Χριστιανοί! Ας αγαπήσουμε τη νηστεία (Α’)

Ο Άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης

Έφτασε ο καιρός της Αγίας Τεσσαρακοστής που μας δόθηκε με το έλεος του Θεού για να άρουμε με χαρά τον αγώνα της νηστείας. Αλλά ποια νηστεία είναι ευάρεστη στον Θεό; Υπάρχει μια νηστεία που είναι αρεστή μόνο στον εχθρό της σωτηρίας μας: όταν νηστεύουμε με καυγάδες, κουτσομπολιά, συκοφαντίες, κατάκριση των πλησίον μας και τα παρόμοια! Ας κάνουμε μια νηστεία που είναι αρεστή στον Θεό: αληθινή νηστεία είναι η αποφυγή κάθε κακού, η εγκράτεια της γλώσσας, η αποβολή της οργής, η απόρριψη των επιθυμιών, η αποχή από το ψεύδος και την επιορκία. Αληθινή και ευπρόσδεκτη νηστεία είναι η αποφυγή όλων αυτών των αμαρτιών. Να το θυμάστε αυτό και, πάνω απ’ όλα, να το εκπληρώνετε.

***

Ποια θα είναι η νηστεία μας; Ποια θα είναι η μετάνοιά μας; Αν ο Θεός είναι ο θησαυρός μας, όπως και το άγιο θέλημά Του, η αλήθεια Του και η αιώνια ζωή με τα άπειρα αγαθά της, τότε και η νηστεία μας θα είναι ειλικρινής, ανυπόκριτη, και η μετάνοιά μας θα είναι ειλικρινής, θερμή, σταθερή, αμετάβλητη. Γιατί μόνο μια τέτοια μετάνοια μας δίνει ξανά πίσω τον ανεκτίμητο θησαυρό μας που χάθηκε με τις αμαρτίες: τον Θεό και τη χάρη Του.

***

Αδελφοί μου! Πρέπει να καταλάβουμε το ζητούμενο, τον σκοπό της ζωής μας. Πρέπει να νεκρώνουμε το σώμα με τα πολλά πάθη, να νεκρώνουμε τα πάθη της σάρκας μέσω της εγκράτειας, της εργασίας και της προσευχής και όχι να αναζωογονούμε το σώμα και τα πάθη του με το να λιχουδεύουμε, να περιδρομιάζουμε και να οκνεύουμε.

***

Μερικοί λένε ότι δεν είναι και τόσο σημαντικό να αρταινόμαστε στη νηστεία, ότι η νηστεία δεν έχει να κάνει με το φαγητό. Αλλά είναι δυνατόν να εργάζεσαι για τον Θεό και για τον μαμωνά, να είσαι φίλος του κόσμου και φίλος του Θεού, να εργάζεσαι για τον Χριστό και για τον Βελίαρ; Αδύνατον. Προσέξτε: γιατί δεν νοιαζόμαστε για τη σωτηρία της ψυχής μας, η οποία κόστισε τόσο ακριβά στον Υιό του Θεού, γιατί συλλέγουμε αμαρτίες επί αμαρτιών, γιατί εναντιωνόμαστε συνεχώς στον Θεό, γιατί ξεπέφτουμε στη ματαιότητα της ζωής; Μήπως είναι εξαιτίας της προσκόλλησής μας στα γήινα πράγματα, και κυρίως στις γήινες ηδονές; Γιατί τραχύνεται η καρδιά μας; Πώς μπορούμε, μετά από αυτό, να λέμε ότι δεν είναι σημαντικό να αρταινόμαστε στη διάρκεια της νηστείας; Μόνο και μόνο που τα λέμε αυτά φανερώνει την υπερηφάνεια, την ματαιοφροσύνη, την ανυπακοή, την εναντίωση στον Θεό και την απομάκρυνση από Αυτόν.

***

Αν τρως με αφθονία, γίνεσαι σαρκικός άνθρωπος, άνθρωπος χωρίς πνεύμα. Γίνεσαι σάρκα χωρίς ψυχή. Αν όμως νηστεύεις, προσελκύεις το Άγιο Πνεύμα και γίνεσαι πνευματικός. Ω, πόσο πρέπει να προστατεύουμε την ψυχή με τη νηστεία!

***

Όλοι φροντίζουμε για να έχουμε περιποιημένο και καθαρό σωματικό ένδυμα, όλοι προσπαθούμε να ντυθούμε με γούστο και κομψότητα, αλλά ποιος σκέφτεται το άφθαρτο ένδυμα, που είναι όλο μολυσμένο από τις αμαρτίες και με το οποίο θα εμφανιστούμε όλοι ενώπιον του Κριτή-Θεού; Ποιος το πλένει με δάκρυα μετάνοιας, με έργα ελέους, ποιος το στολίζει με νηστεία, προσευχή, αγρυπνία και μνήμη Θεού;

***

Η νηστεία είναι καλός δάσκαλος: σύντομα καθιστά σαφές στον καθένα που νηστεύει ότι ο άνθρωπος χρειάζεται πολύ λίγη βρώση και πόση και ότι γενικά είμαστε άπληστοι και τρώμε και πίνουμε πολύ περισσότερο από όσο χρειαζόμαστε, δηλαδή από αυτό που απαιτεί η φύση μας.

***

Η νηστεία αποκαλύπτει όλες τις αδυναμίες της ψυχής μας, όλες τις ατέλειες, τα ελαττώματά της, τις αμαρτίες και τα πάθη της, όπως το θολό, στάσιμο νερό, που όταν αρχίζει να καθαρίζει, αποκαλύπτει τι είδους ζωύφια ή ποια σκουπίδια υπάρχουν μέσα του. Μας αποκαλύπτει την απόλυτη αναγκαιότητα να στραφούμε στον Θεό με όλη μας την καρδιά και να ζητάμε από Αυτόν έλεος, βοήθεια και σωτηρία.

***

Η νηστεία αποκαλύπτει όλες τις πονηριές, όλη την δολιότητα, όλη την κακία των ασώματων πνευμάτων, υπέρ των οποίων προηγουμένως εργαζόμασταν, χωρίς να το ξέρουμε. Η δολιότητά τους φαίνεται καθαρά τώρα, που φωτιζόμαστε από το φως της χάρης του Θεού και που μας καταδιώκουν άγρια, επειδή έχουμε εγκαταλείψει τους δρόμους τους.

***

Για τον χριστιανό είναι απαραίτητο να νηστεύει για να καθαρίσει το νου, να διεγείρει και να αναπτύξει τις αισθήσεις και να παρακινήσει τη θέληση για καλή δράση. Αυτά τα τρία τα επισκιάζουμε και τα καταπιέζουμε περισσότερο με «κραιπάλῃ καὶ μέθῃ καὶ μερίμνες βιοτικές» (Λκ. 21:34), και έτσι αποκόπτουμε τον εαυτό μας από την πηγή της ζωής – τον Θεό – και κατρακυλάμε στη φθορά και τη ματαιότητα, και έτσι διαστρεβλώνουμε και μολύνουμε την εικόνα του Θεού μέσα μας.

***

Η αδηφαγία και η φιληδονία μάς καθηλώνουν στο χώμα και μας κόβουν, τρόπον τινά, τα φτερά της ψυχής. Κοιτάξτε όμως πόσο υψηλή πτήση είχαν όλοι οι νηστευτές και εγκρατείς! Αυτοί, σαν αετοί, πετούσαν στους ουρανούς· αυτοί, αν και γηγενείς, κατοικούσαν με του νου και την καρδιά τους στους ουρανούς και άκουγαν εκεί τα άρρητα ρήματα και διδάχτηκαν εκεί τη θεία σοφία. Πόσο υποβαθμίζει τον εαυτό του ο άνθρωπος με τη γαστριμαργία, τη λαιμαργία και τη μέθη! Διαστρέφει τη φύση του, που δημιουργήθηκε κατ' εικόνα Θεού, και ομοιάζει με τα άλογα κτήνη, και μάλιστα γίνεται χειρότερος από αυτά. Ω, αλίμονό μας, με τις προσκολλήσεις μας, με τις άνομες συνήθειές μας!

***

Το να τρως και να πίνεις, δηλαδή να έχεις προσκόλληση στις αισθησιακές απολαύσεις, είναι κάτι που χαρακτηρίζει μόνο τους παγανιστές, που δε γνωρίζουν τις πνευματικές, ουράνιες απολαύσεις, και αφιερώνουν όλη τη ζωή τους στην απόλαυση της κοιλιάς, στην πολυφαγία και πολυποσία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Κύριος στο Ευαγγέλιο καταγγέλλει συχνά αυτό το ολέθριο πάθος.

***

Αν σε κυριεύει η γαστριμαργία, φρόντισε το συντομότερο για την εγκράτεια και τη νηστεία. Για να διατηρήσεις μέσα σου τη χριστιανική ζωή ή τη θέρμη της πίστης, την ελπίδα και την αγάπη, χρειάζονται εγκράτεια και νηστεία. Τίποτα μέσα μας δεν σβήνει τόσο γρήγορα το πνεύμα της πίστης όσο η ακράτεια, τα λιχνεύματα, η αδηφαγία και η άφρονη, ακόλαστη ζωή.

***

Αν τρως και πίνεις με απληστία, θα είσαι σάρκα, αλλά αν νηστεύεις και προσεύχεσαι, θα είσαι πνεύμα. «Καὶ μὴ μεθύσκεσθε οἴνῳ <...> ἀλλὰ πληροῦσθε ἐν Πνεύματι». Νήστευε και προσεύχου και θα κάνεις σπουδαία πράγματα. Ο χορτάτος δεν είναι ικανός να κάνει σπουδαία πράγματα.