«Για να δίνει ο Θεός παιδιά σε μια οικογένεια, αυτά τα χρειάζεται αυτή η οικογένεια»

Ο Ρωμανός του Νικολάου Γκέτμανοβ, γυναικολόγος μαιευτήρας του Κέντρου Νεογνών στο Νοσοκομείο Μούχιν, για πάνω από 30 χρόνια ξεγεννάει γυναίκες. Ο ίδιος είναι πολύτεκνος πατέρας. Έχει 11 παιδιά και 19 εγγόνια. Στη συνέντευξη που παραθέτουμε ο κ. Ρωμανός Γκέτμανοβ απαντάει σε ερωτήματα όπως: Επιτρέπεται η γυναίκα να γεννάει μετά από καισαρική; Πρέπει να νηστεύουν οι έγκυες; Ποιες αιτίες προκαλούν την επιλόχειο κατάθλιψη; Σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα απαντάει ο κ. Γκέτμανοβ. Δεν παραλείπει να μιλήσει και για την οικογένειά του.

Για τη δουλειά

Ο Ρωμανός του Νικολάου Γκέτμανοβ – Κύριε Γκέτμανοβ, τι άποψη έχετε για τον οικογενειακό προγραμματισμό;

– Κάπου 20 χρόνια πριν, στην Πολωνία διοργανώθηκε από καθολικούς ένα συνέδριο με θέμα «Χριστιανοί υπέρ της ζωής». Στο συνέδριο μίλησαν Πολωνοί, Γάλλοι, Γερμανοί, Αμερικανοί γιατροί. Η ορολογία που χρησιμοποιούσαν από μόνη της σκανδαλίζει κάπως: «οικογενειακός προγραμματισμός», «επιθυμητή εγκυμοσύνη», «ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη»… Αυτή η ορολογία έχει επινοηθεί από μια φεμινίστρια, η οποία είχε ξεκινήσει την πορεία της επί Χίτλερ, και στη συνέχεια είχε μεταναστεύσει στην Αμερική. Όλα τα φεμινιστικά κινήματα εκεί ήταν κάτω από την εποπτεία της. Ένα από τα αξιώματα της ιδεολογίας της ήταν: «Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για μια πολύτεκνη μητέρα είναι να σκοτώσουμε το επόμενο παιδί της». Και όλη η ορολογία, η οποία περιφέρεται από δημοσίευα σε δημοσίευμα, βασίζεται στην ιδεολογία αυτής της γυναίκας.   

Αν γεννιούνται παιδιά, Δόξα τω Θεώ, αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται

Δουλεύω στη μαιευτική για πάνω από 30 χρόνια. Γύρω μου υπάρχουν πολλές πολύτεκνες οικογένειες και μπορώ να πω με σιγουριά ότι καμιά εγκυμοσύνη δεν είναι τυχαία. Η σύγχρονη στατιστική, για παράδειγμα της Γερμανίας, δείχνει ότι το 20% των οικογενειών είναι άτεκνες. Στις μισές από αυτές τις περιπτώσεις δεν έχουν εξακριβωθεί τα αίτια. Δεν υπάρχει πρόβλημα με τις σάλπιγγες, ούτε με τις ορμόνες. Δεν μπορούν να βρουν τα αίτια. Δεν είναι βέβαιο ότι η κάθε ένωση του αντρικού και του γυναικείου κυττάρου θα καταλήξει σε γέννηση παιδιού. Υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι η καθυστέρηση της περιόδου για μια δύο μέρες συχνά σημαίνει εγκυμοσύνη που έχει διακοπεί. Γι΄ αυτό, για να δίνει ο Θεός παιδιά στην οικογένεια, αυτά χρειάζονται σε αυτή την οικογένεια. Εκκλησιάζομαι εδώ και 40 χρόνια σε μια ενορία. Κάποιοι από τους φίλους μου έχουν ένα-δυο παιδιά και κάποιοι δέκα-δώδεκα. Δεν είχαμε «προγραμματίσει» τη γέννησή τους με την έννοια που έχει αυτό σήμερα. Αν γεννιούνται παιδιά, Δόξα τω Θεώ, αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται. Κοιτάω τα παιδιά μου που έχουν μεγαλώσει πλέον – έχω και δεκαεννιά εγγόνια – και καταλαβαίνω ότι εάν κάποιο από αυτά δεν υπήρχε, η οικογένειά μου δε θα ήταν πλήρης.   

– Πώς επηρεάζει η πολυτεκνία τον οργανισμό της γυναίκας;

– Η γυναίκα μου είναι 60 χρονών. Γέννησε δέκα παιδιά και σε όλη της τη ζωή έχει ένα υπέροχο και υγιές σώμα. Είναι κανονικός άνθρωπος, δόξα τω Θεώ, και δεν παραπονιέται. Βεβαίως, υπάρχουν περιστάσεις, που η γυναίκα δεν νιώθει καλά… Αλλά, κατά κανόνα, οι άρρωστες δεν εγκυμονούν. Αν συμβεί τελικά άρρωστη γυναίκα να μείνει έγκυος, για κάποιο λόγο αυτό το θέλει ο Κύριος. Έτσι να το βλέπουμε. Μπορεί, αυτή η οικογένεια να αντιμετωπίσει κάποιες δοκιμασίες, κάποιες δυσκολίες. Στην περίπτωση που γεννιούνται άρρωστα παιδάκια, συχνά αυτά είναι τα πιο αγαπητά στις οικογένειες. Και αυτό συμβαίνει για το καλό της οικογένειας, καθώς έτσι δε γίνονται σκληροί οι άνθρωποι και ζουν μια κανονική ανθρώπινη ζωή. Σε μια τέτοια περίπτωση, χρειάζεται να έχουν την έγνοια κάποιου, να ανησυχούν για αυτόν, να θυσιάζουν κάτι για χάρη του. Αυτό είναι το νόημα της οικογένειας.

– Αν η γέννα γίνεται με καισαρική τομή, ποιες είναι οι πιθανότητες να έχουμε επιπλοκές στις επόμενες εγκυμοσύνες, για παράδειγμα, να υπάρξει ρήξη της μητριαίας τομής;

– Εδώ είμαι ειδικός. Μπορείτε να το τονίσετε ιδιαιτέρως. Πρέπει να ξεχάσετε ότι έχετε τομή! Δε θα γίνει ποτέ ρήξη της τομής στη διάρκεια της γέννας. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, αυτό μπορεί να συμβεί μόνο πριν από τη γέννα. Σήμερα επιτρέπουμε σε όλες τις εγκύους με τομές να έρχονται για τοκετό. Θα εξηγήσω γιατί. Όταν είχα αρχίσει να δουλεύω, πάνω από 30 χρόνια πριν, τότε ράβαμε τη μήτρα με μετάξι και με catgut. Αυτά ήταν ξένο σώμα. Αν στο δάκτυλο μπει αγκίδα, τι θα συμβεί με το δάκτυλο; Θα κάνει λοίμωξη. Η βιολογική σημασία της λοίμωξης έγκειται στο να βοηθήσει τον οργανισμό να αποβάλει τον ξένο ιστό. Έτσι και με τη μήτρα: όταν ράβαμε με μετάξι, η διαδικασία της αποβολής του ξένου ιστού διαρκούσε κάποιο διάστημα. Τέτοια ράμματα θεωρούνταν ελλειμματικά. Έπρεπε να περάσουν κάπου δύο χρόνια, ώσπου το μετάξι αυτό να περάσει από αλλεπάλληλες λοιμώξεις ώστε να επουλωθεί η ουλή.

Με τον καιρό, στην ιατρική σημειώθηκε εξαιρετική τεχνολογική εξέλιξη. Δημιουργήθηκε ένας ιδιαίτερος ιστός, το Vicryl, που δεν προκαλεί λοιμώξεις. Σήμερα, χρησιμοποιούν αυτό το ράμμα σε Ρωσία, Αμερική και Ευρώπη. Στην Αμερική, πολύ μεγάλο ποσοστό τοκετών γίνεται με καισαρική τομή και οι Αμερικανοί γράφουν ότι την πρώτη χρονιά κιόλας οι ουλές είναι πολύ ανθεκτικές. Στη συνέχεια, πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η τεχνική της επέμβαση. Τριάντα χρόνια πριν, κόβαμε τους μυς. Σήμερα, στις τελειόμηνες εγκυμοσύνες κόβουμε το κάτω μέρος της κοιλίας, στο σημείο που είναι οι κυκλικοί μύες, τους οποίους σχεδόν τους παραμερίζουμε, χωρίς να τους τραυματίζουμε. Το ίδιο το σώμα της μήτρας δεν παθαίνει τίποτα. Τα τελευταία 15 χρόνια, παρακολουθούμε γέννες με ουλή στη μήτρα και είχαμε μόνο δύο περιπτώσεις ρήξης, και αυτό συνέβη επειδή οι συγκεκριμένες εγκυμοσύνες ήταν από την αρχή πάρα πολύ δύσκολες. Γι΄ αυτό, πρέπει να ζούμε ήρεμα. Όταν όλα γίνονται με τη σωστή τεχνική και με τα σωστά ράμματα, δεν υπάρχουν επιπλοκές. Βεβαίως, συμβαίνει να έρχονται περιστατικά σε μας, από πολύ απομακρυσμένες περιοχές, όπου μέχρι και σήμερα χρησιμοποιούν για ράμματα το catgut. Δύο-τρία χρόνια μετά την καισαρική, αυτό το μετάξι το αφαιρώ από τη μήτρα. Όταν, όμως, έχει χρησιμοποιηθεί το σωστό ράμμα, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε για την ουλή.

– Μερικές φορές, στη διάρκεια της δεύτερης καισαρικής, ο γιατρός προτείνει στη λεχώνα να περιδέσει τις σάλπιγγες…

– Τώρα δεν προτείνουμε να περιδένουμε τις σάλπιγγες. Τότε που ράβαμε με μετάξι, ναι, πριν από τη δεύτερη γέννα, προτείναμε να προχωρήσουμε σε τεχνητή μη διαβατότητα των σαλπίγγων. Σήμερα, αυτό μπορούμε να το κάνουμε μόνο σε περίπτωση, που η λεχώνα, πριν την επέμβαση, κάνει επίσημη αίτηση και βάλει τρείς υπογραφές. Δεν έχω αναγκαστεί να το κάνω ποτέ, αν και έχω περιπτώσεις γυναικών, τις οποίες χειρούργησα πέντε, έξι, επτά φορές. Έχω πολλές τέτοιες περιπτώσεις και ποτέ δεν έχω περιδέσει τίποτα σε καμία.  

– Θεωρείτε την εξωσωματική γονιμοποίηση επιτρεπτή μέθοδο για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ατεκνίας;

Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μάχη ενάντια στο Θεό

– Η άποψή μου συμμορφώνεται πλήρως με το κείμενο της Κοινωνικής Αντίληψης της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Εκεί διατυπώνεται η θέση ότι η Εκκλησία δεν ευλογεί την εξωσωματική γονιμοποίηση. Και εξηγεί για ποιους λόγους. Ως μέλος της Εκκλησίας, που δε θέλω να την αντιπαλεύω, πόσο μάλλον να φέρω ευθύνη για αυτό, μπορώ να πω ότι είμαι απολύτως σύμφωνος με αυτήν. Το θέμα είναι ότι οι καιροί αλλάζουν. Έχουν περάσει πάνω από είκοσι χρόνια και, από όσο ξέρω, σχεδιάζουν να ξανασυζητήσουν το συγκεκριμένο θέμα στη Σύνοδο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Συγκεντρώνουν υλικό για αυτήν τη συζήτηση και εγώ είμαι ένας από αυτούς που υπέγραψαν κείμενο στο οποίο διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μάχη ενάντια στο Θεό.

– Σε μια από τις συνεντεύξεις σας, κάπου 15 χρόνια πριν, λέγατε ότι τα παιδιά που είχαν γεννηθεί με εξωσωματική γονιμοποίηση, δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν με φυσικό τρόπο. Έχει αλλάξει κάτι σε αυτό το διάστημα;

– Δε θα βρείτε πουθενά στατιστική για τις εξωσωματικές. Σοβαρή στατιστική. Μπορώ να αντλήσω κάποια στοιχεία μόνο από συζητήσεις με συναδέλφους σε συνέδρια και σεμινάρια. Επί της αρχής, δεν έχει αλλάξει κάτι ριζικά. Σύμφωνα με όσα λένε, τα παιδιά, που έχουν γεννηθεί με εξωσωματική γονιμοποίηση, μπορούν να τεκνοποιήσουν μόνο με την ίδια μέθοδο. Αλλά, τονίζω ότι αυτό δεν είναι επίσημη στατιστική. Είναι η δική μου προσωπική άποψη.

– Εγκρίνετε τοκετό στο σπίτι;

– Εγκρίνω με επιφυλάξεις. Στην Ολλανδία επιτρέπονται τοκετοί κατ΄ οίκον, αλλά εκεί είναι ελάχιστος ο χρόνος που απαιτείται να μεταφέρουν μια έγκυο στο νοσοκομείο. Εκεί έχουν καλούς δρόμους και αυτός ο χρόνος, κατά κανόνα, υπολογίζεται σε λεπτά. Μπορούμε να εγγυηθούμε τέτοια αμεσότητα στη χώρα μας;

– Όχι παντού.

– Αυτή είναι και η απάντηση στην ερώτησή σας. Η γέννα είναι φυσιολογική διαδικασία, δεν υπάρχει τίποτα πιο φυσιολογικό. Πιστέψτε με, κάθε μέρα το παρακολουθώ. Συχνά αστειεύομαι και λέω πως το να γεννήσεις είναι σαν να πας τουαλέτα. Μπορεί το αστείο να είναι άκομψο, αλλά οι γυναίκες που παρακολουθώ δε με παρεξηγούν. Αν η γυναίκα είναι καλά, και εκατό φορές θα γεννήσει χωρίς γιατρό. Δε χρειάζεται κανέναν. Αλλά! Υπάρχουν περιπτώσεις που οι γιατροί είναι πολύ απαραίτητοι. Να ένα παράδειγμα: Η Ναταλία Γκοντσαρόβα* γέννησε τέσσερα παιδιά. Η ίδια ήταν ψηλή, υγιής γυναίκα με φυσιολογική ανάπτυξη. Τι βάρος είχαν τα παιδιά της στη γέννηση; 2400-2600 γραμμάρια. Ήταν ένα μέσο βάρος βρέφους των αρχών του 19^ου αιώνα. Όταν είχα ξεκινήσει να δουλεύω, πάνω από 30 χρόνια πριν, όλα τα νεογνά από 4 κιλά και πάνω τα στέλναμε σε ενδοκρινολόγο. Αυτό θεωρούνταν παθολογικό και πολύ λίγα ήταν τα παιδιά που γεννιούνταν με αυτό το βάρος. Σήμερα, ένα στα δύο βρέφη γεννιούνται με βάρος 4 κιλά.  

– Ενδείξεις επιτάχυνσης στην ανάπτυξη του ανθρώπινου οργανισμού;

– Δεν πρόκειται για επιτάχυνση, είναι εκφυλισμός της ανθρωπότητας. Οι λεκάνες των γυναικών είναι ίδιες αλλά τα παιδιά γεννιούνται τεράστια. Αν συνεχιστεί αυτό, δε θα μπορούν να τα γεννούν. Οι αιτίες είναι πολλές. Μια από αυτές είναι η χειροτέρευση της ποιότητας των τροφίμων. Όλοι τρώνε κρέας, στα ζώα, όμως, χορηγούν αντιβιοτικά για να μην έχουν απώλειες κέρδους σε περίπτωση που ασθενήσουν. Το ίδιο συμβαίνει και με τις αυξητικές ορμόνες, που τις δίνουν για να αυξάνουν τα ποσοστά του κέρδους. Και στη συνέχεια, όλα αυτά τα αντιβιοτικά και τα άλλα συμπληρώματα μεταφέρονται στον οργανισμό του ανθρώπου. Πρόσφατα, είχαμε πάει με έναν φίλο μου για ψάρεμα. Είχαμε αγοράσει μικρό ακιπήσιο και σκεφτήκαμε ότι αν τον βάλουμε στην ψαρόσουπα, μαζί με τα ψάρια που πιάσαμε, η ψαρόσουπα θα γίνει πιο νόστιμη. Και τι νομίζετε ότι συνέβη; Πετάξαμε όλη την ψαρόσουπα, καθώς αυτή δεν τρωγόταν. Ο ακιπήσιος, ο οποίος είχε εκτραφεί σε τεχνητή λιμνούλα με τεχνητή ζωοτροφή, έγινε σαπούνι. Οπότε, αυτό που προέκυψε ήταν σαπουνοδιάλυμα και όχι ψαρόσουπα. Κάπως έτσι ζούμε. Μπορείτε να το αλλάξετε; Μόνο αν φτιάξετε δικό σας κήπο και τρέφεστε από κει. Αλλά τότε έχουμε να κάνουμε με μια εντελώς διαφορετική δουλειά και μια τελείως διαφορετική ζωή.   

– Κύριε Γκέτμανοβ, τι λέτε, χρειάζεται οι έγκυες να νηστεύουν; Μήπως είναι επιβλαβές για τη μητέρα και το παιδί της;

– Τι είναι νηστεία; Νηστεία είναι να απέχουμε από κάτι για κάτι άλλο. Καλύτερα να τρώμε κάθε μέρα σαλάμι και αυγά, παρά να οργιζόμαστε με τους κοντινούς μας και να μαλώνουμε στη δουλειά. Αν, όμως, μιλάμε για τροφές, οι έγκυες, ιδιαίτερα αυτές που γεννάνε συχνά, συνήθως, παίρνουν την ευλογία από τους πνευματικούς τους να τρώνε γαλακτοκομικά. Κανένας δε θα αφήσει έγκυες χωρίς γάλα και ανθότυρο. Για το κρέας πρέπει να κοιτάμε τι αιματοκρίτη έχει. Αν περιμένει δέκατο παιδί, ποιος θα την αναγκάσει να νηστεύει; Το πρόβλημα το έχουν δημιουργήσει νεοεισερχόμενοι στην Εκκλησία, που δε γνωρίζουν το θέμα. Συζητάνε θεωρητικά το θέμα, χωρίς να ξέρουν τίποτα για αυτό. Αν η γυναίκα έχει χαμηλό αιματοκρίτη, όχι μόνο μπορεί να τρώει κρεατικά και γαλακτοκομικά, αλλά πρέπει να τα τρώει. Πρέπει!

– Αν η λεχώνα εμφανίσει επιλόχειο κατάθλιψη, μπορεί να την ξεπεράσει γρήγορα;

Η κατάθλιψη είναι ακηδία, και στη βάση της ακηδίας βρίσκεται η αμαρτία. Το θέμα δεν είναι οι ορμόνες αλλά η πνευματική κατάσταση

– Είναι δύσκολη αυτή η ερώτηση. Θα εξηγήσω γιατί. Σε κάθε περίπτωση η επιλόχεια κατάθλιψη έχει την αιτία της. Πρέπει να γνωρίζεις τη συγκεκριμένη γυναίκα κάθε φορά, τη συγκεκριμένη οικογένεια και την κατάσταση της οικογένειας. Ας πούμε, για παράδειγμα, μια λεχώνα παθαίνει κατάθλιψη μετά τη γέννα: αρχίζω να μιλάω μαζί της και προκύπτει ότι είχε σκοτώσει το προηγούμενο παιδάκι της, κάνοντας έκτρωση. Η συνείδηση του ανθρώπου είναι περίπλοκα φτιαγμένη. Πρέπει να καταλάβουμε τι έχει αντιμετωπίσει η κάθε μια στη ζωή της. Γι΄ αυτό, δεν μπορεί να υπάρχει μια συνταγή για όλες. Η επιλόχειος κατάθλιψη δεν εμφανίζεται στα καλά καθούμενα. Συνήθως, την προκαλούν εσωτερικά προβλήματα ή ανεξομολόγητες αμαρτίες. Αφού η κατάθλιψη είναι ακηδία, και στη βάση της ακηδίας βρίσκεται η αμαρτία. Το θέμα δεν είναι οι ορμόνες, αλλά η πνευματική κατάσταση.

Όταν παλαιότερα πήγαινα για εφημερία, πάντα κοιτούσα το ιστορικό των γυναικών: ποια εγκυμοσύνη, πόσες γέννες είχαν προηγηθεί, αν είχε κάνει εκτρώσεις. Η εμπειρία με έμαθε ότι αν μια γυναίκα γεννάει μετά από προηγούμενη έκτρωση, μπορεί να εμφανίσει διάφορα προβλήματα. Γι΄ αυτό, πάντοτε, όλα αυτά τα εξέταζα με πολλή προσοχή. Η έκτρωση είναι δολοφονία, είναι τρομερό πράγμα. Η ίδια η γυναίκα αλλάζει. Πολλά πράγματα δεν τα αντιλαμβάνεται λογικά, όπως πρέπει να τα αντιλαμβάνεται μια φυσιολογική γυναίκα. Η έκτρωση επηρεάζει δραματικά τον ψυχισμό των γυναικών. Γι΄ αυτό, υπάρχουν γέννες που συχνά έχουν παθολογική εξέλιξη. Πάντα αναγκάζομαι να τα προσέχω όλα αυτά.   

– Έχετε αποτρέψει γυναίκες από την έκτρωση;

– Τη δεκαετία του 1990, για ένα διάστημα ήμουν άνεργος, και την οικογένειά μου τη συντηρούσε ο πατήρ Δημήτριος Σμιρνόβ. Είχε κανονίσει ώστε κάθε μέρα να πηγαίνω στη μαιευτική κλινική № 17 και να μιλάω με γυναίκες που έρχονταν για έκτρωση. Δεν τους παρέπεμπαν για έκτρωση, προτού αυτές μιλήσουν μαζί μου. Δεν είχα καμία σχέση με τις εκτρώσεις, αλλά κάθε μέρα συνομιλούσα με πολλές γυναίκες. Ήταν βαρύ αλλά διδακτικό. Θυμάμαι μια μαμά που ήρθε και έφερε την 18χρονη κόρη της για έκτρωση. Για να ακουμπήσεις έναν άνθρωπο, για να τον αγγίξεις, πρέπει να βρεις τον τρόπο. Προσπάθησα να ανοίξω θέματα που θα ενδιέφεραν, ίσως, την κόρη, αλλά αυτή καθόταν απολύτως παγωμένη και δε συμμετείχε. Η μαμά άκουγε-άκουγε και μετά μου λέει: «Γιατρέ, τι ψέλνετε εσείς εδώ! Εγώ έκανα τόσες εκτρώσεις και δεν έπαθα τίποτα. Γιατί να μην κάνει και η κόρη μου, σε τι είναι καλύτερη;» Να, πώς η έκτρωση επηρεάζει τον ψυχισμό. Πλέον, δεν είναι άνθρωπος. Βέβαια, τότε, κατάφερα και απάντησα, ως πιο έμπειρος τότε: «Τι! Θέλετε να την δέρνει και αυτήν ο άντρας της, όπως σας δέρνει εσάς, κάθε μέρα;» Εδώ η μαμά στεναχωρήθηκε. Έκτρωση και οικογένεια δεν πάνε μαζί.

Αφού αγαπάτε ο ένας τον άλλον, πώς είναι δυνατόν να σκοτώσετε το παιδί σας;

Συμβαίνουν και άλλα: έρχονται ένα αγόρι και ένα κορίτσι, και οι δύο φοιτητές, και οι δύο έχουν εξεταστική. Λένε: «Γιατρέ, πρέπει να τελειώσουμε πρώτα το πανεπιστήμιο». Εδώ υπάρχει πρόσφορο έδαφος για συζήτηση. Είναι εύκολο να μιλάς, όταν οι άνθρωποι αγαπάνε ο ένας τον άλλον, και απλώς δεν έχουν συνειδητοποιήσει πλήρως, για ποιο σκοπό είχαν έρθει. Σε μια τέτοια περίπτωση μπορώ να βοηθήσω. Τους λέω: «Αφού αγαπάτε ο ένας τον άλλον, πώς είναι δυνατόν να σκοτώσετε το παιδί σας; Το καταλαβαίνετε σίγουρα ότι μετά από αυτό δε θα υπάρχει αγάπη. Το πτυχίο θα το αποκτήσετε, αλλά εσείς θα χωρίσετε. Ναι, το παιδί θα χρειάζεται προσοχή. Κάτι πρέπει να θυσιάσετε. Οι γονείς θα βοηθήσουν, οι φίλοι θα βοηθήσουν, θα πάρετε τα πτυχία σας. Αλλά όχι και με τίμημα τη ζωή ενός ανθρώπου!» Τα δικά μου παιδιά τελείωσαν πανεπιστήμια έχοντας παιδιά. Δεν έπαθαν κάτι. Συχνά, καταλαβαίνουν αυτά που τους λέω, επειδή αγαπάνε ο ένας τον άλλον. Τώρα η κατάσταση άρχισε να αλλάζει και οι εκτρώσεις γίνονται λιγότερες, από όσο ξέρω.

Για την οικογένεια

– Θα μας πείτε πώς γνωριστήκατε με τη γυναίκα σας;

– Γνωριστήκαμε στο πρώτο έτος του πανεπιστημίου. Εγώ πέτυχα στην ιατρική μετά τη στρατιωτική μου θητεία και η Όλγα μετά το σχολείο. Στην περίπτωσή μας, και οι δυο είχαμε κάνει οικογένειες με άλλους. Στο τέταρτο έτος, διαλύσαμε τον προηγούμενο γάμο και παντρευτήκαμε. Τότε δεν ήμασταν άνθρωποι της Εκκλησίας. Το τελευταίο έτος των σπουδών μου, τοποθετήθηκα στο νοσοκομείο παίδων №9, όπου, το πρώτο διάστημα, δούλευα ως παιδίατρος. Εκεί γνώρισα την Τατιάνα Σαλτικόβα, γυναίκα του πατέρα Αλεξάνδρου Σαλτικόβ. Τότε, μόλις είχε χειροτονηθεί. Χάρη σε αυτή τη γνωριμία, εγώ με την Όλγα αρχίσαμε σιγά-σιγά να μπαίνουμε στη ζωή της Εκκλησίας. Ήταν περίπου το 1984-1985.   

Εγώ πάντα ήθελα πολλά παιδιά. Η γυναίκα μου δεν είχε αντίρρηση. Υπήρχαν προβλήματα, βέβαια, καθώς η γυναίκα μου προέρχεται από οικογένεια ακαδημαϊκών. Ο πατέρας της καθηγητής και επιστημονικός γραμματέας της Ακαδημίας Επιστημών της Ρωσίας, η μαμά της προϊστάμενη εργαστηρίου, ο αδελφός της φυσικός… Η Όλγα είχε τελειώσει το σχολείο με χρυσό μετάλλιο και το πανεπιστήμιο με άριστα. Από τα 700 άτομα μόνο 10 είχαν τελειώσει το πανεπιστήμιο με άριστα και όλοι αυτοί είχαν πολύ δελεαστικές προτάσεις. Όμως, η γυναίκα μου, αντί να ασχοληθεί με την επιστήμη, άρχισε να γεννάει παιδιά. Οι γονείς της στην αρχή δεν συμφωνούσαν, αλλά στη συνέχεια το αποδέχτηκαν.   

Η οικογένεια Γκέτμανοβ, το 2009

Είμαστε διαφορετικοί άνθρωποι, από διαφορετικές οικογένειες, αν και η εμπειρία δείχνει ότι καλύτερα να κάνεις οικογένεια με άνθρωπο από το δικό σου κύκλο. Οι σύζυγοι καλό είναι να κοιτάνε πολλά πράγματα με το ίδιο βλέμμα. Δεν μπορείς πάντα να εξηγείς στον άλλον ότι δύο επί δύο κάνουν τέσσερα. Η ζωή μας μαθαίνει μόνο ένα πράγμα: στην οικογένεια πάντα πρέπει να υποχωρείς. Πάντα. Γελάω και λέω ότι στο γάμο πρέπει ή να χωρίζεις την επομένη του γάμου ή να ταπεινώνεσαι και να υποχωρείς. Μου φαίνεται πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Εγώ ακολουθώ αυτό που λέει η γυναίκα μου!

– Και τι κάνουμε με το «ἡ δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆται τὸν ἄνδρα»;

Το «ἡ δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆται τὸν ἄνδρα» είναι φόβος να μην πληγώνεις τον δικό σου άνθρωπο, τον οποίον αγαπάς με όλη την καρδία σου

– Το «ἡ δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆται τὸν ἄνδρα» συχνά το καταλαβαίνουν λάθος. Ο άντρας και η γυναίκα δημιουργούν μια κατ΄οίκον Εκκλησία, όπου ο άντρας είναι κεφαλή, όπως και ο Θεός είναι κεφαλή της Εκκλησίας. Ο φόβος του Θεού δεν είναι φόβος ότι ο Θεός θα μας φέρει μια με το τηγάνι στο κεφάλι. Είναι φόβος να μην πληγώνεις τον Θεό. Το «ἡ δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆται τὸν ἄνδρα» είναι φόβος να μην πληγώνεις τον δικό σου άνθρωπο, τον οποίον αγαπάς με όλη την καρδία σου. Να μην τον στεναχωρείς, να μην τον απογοητεύεις. Βία στην οικογενειακή ζωή δεν πρέπει να υπάρχει.

Είμαι 63 χρονών. Όλη μου τη ζωή την πέρασα στη δουλειά. Ξεγεννούσα, βοηθούσα τους ανθρώπους στο μέτρο των δυνατοτήτων μου και εξασφάλιζα τα απαραίτητα τα προς τα ζην για την οικογένειά μου. Όλη η οικογένεια, όμως, εξαρτιόταν από τη γυναίκα μου! Υπήρχαν εβδομάδες, που κοιμόμουν σπίτι μόνο δύο-τρείς νύχτες. Ερχόμουν από τη δουλειά και έβλεπα ότι τα τρία αγόρια, αν και έχουν διαφορετικές ηλικίες, κάνουν μαθηματικά την ίδια ώρα και η μαμά τους βοηθάει. Τι ανδραγάθημα και τι κόπος είναι αυτό! Ό,τι κάνω εγώ είναι ένα τίποτα μπροστά σε αυτό που κάνει η γυναίκα μου. Όλα τα παιδιά μου πέτυχαν σε πανεπιστήμιο και τελείωσαν επάξια. Γιατί; Επειδή η μητέρα ασχολούνταν μαζί τους. Και εγώ δούλευα. Μερικές φορές γελάμε όταν λέμε ότι στην οικογένεια υπήρχε το πνεύμα του πατέρα, ενώ ο πατέρας απουσίαζε για δουλειά. Γι΄ αυτό, υποχωρώ στη γυναίκα μου, αν και καταλαβαίνω σε τι δεν έχει δίκιο. Μπορεί, μάλιστα, συχνά να μην έχει δίκιο. Η γυναίκα δεν έχει δίκιο μόνο σε ένα πράγμα. Από αυτό πηγάζουν τα άλλα: αγαπάει υπερβολικά τα παιδιά της και τους τα επιτρέπει όλα. Τι εννοώ: όταν τα παιδιά δεν εκτελούν την εντολή που τους δόθηκε, η μαμά, αντί να επιμένει, το κάνει η ίδια αντί για αυτούς. Και ο άντρας, απ΄ έξω, αυτό το βλέπει. Ακόμα και τώρα. Η Όλγα είναι γιαγιά, αλλά κάθε μέρα, όλη την ημέρα, τρέχει για να βοηθήσει κάποιον, τον ένα να τον πάει στο σχολείο, τον άλλο στην προπόνηση, με τον άλλον να καθίσει μαζί του… Δεν υπάρχει στο σπίτι, όλο τρέχει στα εγγόνια.

– Μπορείτε να μας πείτε κάτι παραπάνω για τα παιδιά σας;

Η εκκλησία είναι κάτι το οποίο δεν πρέπει να επιβάλλεται. Ο άνθρωπος πρέπει να νιώθει την ανάγκη να πηγαίνει στην εκκλησία

– Από τον πρώτο γάμο έχω μια κόρη, την Πωλίνα, και η Όλγα έχει μια κόρη, τη Μαρία. Και οι δυο τελείωσαν το Πανεπιστήμιο Λομονόσοβ, η μια είναι φιλόλογος και η άλλη βιολόγος. Η μια έχει τρία παιδιά και η άλλη έξι. Και οι δυο μεγάλωσαν μαζί μας. Μετά είναι η Άννα. Και αυτή τελείωσε τη φιλολογία, διδάσκει λογοτεχνία σε σχολείο, και έχει πέντε παιδιά. Ο Νικόλαος τελείωσε κολέγιο σχεδιασμού και ασχολείται με διάφορα πρότζεκτ. Δεν έχει παντρευτεί ακόμα. Η Ξένια είναι ζωγράφος. Τελείωσε το Πανεπιστήμιο του Αγίου Τύχωνα και κάνει τοιχογραφίες. Είναι παντρεμένη, αλλά δεν έχουν παιδιά ακόμη. Ο Δημήτρης τελείωσε τη Σχολή Ναυτικών και δούλευε ως μηχανικός σε πλοία. Τώρα έχει τρία παιδιά, γι΄ αυτό και δουλεύει ως μηχανικός και επισκευάζει κινητήρες ντίζελ. Όσο δούλευε στα πλοία, έλειπε κάθε φορά για έξι μήνες και τα παιδιά υπέφεραν. Η Κατερίνα τελειώνει το πανεπιστήμιο Λομονόσοβ. Είναι γεωγράφος και δεν έχει παντρευτεί ακόμα. Ο Βσέβολοντ είναι κτηνίατρος και έχει μια υπέροχη κόρη. Ο Φίλιππος τελειώνει πανεπιστήμιο και μετά, από ό, τι καταλαβαίνω, θα πάει σε Ιερατική Σχολή. Βοηθάει στο ιερό, δεν βγαίνει από την εκκλησία. Ο Στέφανος τελειώνει το σχολείο, σε τμήμα με κατεύθυνση τη βιολογία. Θέλει να σπουδάσει βιολογία. Η Σοφία είναι 14 χρονών, πηγαίνει σε σχολείο καλών τεχνών και θέλει να γίνει ζωγράφος. Προσπέρασα κάποιον; Όχι, κανέναν.

Η Όλγα και ο Ρωμανός Γκέτμανοβ, το 2012

– Έχει συμβεί στην οικογένειά σας τα παιδιά να αρνούνται να εκκλησιάζονται;

Το νόημα δεν βρίσκεται στην τεκνογονία, αλλά στο να μην αμαρταίνουμε, να μην εξοργίζουμε τον Θεό

– Η εκκλησία είναι κάτι το οποίο δεν πρέπει να επιβάλλεται. Ο άνθρωπος πρέπει να νιώθει την ανάγκη να πηγαίνει στην εκκλησία. Αν το παιδί έκανε κάποιο παράπτωμα και δεν το παίρνουν στην εκκλησία για αυτό το λόγο και το παιδί το αντιλαμβάνεται ως τιμωρία, είμαστε στη σωστή κατεύθυνση. Εμείς αυτό τηρούσαμε πάντοτε. Απλώς, τα παιδιά πάντα έρχονταν μαζί μας στις κυριακάτικες και εορταστικές ακολουθίες, και στις ονομαστικές γιορτές. Τώρα, μόνο ο Στέφανος εκκλησιάζεται λιγότερο, καθώς έχει να κάνει την προετοιμασία του για εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο. Νομίζω, όμως, πως αυτό είναι προσωρινό. Δεν πιέζουμε. Αφού τα παιδιά ανατρέφονται βλέποντάς μας. Αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τα παιδιά, κατά κανόνα, αυτό σημαίνει ότι εμείς έχουμε αμαρτήσει και δεν κάναμε κάτι καλά. Τα παιδιά είναι μαξιμαλιστές και πολύ ειλικρινείς άνθρωποι: αν διαπιστώσουν υποκρισία, ποτέ δε θα τους πείσετε ότι το άσπρο είναι πράσινο. Θα έρθει η ώρα και όλα θα μπουν στη θέση τους.

– Κάποια από τα παιδιά σας έγιναν και αυτά πολύτεκνοι γονείς, άρα την γονική εμπειρία την εξέλαβαν θετικά.

– Το νόημα δεν βρίσκεται στην τεκνογονία, αλλά στο να μην αμαρταίνουμε, να μην εξοργίζουμε τον Θεό. Σε κάποιους δίδονται παιδιά, σε κάποιους όχι. Όταν δίδονται, τα γεννάμε. Τι, δε θα βρούμε πόρους να τα ταΐσουμε; Αλλά πάντα είναι μια ευθύνη. Το νόημα στη ζωή είναι άλλο. Όταν δε δίδονται παιδιά, έχεις ανίψια, βαφτιστήρια, που μπορείς να τα βοηθάς και να ασχολείσαι μαζί τους. Και να ταπεινώνεσαι. Ο Κύριος σού στέλνει τέτοιες περιστάσεις για τη σωτηρία.