Η Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου και η πραγματική τιμή των πάντων

Φωτογραφία flikr. Καθεδρικός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Βάρνα

Τι είναι το κυριότερο στη ζωή μας, γιατί ζούμε σε αυτόν τον κόσμο; Αυτή είναι ερώτηση, την οποία θέτει η γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου στον σύγχρονο άνθρωπο. Την ημέρα της γιορτής, στη Θεία λειτουργία διαβάζεται απόσπασμα από το Ευαγγέλιο που αναφέρεται στις δύο αδελφές, τη Μάρθα και τη Μαρία. Μια μέρα, ο Χριστός τους επισκέφτηκε στο σπίτι τους. Η Μαρία κάθισε «παρά τους πόδας» Του και άκουγε τα λόγια Του, ενώ η Μάρθα ετοίμαζε όλα τα απαραίτητα για το κέρασμα. Τελικά, η Μάρθα πλησίασε τον Κύριο, άρχισε να παραπονιέται για την αδελφή της και να παρακαλάει τον Ιησού να πει στη Μαρία να την βοηθήσει. Και ο Σωτήρας είπε στη Μάρθα: «Μάρθα Μάρθα, μεριμνᾷς καὶ τυρβάζῃ περὶ πολλά· ἑνὸς δέ ἐστι χρεία· Μαρία δὲ τὴν ἀγαθὴν μερίδα ἐξελέξατο, ἥτις οὐκ ἀφαιρεθήσεται ἀπ᾿ αὐτῆς». Αν και σε αυτό το απόσπασμα αναφέρεται μια άλλη Μαρία, η αδελφή του Λάζαρου, αυτά τα λόγια ισχύουν απόλυτα για την Υπεραγία Θεοτόκο, που σε όλη της τη ζωή ήταν πιστή στην αγαθή της επιλογή: να κυοφορήσει, να γεννήσει τον Σωτήρα και να Τον ακολουθήσει σε όλη την Σταυρική Του πορεία.

Μας περιβάλλει ένας τεράστιος αριθμός προβλημάτων και φροντίδων. Έχουμε τόσα πολλά να κάνουμε που είναι αδύνατο να τα προλάβουμε όλα, και σε αυτή τη ρουτίνα μπορεί εύκολα να ξεχάσουμε το πιο σημαντικό. Όπως και στην οικογενειακή ζωή, τσακωνόμαστε, μαλώνουμε, αγαπάμε, δεν αγαπάμε... Αν όμως ρωτήσουμε τον εαυτό μας: τι θέλουμε συγκεκριμένα από την οικογένειά μας στο τέλος της επίγειας ζωής μας, ο καθένας, αφού το σκεφτεί, πιθανότατα θα καταλάβει ότι θέλει αγάπη, αγάπη που δεν είναι γλυκανάλατη, δεν είναι ψεύτικη. Θέλει την πιο αληθινή αγάπη. Τότε έτσι πρέπει και να ζούμε, ώστε να πετύχουμε αυτόν τον στόχο. Ο επενδυτής, για να έχει κέρδος, κάθε μέρα, ίσως και κάθε λεπτό, σκέφτεται πού να επενδύσει τα χρήματά του, να αγοράσει δολάρια, να πουλήσει ευρώ, ποιες μετοχές να «ξεφορτωθεί». Και με τη δική μας ζωή πρέπει να κάνουμε το ίδιο.

Πρέπει να κάνουμε ό,τι μας φέρνει πιο κοντά στον στόχο μας, ενώ τα δευτερεύοντα μπορούν να περιμένουν ή ίσως και να μην γίνουν. Όμως, μόνο με φόντο τον θάνατο, ή καλύτερα την κοίμηση, φαίνεται η πραγματική τιμή όλων αυτών που μας περιβάλλουν και με τα οποία ζούμε.

Φαινομενικά, χωρίς το θάνατο όλα θα ήταν υπέροχα και θαυμάσια. Στην πραγματικότητα, όμως, χωρίς το θάνατο θα είχαμε γίνει τελείως «γουρούνια». Όταν ξεχνάμε το θάνατο, ζούμε σε αναταραχή, σκαλίζουμε τα ασήμαντα, και η ζωή γίνεται ένα τίποτα. Η γιορτή της Κοίμησης είναι μια υπενθύμιση για το κυριότερο, για την ανάγκη να επιλέξουμε την «αγαθή μερίδα».

Η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι ίσως η πιο παράξενη γιορτή: πώς είναι δυνατόν να γιορτάζουμε με τόση λαμπρότητα, ένταση και χαρά τον θάνατο; Πόσο μάλλον τον θάνατο εκείνου που αγαπάμε και τιμούμε τόσο πολύ.

Υπάρχει μια πολύ παραστατική επιστολή του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου που γράφτηκε όσο ζούσε η Θεοτόκος. Σε αυτήν σημειώνει ότι η Υπεραγία Θεοτόκος στους διωγμούς και τις δυσκολίες είναι πάντα χαρούμενη, στην ένδεια και τη φτώχεια δεν στεναχωριέται. Ευεργετεί όσους Την προσβάλλουν. Σε κατάσταση ευημερίας είναι πράα. Είναι ελεήμων προς τους φτωχούς, τους οποίους βοηθάει όπως και όσο μπορεί. Αν εμβαθύνουμε σε αυτόν τον κατάλογο των ιδιοτήτων της Παναγίας, θα διαπιστώσουμε ότι πρόκειται για ένα διαμάντι, μια εκπληκτική προσωπικότητα. Στους λειτουργικούς ύμνους της Ορθόδοξης Εκκλησίας Την αποκαλούν ενδοξοτέρα των Σεραφείμ και η προσευχή Της για εμάς είναι ανώτερη από οποιαδήποτε ανθρώπινη προσευχή, συμπεριλαμβανομένων και των αγίων.

Όλη η ιερή ακολουθία, αφιερωμένη στο θάνατο αυτής της εκπληκτικής προσωπικότητας, είναι διαποτισμένη από χαρά, χωρίς να βρίσκει κανείς λόγια θλίψης.

Στιχηρό του εσπερινού:

Ὢ τοῦ παραδόξου θαύματος! ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς, ἐν μνημείῳ τίθεται, καὶ κλῖμαξ πρὸς οὐρανόν, ὁ τάφος γίνεται. Εὐφραίνου Γεθσημανή, τῆς Θεοτόκου τὸ ἅγιον τέμενος. Βοήσωμεν οἱ πιστοί, τὸν Γαβριὴλ κεκτημένοι ταξίαρχον, Κεχαριτωμένη χαῖρε, μετὰ Σοῦ ὁ Κύριος, ὁ παρέχων τῷ κόσμῳ διά Σου τὸ μέγα ἔλεος.

Πώς είναι δυνατόν; Η γιορτή της Κοιμήσεως είναι γιορτή της συνάντησης της Μητέρας του Θεού με τον Θεό μας, τον Δημιουργό του Σύμπαντος. Αλλά για εμάς είναι επίσης η συνάντηση της δικής μας ψυχής, της ουσίας μας με την Αιωνιότητα. Μπορούμε να πούμε ότι η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι Πάσχα για τους γήινους ανθρώπους, Πάσχα ανάμεσά μας. Αυτή η γιορτή απαντά στο ερώτημα: τι σχέση έχουν ο Θάνατος και η Ανάσταση του Θεού προσωπικά με εμένα, έναν συνηθισμένο γηγενή; Δείχνει ξεκάθαρα ότι ο οποιοσδήποτε γηγενής μπορεί να αναστηθεί με τον Χριστό, μπορεί να υπάρξει στην αιωνιότητα με τον Θεό. Και αυτός κιόλας είναι ο σκοπός, το νόημα της κάθε ανθρώπινης ζωής. Η Θεοτόκος, η ζωή Της και η Κοίμησή Της μας μιλούν ακριβώς για αυτό.