάντες και οι Καθολικοί - όλοι τους να βαφτιστούν. Αλλά η «Οικονομία» την οποία η Εκκλησία βάζει σε εφαρμογή σε ορισμένες περιπτώσεις, για λόγους που η ίδια η Εκκλησία γνωρίζει, υποδεικνύει ότι μερικοί από τους Καθολικούς, για παράδειγμα, μπορούν να γίνουν δεκτοί μέσω τού μυστηρίου τού χρίσματος. Στη χώρα μας, σε κάθε περίπτωση, δεν έχω ακούσει ποτέ ότι κάποιος πρώην Καθολικός έγινε δεκτός μέσω τής μετάνοιας. Αν όμως η Εκκλησία τον δέχτηκε, παρά το γεγονός ότι, ίσως, προσωπικά να έχω διαφορετική γνώμη και μπορεί να θεωρώ ότι αυτό είναι λάθος, αν αυτός ο κληρικός υπηρετεί ολόκληρη την Εκκλησία, ποιος είμαι, εγώ, ο πρεσβύτερος, που θα σηκωθώ και θα πω ότι δεν θα συλλειτουργήσω μαζί του; Νομίζω ότι αυτό θα ήταν υπερβολή.

Στην Επισκοπή μου, δέχομαι όλους, χωρίς εξαίρεση, στην Ορθοδοξία μέσω τού Μυστηρίου τού βαπτίσματος

Προσωπικά, στην Επισκοπή μου, δέχομαι όλους, χωρίς εξαίρεση, στην Ορθοδοξία μέσω τού Μυστηρίου τού βαπτίσματος. Και λέω και εξηγώ στους Καθολικούς ότι πρέπει να βαφτιστούν. Και όλοι το αποδέχονται αυτό όταν τούς το εξηγείτε! Μόνο μία γιαγιά διαφωνούσε. Ήταν στα τελευταία της και ήθελε να γίνει Ορθόδοξη. Και για να μην χαθεί η ψυχή της, την έκανα δεκτή μέσω τού Μυστηρίου τού χρίσματος. Και πέθανε την επόμενη μέρα. Αλλά σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, βαπτίζουμε. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει διόλου ότι καταδικάζω εκείνους τους ανθρώπους που δέχονται Καθολικούς μέσω τού Μυστηρίου τού χρίσματος. Θεωρώ ότι πρόκειται απλώς περί «Οικονομίας».

Ωστόσο, η αποδοχή ενός Καθολικού μέσω μετάνοιας είναι κάπως περίεργη. Ωστόσο, εάν αυτό είναι απόφαση τής τοπικής Εκκλησίας, θα είναι ασφαλέστερο για μένα να δείξω υπακοή στην Εκκλησία παρά να παραστάνω τον Δίκαιο και να μην είμαι σε συμφωνία με την Εκκλησία. Εάν συμμετείχα στην Σύνοδο, εκεί σίγουρα θα αγωνιζόμουν για να γίνουν όλα σωστά. Εάν, τελικά το πετύχω, καλώς. Ειδάλλως, δεν πρόκειται να διαχωρίσω την θέση μου από την Εκκλησία. Το Σχίσμα, η απόσχιση είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί.

Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος στο Θεολογικό Σεμινάριο τού Σρέτενσκυ. Φωτογραφία: Β. Χοντακόφ / Pravoslavie.Ru

Η Εκκλησία είναι Μία: Πώς να το αποδείξουμε;

– Τι μπορείτε να πείτε σε κάποιον που έρχεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία και ρωτά: γιατί πρέπει να μεταλαμβάνω μόνο σε σάς, όταν υπάρχουν τόσες πολλές άλλες χριστιανικές εκκλησίες;

Δεν υπάρχει δεύτερη Εκκλησία. Όλα τα άλλα είναι αίρεση και σχίσμα

– Πρέπει να εξηγήσουμε σε αυτό το άτομο, αυτό που λέμε καθημερινά στην Θρησκεία: ότι πιστεύουμε "εις μίαν, αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν Εκκλησίαν". Δεν υπάρχει δεύτερη ή άλλη Εκκλησία. Όλα τα άλλα είναι αίρεση και σχίσμα. Ένα τέτοιο άτομο έχει δίκιο να θέσει αυτό το ερώτημα, αν λάβετε υπόψιν ότι «Εκκλησία» αποκαλούν εαυτόν πλήθος άλλων χριστιανικών εκκλησιών. Το ερώτημα είναι απολύτως λογικό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι Άγιοι Πατέρες στο Σύμβολο τής Πίστης, μετά την ομολογία περί Πατρός, Υιού και Αγίου Πνεύματος, προσέθεσαν αυτήν την ομολογία περί τής Εκκλησίας. Ότι αυτή η Εκκλησία είναι μία, ότι είναι Αγία, κι ότι είναι Καθολική και Αποστολική. Δεν υπάρχει άλλη Εκκλησία.

Γιατί είναι αληθινή η Εκκλησία μας;

– Συχνά ρωτούν: τι αποδείξεις έχετε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι αληθινή;

– Πάρτε τούς αγίους, για παράδειγμα. Οι άγιοι είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι η Εκκλησία μας είναι Ορθόδοξη. Η παρουσία αγίων μαρτύρων, ιερών λειψάνων, θαυμάτων τού Κυρίου, που τελούνται στην Εκκλησία. Αυτά δεν συμβαίνουν αλλού. Έχετε δει ποτέ αγίους μεταξύ αιρετικών; Υπάρχουν, φυσικά, καλοί άνθρωποι, αλλά όχι άγιοι. Η αγιότητα ισοδυναμεί με Θέωση. Θέωση λαμβάνει χώρα μόνο εντός τής Εκκλησίας.

Τις απαντήσεις τού Μητροπολίτη Λεμεσού Αθανασίου
μετέφρασε από την νεοελληνική στην ρωσική η Αλεφτίνα Βόλγκινα
Φωτογραφία: Βλαντίμιρ Χοντακόφ

16 Σεπτεμβρίου 2015

https://pravoslavie.ru/82166.html

Μετάφραση για το gr.pravoslavie.ru: Γρηγόριος Μάμαλης

^[2] ΣτΜ: με τον όρο «Ἀκρίβεια» εννοείται ἡ Απόλυτη τήρηση των Ιερών Κανόνων αλλά και τών Τυπικών κι Εκκλησιαστικών Διατάξεων εν ισχύ σε μια συγκεκριμένη περιφέρεια. Απόκλιση από την «Ακρίβεια» επιτρέπεται μόνο για χάρη τής σωτηρίας κάποιου και τότε μιλούμε περί «Οικονομίας»