Η Ντάσα της Σεβαστούπολης (1827-1892) – Ο θρύλος του Κριμαϊκού πολέμου. Μέρος Α

Μακάριοι οι ελεήμονες, ότι αυτοί ελεηθήσονται (Ματθ. Κεφ.5:7)

Η Ντάσα της Σεβαστούπολης. Γλυπτό στο κτίριο του πανοράματος άμυνας της Σεβαστούπολης. Δημιουργός: Πετρένκο Β.Β. Πριν αφηγηθούμε μια ιστορία για την Ντάσα της Σεβαστούπολης, υπενθυμίζουμε εν συντομία στους αναγνώστες τα κύρια γεγονότα του Κριμαϊκού Πολέμου του 1853-1856^[1]. Ο αιτία του πολέμου ήταν μια διαμάχη μεταξύ Ορθόδοξων και Καθολικών εκκλησιών σχετικά με το δικαίωμα κατοχής ιερών εδαφών στην Παλαιστίνη. Η Ρωσία προσπάθησε να διεκδικήσει το ρόλο της, ως προστάτης των χριστιανικών ιερών και λαών στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Απαίτησε, επίσης, από την Τουρκία να αναγνωρίσει τα στενά του Βοσπόρου στη Μαύρη Θάλασσα και των Δαρδανελίων ως ελεύθερα για το ρωσικό ναυτικό. Η τουρκική κυβέρνηση αρνήθηκε αυτά τα αιτήματα, κι έτσι στις 20 Οκτωβρίου (1 Νοεμβρίου), 1853, η Ρωσική Αυτοκρατορία εισήλθε στον πόλεμο με την Τουρκία.

Ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας ήταν αρχικά επιτυχής για τη Ρωσία: τα ρωσικά στρατεύματα κέρδισαν αρκετές νίκες στον Καύκασο και υπό τη διοίκηση του αντιναύαρχου Π.Σ. Ναχίμοφ κατέστρεψαν ολοσχερώς τον τουρκικό στόλο στη ναυμαχία της Σινώπης (Σινώπη - πόλη στον Εύξεινο πόντο) και κατέλαβαν το τουρκικό φρούριο του Καρς. Αλλά τα κύρια γεγονότα του πολέμου διαδραματίστηκαν στη χερσόνησο της Κριμαίας, όπου βρισκόταν η κύρια ρωσική ναυτική βάση στη Μαύρη Θάλασσα, αυτή της Σεβαστούπολης. Η Αγγλία αποφάσισε να αποτρέψει τη νίκη της Ρωσικής Αυτοκρατορίας επί της Τουρκίας και την ενίσχυση του ρόλου της στην Ανατολική Ευρώπη. Στις 15 (27) Μαρτίου του 1854, η Αγγλία και η Γαλλία κήρυξαν τον πόλεμο στη Ρωσία. Στις 2 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, η αγγλο-γαλλική εκστρατευτική δύναμη αποβιβάστηκε στα ανοικτά των ακτών της Ευπατόρειας και από εκεί μετακινήθηκε στη Σεβαστούπολη. Στις 8 (20) Σεπτεμβρίου του 1854, μετά τη μάχη στον ποταμό Άλμα, τα ρωσικά στρατεύματα αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Στη συνέχεια το θέατρο των επιχειρήσεων μεταφέρθηκε στη Σεβαστούπολη: άρχισε η πολιορκία της πόλης. Στις 27 Αυγούστου (8 Σεπτεμβρίου) του 1855, τα αγγλο-γαλλικά στρατεύματα κατέλαβαν το τελευταίο σημείο άμυνας της Σεβαστούπολης, τον τύμβο Μαλάχοβ. Μετά από έντεκα μήνες πολιορκίας, η πόλη παραδόθηκε στις συμμαχικές δυνάμεις. Από τις αρχές του 1856 άρχισαν οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.

Η Ντάσα της Σεβαστούπολης (πραγματικό όνομα, Νταρία Λαβρέντιεβνα Μιχάηλοβα) ήταν η πρώτη γενναία αδελφή της ελεημοσύνης, ηρωίδα της υπεράσπισης της Σεβαστούπολης στον πόλεμο της Κριμαίας του 1853-1856. Το όνομά της περιλαμβάνεται σε μια σειρά με παγκοσμίου φήμης ασκητήτριες.

Η πρώτη στον κόσμο αδελφή ελεημοσύνης του πολεμικού μετώπου

Μέχρι πρόσφατα, ελάχιστα ήταν γνωστά γι' αυτήν και μόνο το 1983 βρέθηκαν κάποια έγγραφα στο όνομα της Νταρία Λαβρέντιεβνα Μιχάηλοβα στο Κεντρικό Κρατικό Στρατιωτικό Ιστορικό Αρχείο. Δύο έγγραφα: για να της απονεμηθεί ένα χρυσό μετάλλιο «Για το ζήλο» και ένα γαμήλιο πιστοποιητικό με τον ναύτη Βασίλι Χβοροστόφ. Αυτά τα σημαντικά δεδομένα ελήφθησαν υπόψη κατά τη σύνταξη αυτού του άρθρου. Πληροφορίες για την Ντάσα της Σεβαστούπολης, βρέθηκαν επίσης στο αρχειακό ίδρυμα της Πνευματικής Συνοχής του Καζάν.

Η Ντάσα γεννήθηκε στις 17 Μαρτίου του 1827 στην οικογένεια του ναυτικού του 10ου πληρώματος πτερύγων του στόλου της Μαύρης Θάλασσας, Λαβρέντιεφ Μιχαήλοφ. Ο πατέρας της Ντάσα, υπηρέτησε ως ναύτης στον βοηθητικό στόλο - τέτοια σκάφη με μεταφορική ικανότητα που δεν υπερέβαινε τους δύο τόνους τον 19ο αιώνα, ονομάζονταν πτερύγια. Η γέννηση της Ντάσα, καταγράφεται στα μετρικά βιβλία του χωριού Κλιουτσίσι της επαρχίας Καζάν^[2]. Η μητέρα της πέθανε πρόωρα και το Νοέμβριο του 1853 έχασε και τον πατέρα της. Η Ντάσα έλαβε ναυτική ανατροφή. Ο Σ.Ν. Σεργκέγιεφ-Τσένσκι έγραψε γι' αυτήν στο μυθιστόρημά του, «Σοδειά της Σεβαστούπολης»:

«Η Ντάσα κολυμπούσε σαν δελφίνι. Μερικές φορές εξαφανιζόταν όλη μέρα στον Μαύρο ποταμό, αλιεύοντας καραβίδες από τις τρύπες τους. Κωπηλατούσε, όχι χειρότερα από έναν δραστήριο κωπηλάτη και ήξερε να σαλπάρει..».

Μετά το θάνατο των γονιών της, η Ντάσα επιβίωνε πλένοντας τα ρούχα των άλλων ανθρώπων. Με την έναρξη της στρατιωτικής εκστρατείας, αποφάσισε να δοκιμάσει τον εαυτό της στο ρόλο ενός εμπόρου, ενός εμπόρου σε προμήθειες και μικρά αγαθά για το στρατό σε μια εκστρατεία. Πούλησε μια αγελάδα και κάποια πενιχρά αντικείμενα και αγόρασε από τα έσοδα ένα άλογο με το κάρο του. Παρήγαγε επίσης ξύδι (για τη θεραπεία πληγών), κρασί (για την ενίσχυση των εξασθενημένων τραυματιών) και λευκό πανί για τα τραύματα ως επίδεσμο. Τοποθέτησε επίσης και ένα βαρέλι με νερό πάνω στο κάρο. Φοβούμενη τις παρενοχλήσεις των «γαμπρών», μεταμφιέστηκε σαν ναύτης αποψιλώνοντας τις πλεξούδες της. (Πράγματι, σύντομα αποκαλύφθηκε και στη συνέχεια ζούσε με το όνομά της.) Βλέποντας τις περίεργες πράξεις της, οι γείτονες σκέφτηκαν, ότι η Ντάσα Μιχάηλοβα, ίσως είχε υποστεί ζημιά στο μυαλό της, όμως στο υγιές μυαλό της, υπήρχε ένα σχέδιο βασισμένο σε έναν καθαρά εμπορικό υπολογισμό. Περιέφραξε το πάνω μέρος της άμαξας με λευκό κάλυμμα, δημιουργώντας έτσι τον πρώτο κινητό σταθμό παροχής επιδέσμων στην ιστορία της στρατιωτικής ιατρικής τέχνης.

Στην άμαξα της, η Ντάσα ξεκίνησε προς τον ποταμό Άλμα - στο πεδίο της μάχης της Άλμα, όπου οι τραυματίες στρατιώτες, περιμένοντας τις πρώτες βοήθειες, βρίσκονταν σε υγρό, κρύο έδαφος για αρκετές ημέρες, αιμορραγώντας. Αντικρύζοντας την τρομερή εικόνα του ανυπόφορου πόνου των μαχητών, η Ντάσα ξέχασε τα αρχικά εμπορικά της συμφέροντα και, με την εντολή της καρδιάς της, άρχισε να παρέχει ανιδιοτελή βοήθεια στους τραυματίες στρατιώτες, επιδεικνύοντας ελεημοσύνη και τόλμη. Η ρωσίδα αδελφή της ελεημοσύνης δεν έφευγε χωρίς τη βοήθεια όχι μόνο των «δικών της», αλλά και των μαχητών «ξένων» που υπέφεραν από τις πληγές, κι αυτό ήταν το κατόρθωμα του ανθρωπισμού.

Με την εντολή της καρδιάς της, άρχισε να παρέχει ανιδιοτελή βοήθεια στους τραυματίες στρατιώτες και δεν έφευγε χωρίς την προσφορά βοήθειας όχι μόνο στους «δικούς της», αλλά και σε «ξένους» μαχητές

Παίρνοντας στους ώμους το βαρύ σταυρό, η γενναία Ντάσα κατευθύνθηκε κατά μήκος της πρώτης γραμμής του μετώπου, όπου τραυματίες στρατιώτες περίμεναν βοήθεια και χρειάζονταν τη φροντίδα των χεριών της, την επιδεξιότητα απόθεσης των επιδέσμων στα τραύματα και μια γουλιά νερό από το φορητό βαρέλι. Το κάρο της ονομάστηκε «άμαξα του πόνου». Κάθε μέρα, από το πρωί μέχρι το βράδυ, κάτω από εχθρικά πυρά, η Ντάσα μετέφερε τους τραυματίες από το πεδίο της μάχης στα μετόπισθεν. Μια μεγάλη απώλεια γι' αυτήν ήταν ο θάνατος ενός αλόγου καθώς για κάποιο χρονικό διάστημα θα έπρεπε να μεταφέρει τους τραυματίες στους ώμους της και να σέρνει το κάρο με τα φάρμακα με τα χέρια. Ένας από τους αξιωματικούς τη βοήθησε, διατάζοντας να της δοθεί ένα άλογο. Δεν φοβόταν τα βλήματα και τις σφαίρες του εχθρού και έλεγε: «Γιατί να φοβηθώ; Εξάλλου, δεν κάνω κάτι κακό. Κι αν με σκοτώσουν, οι άνθρωποι θα με θυμούνται με μια καλοσυνάτη λέξη».

Συνεχίζεται…