Πρόσωπα της Ιεράς Μονής των Σπηλαίων του Πσκωφ
Ιστορικά και κανονικά ερείσματα ενότητας της Ρωσικής Εκκλησίας
Λιτανεία προς τιμήν του Αγίου Ειρηνάρχου του Εγκλείστου 2019
Μητροπολίτης Ονούφριος μιλά για την πορεία της κανονικής Ορθοδοξίας στην ΟυκρανίαΗ αιματηρή μάχη του Αλμίν, τελείωσε με την υποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων και η Ντάσα επέστρεψε μαζί τους στη Σεβαστούπολη. Στην πολιορκημένη πόλη, συνεχώς κινδύνευε, μετέφερε νερό και τροφή στους προμαχώνες και επίσης βοηθούσε τους τραυματίες, κοπιάζοντας σε σημεία ένδυσης. «Όλα θα είναι μια χαρά, να είσαι υπομονετικός, χαριτωμένε», παρηγορούσε τον πάσχοντα. Για πολλούς υπερασπιστές της πόλης, κατέστη αληθινός άγγελος έσχατης ανάγκης. Ενώπιον γενικής έλλειψης, η Ντάσα δεν αντιμετώπιζε έλλειψη ούτε επίδεσμων, ούτε ξυδιού, ούτε βότκας. Οι κάτοικοι της πόλης την βοηθούσαν: της έφερναν φαγητό, επιδεσμικά υλικά, κουβέρτες. Η Ντάσα διαμόρφωσε ένα από τα εγκαταλελειμμένα σπίτια ως ένα μικρό νοσοκομείο. Εδώ συναντήθηκε με άλλες γυναίκες, συζύγους ναυτικών και τις κόρες τους, οι οποίες τη βοηθούσαν, όσο μπορούσαν.
Για τις ανιδιοτελείς υπηρεσίες και φροντίδες προς τους ανθρώπους κατά τη διάρκεια του πολέμου, η δημοφιλής φήμη την αποκαλούσε «Ντάσα της Σεβαστούπολης», για την οποία ο λαός άρχισε να συνθέτει θρύλους. Η φήμη για τη γενναία υπερασπιστή έφτασε ίσαμε τον αυτοκράτορα Νικόλαο Α΄. Πράγματι, δύο μήνες μετά την πολιορκία της Σεβαστούπολης, οι νεότεροι γιοι του αυτοκράτορα Νικολάου Α΄, οι Μεγάλοι Πρίγκηπες, Μιχαήλ και ο Νικόλαος, έφτασαν στην τοποθεσία των στρατευμάτων «για να ανυψώσουν το ηθικό του ρωσικού στρατού. Όταν έμαθαν για τη Ντάσα, ενημέρωσαν τον πατέρα τους γι' αυτήν.
Ο αυτοκράτορας Νικόλαος Α΄ απένειμε «στην κόρη Νταρία για τις υποδειγματικές προσπάθειές της να φροντίσει τους ασθενείς και τους τραυματίες στη Σεβαστούπολη» το χρυσό μετάλλιο «φιλοτιμίας» με την κονκάρδα του Βλαδίμηρου. Της παραχωρήθηκαν 500 ρούβλια σε ασήμι και ανακοινώθηκε, ότι μετά το γάμο της, ο βασιλιάς θα της παραχωρούσε άλλα χίλια ρούβλια ως προίκα «για εξασφάλιση»[1]. Μόνο σε άτομα που τους είχαν δοθεί τρία ασημένια μετάλλια, απονέμετο το χρυσό μετάλλιο «Φιλοτιμίας», αλλά για την Ντάσα, ο βασιλιάς, ευχαριστημένος με το θάρρος και την αυτοθυσία της, έκανε μια εξαίρεση. Το διάταγμα για το βραβείο της ανακοινώθηκε σε όλο το στόλο της Μαύρης Θάλασσας. Εκείνη την εποχή, ολόκληρη η ρωσική κοινωνία παρακολουθούσε την εξέλιξη των γεγονότων στη Σεβαστούπολη με προσοχή και ανησυχία και ως εκ τούτου το όνομα του γενναίου κοριτσιού, της Ντάσα, έγινε γνωστό σε όλη τη Ρωσία.
Ο N.I. Πιρόγκοφ στο νοσοκομείο Σεβαστούπολης. Εικονογραφία. Φωτογραφία sevastopol.su
Στις 12 Νοεμβρίου του 1854, ο διάσημος χειρουργός Νικολάι Ιβάνοβιτς Πιρόγκοφ, επικεφαλής του τμήματος της Ιατρικής και Χειρουργικής Ακαδημίας της Αγίας Πετρούπολης, έφτασε στο μέτωπο. Ήταν πολύ φοβισμένος από ό,τι έβλεπε και σε μια από τις επιστολές του, θυμωμένος ανέφερε:
«Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη είσοδό μου στη Σεβαστούπολη. Ήταν στα τέλη του φθινοπώρου του 1854. Η βροχή έπεφτε σαν από κουβά. Οι ασθενείς, και ανάμεσά τους οι ακρωτηριασμένοι, βρίσκονταν ανά δύο ή τρεις στα καροτσάκια, γκρινιάζοντας και τρέμοντας από την υγρασία... Ακούγονταν τα βογγητά των τραυματιών, τα αρπακτικά πουλιά και ο μακρινή κλαγγή των κανονιών της Σεβαστούπολης».
Μια στυγνή εικόνα εμφανίστηκε μπροστά του σε στρατώνες υγιεινής, όπου δεν υπήρχε αρκετός χώρος για τους τραυματίες. Πέθαιναν, όχι τόσο από τις πληγές, αλλά από τις μολύνσεις: υπήρχαν τρομερές ανθυγιεινές συνθήκες.
Εδώ ο Νικολάι Ιβάνοβιτς γνώρισε τις ντόπιες γυναίκες:
«Στις επιδέσεις των πληγών, μπορούσε να συναντήσει τρεις ή τέσσερις γυναίκες κάθε μέρα. Μια εξ αυτών και η περίφημη Νταρία, στην οποία ο Ηγεμόνας απένειμε μετάλλιο και χρυσό Σταυρό με την επιγραφή «Σεβαστούπολη». Εκτός από την Νταρία, υπήρχε κι ένα κορίτσι περίπου δεκαεπτά χρονών, μία σύζυγος στρατιώτη και μια άλλη, σύζυγος ναυτικού. Περιέθαλπαν τους τραυματίες και βοηθούσαν στο χειρουργείο».
Σε μια επιστολή προς τη σύζυγό του, ο χειρουργός έγραψε, ότι μετά από μια εννιάωρη εργάσιμη ημέρα στο ιατρείο, επέστρεφε στο σπίτι «καλυμμένος με αίμα, ιδρώτα, πύον και ακαθαρσίες». Πολύ πιθανό και τα ρούχα της Ντάσα, δεν θα φάνταζαν καθαρότερα. Ο Πιρόγκοφ έγραψε για το ηρωικό κατόρθωμα των πρώτων αδελφών της ελεημοσύνης του κόσμου, οι οποίες εργάστηκαν υπό την καθοδήγησή του:
«Είναι υπέροχο που οι απλούστερες και πιο αμόρφωτες αδελφές ξεχωρίζουν περισσότερο από την ανιδιοτέλεια και τη μακρά ταλαιπωρία τους κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Άλλοι βοηθούν τους τραυματίες στους προμαχώνες, κάτω από τη φωτιά εχθρικών όπλων».
Η Ντάσα άρχισε να βοηθά τον Πιρόγκοφ κατά τη διάρκεια των χειρουργικών επεμβάσεων, αλλά μπορούσε μόνο να δένει επιδέσμους στους τραυματίες και δεν είχε ιατρικές γνώσεις. Κατόπιν αιτήματος του Πιρόγκοφ, ο οποίος χρειαζόταν επαγγελματίες γιατρούς, τρία αποσπάσματα Αδελφών του ελέους της κοινότητας Εξύψωσης του Ιερού Σταυρού της Αγίας Πετρούπολης έφθασαν στη Σεβαστούπολη, τα οποία αργότερα ονομάστηκαν «λευκά περιστέρια».
Αναμφίβολα είναι αποδεκτό, ότι η Νταρία Λαβρέντιεβνα κάθεται στην πρώτη σειρά σε ένα λευκό μαντήλι. Φωτογραφία: foma.ru
Η ηρωική άμυνα της Σεβαστούπολης διήρκεσε 349 ημέρες, ήτοι μέχρι τις 8 Σεπτεμβρίου του 1855. Ένας φίλος του Ναυάρχου Π.Σ. Ναχίμοφ, ο M.A. Μπεστούζεφ, έγραψε:
«…Η Σεβαστούπολη έπεσε, αλλά έπεσε με τόση δόξα, ώστε κάθε Ρώσος και ιδιαίτερα κάθε ναυτικός, πρέπει να είναι υπερήφανος για μια τέτοια πτώση, η οποία αξίζει λαμπρές νίκες[2]».
Όταν τελείωσε ο πόλεμος και η Ντάσα ήρθε να αποχαιρετίσει τα «παιδιά» της, της δώρισαν την εικόνα του Σωτήρα. Συνειδητοποίησε, ότι οι στρατιώτες έδωσαν τα τελευταία τους χρήματα για να της χαρίσουν αυτό το ανεκτίμητο δώρο.
Είναι γνωστό από αρχειακά έγγραφα, ότι το καλοκαίρι του 1855, η Νταρία Μιχάηλοβα, παντρεύτηκε τον ναύτη Βασίλι Χβοροστόφ[3]. Παντρεύτηκαν στην εκκλησία των αποστόλων Πέτρου και Παύλου στη Σεβαστούπολη. Η Ντάσα, έλαβε το υποσχόμενο από τον αυτοκράτορα ποσό των χιλίων ρουβλίων για τη διευθέτηση της ζωής της. Για να αποκτήσουν τα προς το ζην, με την επιμονή του συζύγου της, η οικογένεια αγόρασε μια ταβέρνα στο χωριό Μπελμπέκ. Αλλά η εμπορική της δραστηριότητα δεν απέδωσε: η Ντάρια έδινε βότκα και φαγητό σε πολλούς κατοίκους με πίστωση, χρήματα τα οποία αυτοί δεν επέστρεφαν. Όμως, εδώ ο Κύριος δεν ευλόγησε το ανεπιθύμητο έργο της ένωσης με τα δεσμά του γάμου του λαού Του. Όπως η γενναιοδωρία και το εμπόριο σπάνια τα πηγαίνουν καλά σε ένα άτομο ταυτόχρονα. Το ζευγάρι πούλησε την περιουσία του και εγκαταστάθηκε στο λιμάνι του Νικολάεφ. Σύντομα ο σύζυγος πέθανε από μέθη.
Η Νταρία Λαβρέντιεβνα επέστρεψε στη Σεβαστούπολη, όπου οργάνωσε μια κοινότητα από αδελφές της ελεημοσύνης, που φρόντιζαν τους ανάπηρους του Κριμαϊκού Πολέμου καθώς και τα ορφανά και τις κόρες των θανόντων ναυτικών. Στην συνοικία της ναυπηγικής ζώνης της πόλης, έζησε ήσυχα και σεμνά για πολλά χρόνια. Στις αυτοκρατορικές γιορτές, η Νταρία Λαβρέντιεβνα φορούσε το φόρεμα της μαύρης χήρας, η μόνη διακόσμηση του οποίου ήταν τα βραβεία που της απονεμήθηκαν από τον αυτοκράτορα, και ο χρυσός Σταυρός, που της έδωσε η αυτοκράτειρα, και έφυγε για να υπηρετήσει στην εκκλησία του ευγενούς πρίγκιπα Αλεξάντερ Νιέφσκι. Μετά τη λειτουργία, καθόταν σε ένα παγκάκι δίπλα στην πύλη και συνομιλούσε με τους γείτονες.
Στη Σεβαστούπολη, η Νταρία Λαβρέντιεβνα, οργάνωσε μια κοινότητα από αδελφές της ελεημοσύνης, που φρόντιζαν τους ανάπηρους του Κριμαϊκού
Το φθινόπωρο του 1892, η Ντάρια Λαβρέντιεβνα επέστρεψε στο χωριό Κλιουτσίσι και δώρισε στην τοπική εκκλησία την εικόνα του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού, ο οποίος ήταν συνεχώς μαζί της στη Σεβαστούπολη. Στη συνέχεια, πήγε να μείνει σε μακρινούς συγγενείς της στο χωριό Σελάνγκα (σημερινή συνοικία Βερχνεουσλόνσκι του Ταταρστάν), όπου πέθανε στις 14 Δεκεμβρίου του 1893, «αφήνοντας για αιώνια μνήμη ένα μπιλιέτο 100 ρουβλίων αιώνιας παρακαταθήκης». Αυτό αναγγέλθηκε από τον ιερέα Αντρέι Μπογκολιούμποφ στο ιστορικό της Εκκλησίας του Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού (στο Καζάν, 1902)[4]. Ο τάφος στο τοπικό νεκροταφείο δεν έχει διατηρηθεί. Μια προτομή της τοποθετήθηκε στον προαύλιο χώρο ενός τοπικού σχολείου.
Μέρος του πανοράματος «Άμυνα της Σεβαστούπολης»
Στη μνήμη του λαϊκού κατορθώματος της Ντάσα της Σεβαστούπολης στην ηρωϊκή πόλη της ρωσικής δόξας κοντά στο πανόραμα «Άμυνα της Σεβαστούπολης» υπάρχει μια προτομή της ηρωίδας από τον γλύπτη Β.Β. Πετρένκο. Συγκεκριμένα ζωγραφίστηκε από τον Φραντς Ρουμπώ στον καμβά του περίφημου πανοράματος, όπου αυτή, με μια μανιβέλα και κουβάδες με νερό, ξεδιψούσε τους υπερασπιστές του προμαχώνα. Η προτομή της, επίσης βρίσκεται στην Δενδροστοιχία των Ηρώων στο πάρκο της Σεβαστούπολης. Το όνομά της δόθηκε στο 3ο νοσοκομείο της Σεβαστούπολης, δίπλα στο οποίο υπάρχει μνημείο για την ηρωίδα-πατριώτισσα.
Το Συμβούλιο Υπουργών της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας καθιέρωσε το μετάλλιο της Ντάσα της Σεβαστούπολης «Για την ελεημοσύνη» και το παράσημο «Προς τιμήν της πρώτης αδελφής της ελεημοσύνης, της Ντάσα της Σεβαστούπολης», τα οποία απονέμονται στις πιο αξιόλογες νοσοκόμες για την αφοσίωσή τους.
Ο Κριμαϊκός Πόλεμος αποκάλυψε πολλούς ήρωες των οποίων τα ονόματα παραμένουν στη λαϊκή μνήμη, όπως ο ναύαρχος Π.Σ. Ναχίμοφ, ο χειρουργός Ν.Ι. Πιρόγκοφ, ο ναύτης Κόσκα, κ.ά. Η Ντάσα της Σεβαστούπολης αξίζει να τοποθετηθεί στην ίδια σειρά με αυτούς.
