Τι διηγούταν ο παππούς για τον πόλεμο

Η οικογένεια των κοζάκων Μαλιόβαννιϊ: ο παππούς Νικόλαος, η γιαγιά Ντάρια και τα παιδιά τους. Δεξιά είναι η προγιαγιά Βασιλίσα

Κέκραξον πρός με, καὶ ἀποκριθήσομαί σοι καὶ ἀπαγγελῶ σοι μεγάλα καὶ ἰσχυρά, ἃ οὐκ ἔγνως αὐτά.
(Ιερ. 40: 3)

Αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν, ζητεῖτε, καὶ εὑρήσετε, κρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν·
(Μτ. 7: 7)

Ἐὰν μείνητε ἐν ἐμοὶ καὶ τὰ ρήματά μου ἐν ὑμῖν μείνῃ, ὃ ἐὰν θέλητε αἰτήσασθε, καὶ γενήσεται ὑμῖν.
(Ιω. 15: 7)

Καὶ ἔσται πρὶν ἢ κεκράξαι αὐτούς, ἐγὼ ὑπακούσομαι αὐτῶν, ἔτι λαλούντων
(Ησα. 65: 24)

Πάλιν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἐὰν δύο ὑμῶν συμφωνήσωσιν ἐπὶ τῆς γῆς περὶ παντὸς πράγματος οὗ ἐὰν αἰτήσωνται, γενήσεται αὐτοῖς παρὰ τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. 20 οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν.
(Μτ. 18: 19–20)

Αμφιβάλλεις ότι ο Κύριος ακούει τις παρακλήσεις σου και χάνεις την ελπίδα; Κάνεις ερωτήσεις με την ελπίδα να πιαστείς έστω από κάποια φράση, η οποία θα σου δώσει δυνάμεις να συνεχίζεις να ζεις και να βιώνεις όλο αυτό. Τι μπορώ να πω; Άραγε, ξέρω κάτι καλύτερα από σένα; Τις απαντήσεις για όλα τις έχει μόνο ο Θεός. Αλλά, άκουσε τι θα σου πω. Μπορεί, αυτό να σου δώσει ελπίδα. Αφού εμείς δε βλέπουμε φανερά την Πρόνοια του Θεού και τη Δύναμη του Θεού. Όμως, συχνά συμβαίνει ώστε να πρέπει να περάσουν χρόνια, πριν αποκτήσουμε αυτό που ζητάμε. Άκου, τι θα σου πω.

Ο Νικόλαος Μαλιόβαννιϊ και η σύζυγός του Ντάρια Η γιαγιά μου παντρεύτηκε πολύ νέα έναν άνθρωπο που ήταν πολύ μεγαλύτερός της, μόνο για έναν λόγο – επειδή είχαν την ίδια πίστη και την ίδια εθνικότητα.

Μετά την πείνα και το θάνατο σχεδόν όλων των συγγενών, είχαν καταφύγει μαζί με τη μητέρα και την αδελφή της, σε μια ξένη χώρα, στο φιλόξενο Αζερμπαϊτζάν, όπου ζούσαν άνθρωποι και άλλης θρησκείας. Η ζωή τους ήταν πολύ δύσκολη.   

Δεν ξέρω τι δύναμη και πώς την έδινε αυτήν τη δύναμη ο Κύριος στη προγιαγιά μου Βασιλίσα, για να βιώσει μια από τις πιο τρομερές δοκιμασίες – το θάνατο από πείνα των εννέα μεγαλύτερων παιδιών της. Πολλούς από αυτούς τους κήδεψε η ίδια, με τα ίδια της τα χέρια, στον κήπο.

Μου έχουν διηγηθεί ότι μια από τις κόρες της, όταν ήταν έγκυος στους τελευταίους μήνες, έπεσε από την πείνα και πέθανε. Πώς μπορούσε η προγιαγιά να αντικρίζει κάτι τέτοιο; Πώς μπόρεσε να το ξεπεράσει; Πώς έζησε έχοντας στη μνήμη της αυτό το γεγονός για όλη της τη ζωή;

Πώς ζούσε μόνη της, τότε που ήδη είχε χάσει και τον άντρα της, μετά από αυτό το τρομερό πένθος, με δύο μικρά παιδιά, στην ξενιτιά;…

Αφότου η μικρότερη κόρη της – η γιαγιά μου η Ντάρια – είχε παντρευτεί τον παππού μου Νικόλαο και γεννήθηκε ο γιος τους, άρχισε να φαίνεται ότι η ζωή άρχισε σιγά-σιγά να στρώνει. Όμως, οι δοκιμασίες διαδέχονταν η μία την άλλη, η μια ήταν πιο βαριά από την άλλη. Ξεκίνησε ο πόλεμος, και μαζί του πάλι οι θλίψεις, που σκέπαζαν όλη την ανθρώπινη ζωή: ο πόνος του αποχωρισμού, τα δεινά και το βασανιστικό συναίσθημα της αναμονής.

Οι νέες δοκιμασίες ήταν πολύ βαριές, αλλά, ακριβώς αυτές είναι που εμπεδώνουν σε έναν πιστό άνθρωπο την ανάγκη να προσεύχεται αδιαλείπτως, αλλιώς θα χάνει την ελπίδα, μαζί και κάθε πίστη. Αυτή η προσευχή είναι η ζωντανή επικοινωνία με τον Ζώντα Θεό, ιδιαίτερα τότε που φεύγει η γη κάτω από τα πόδια. Η Αγία Γραφή λέει πολύ εύστοχα για αυτή την κατάσταση: «περιέσχον με συντριμμοὶ θανάτου, χείμαρροι ἀνομίας ἐθάμβησάν με· ὠδῖνες θανάτου ἐκύκλωσάν με, προέφθασάν με σκληρότητες θανάτου. Ἐν τῷ θλίβεσθαί με ἐπικαλέσομαι τὸν Κύριον καὶ πρὸς τὸν Θεόν μου βοήσομαι· καὶ ἐπακούσεται ἐκ ναοῦ αὐτοῦ φωνῆς μου, καὶ ἡ κραυγή μου ἐν τοῖς ὠσὶν αὐτοῦ» (Β΄Βας.22:5-7).

Μια φορά, στη γιαγιά έφτασε αγγελία ότι ο παππούς συγκαταλέγονταν στους αγνοούμενους. Τότε, άρχισε να προσεύχεται πολύ θερμά στον Κύριο για να της επιστρέψει τον άντρα της ζωντανό

Αλλά, άκου τι έγινε μετά. Καθώς περνούσε ο χρόνος, έφερνε γεγονότα που δίνονταν από την Πρόνοια του Θεού προς ανατροφή της ψυχής για την Βασιλεία των Ουρανών. Μια φορά, στη γιαγιά έφτασε η αγγελία ότι ο παππούς ήταν αγνοούμενος, και το πιο πιθανό ότι είχε σκοτωθεί.

Αυτή προσευχόταν με πολλή δύναμη και ζέση στον Κύριο. Ζητούσε να επιστρέψει ο άντρας της ζωντανός. Ζητούσε και από ορθόδοξες μοναχές να προσεύχονται.   

Η μια από αυτές νήστευε και προσευχόταν για αυτόν, μαζί με τη γιαγιά. Ζητούσε τον Κύριο να της αποκαλύψει τι έγινε με τον άντρα της. Και να που, μετά την προσευχή, πήρε την Βίβλο και την άνοιξε. Με όσα είχε διαβάσει, κατάλαβε ότι ο παππούς μου είναι ζωντανός και ότι είχε πέσει αιχμάλωτος. Και όταν τον πήραν αιχμάλωτο, κάποιος ήθελε να τον σκοτώσει, ενώ ένας άλλος τον προστάτεψε και ο παππούς επέζησε.

Όταν ο παππούς επέστρεψε από τον πόλεμο, διηγήθηκε ακριβώς αυτά, όπως τα είχε πει τότε η μοναχή.

Η γιαγιά προσευχόταν, παρόλο που δεν μπορούσε να ξέρει πώς ο Κύριος απαντά στις προσευχές της. Και εγώ που ζω μισό αιώνα αργότερα, διαπιστώνω με πόση αγάπη ο Κύριος άκουσε τη θερμή προσευχή της καρδιάς της γιαγιάς και πόσο φύλαγε τον παππού. Ευχαριστώ τον Θεό για αυτά που βλέπω και καταλαβαίνω: μας ακούει, μας αγαπάει υπερβολικά και μας λυπάται, αν και συχνά η Πρόνοιά Του δε φανερώνεται σε μας. Δόξα και ευχαριστία στον Θεό! Διότι, «Ποιος είναι όμοιος με τον Θεό;» Και ποιος είναι πιο κοντά στην ψυχή μας;

Μόλις βγήκαν, το οχυρό εξερράγη και ο παππούλης είχε εξαφανιστεί. Ο παππούς μετά τον αναγνώρισε: ήταν ο Άγιος Νικόλαος ο Θαυματουργός

Να τι μας έλεγε ο παππούς. Ήταν στις αρχές του πολέμου. Κάποια φορά, κοιμόταν στο οχυρό με τους φίλους του. Ξαφνικά, τον ξυπνάει ένας παππούλης και του λέει: «Σήκω, παιδάκι μου, και βγες. Δεν είναι καλό να είσαι εδώ». Ο παππούς μου αμέσως σηκώθηκε και βγήκε έξω, μαζί με τον παππούλη. Όπως διηγούταν ο παππούς, ο παππούλης ήταν πολύ οικείος. Και μόλις βγήκαν, το οχυρό εξερράγη. Και ο παππούλης είχε εξαφανιστεί. Ο παππούς μετά τον αναγνώρισε: ήταν ο Άγιος Νικόλαος ο Θαυματουργός.

Ο Νικόλαος Μαλιόβαννιϊ Και κάτι άλλο που διηγούταν ο παππούς. Είχε γίνει μια πολύ μεγάλη μάχη. Ένας απίστευτος αριθμός ανθρώπων συγκρούστηκαν σε εκείνη τη μάχη, και από την πλευρά των Γερμανών και από την πλευρά των Σοβιετικών. Ο παππούς έλεγε ότι όλοι τους ανεξαιρέτως σκοτώθηκαν σε εκείνη την τρομερή μάχη. Όλοι όσοι συμμετείχαν σε αυτήν. Ο παππούς είχε τραυματιστεί θανάσιμα (μετά από αυτό, έμενε στο νοσοκομείο για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα). Και να που εκεί που πέθαινε, σε εκείνο το πεδίο της μάχης, ο παππούς είδε ότι άνοιξε ο ουρανός και εμφανίστηκαν ο Κύριος στο θρόνο και η Υπεραγία Θεοτόκος. Ο Χριστός λέει στη Μητέρα Του: «Πρέπει να περισυλλέξουμε όλους τους ανθρώπους». Εκεί δίπλα στην Θεοτόκο βρέθηκε ο Άγιος Νικόλαος ο Θαυματουργός. Η Θεοτόκος του απευθύνεται: «Πρέπει να τους περισυλλέξουμε όλους από το πεδίο της μάχης». Ο Άγιος Νικόλαος κατέβηκε στη γη και άρχισε να πλησιάζει στον κάθε σκοτωμένο και η ψυχή του σκοτωμένου σηκωνόταν και ακολουθούσε τον Άγιο.

Όταν ο Άγιος Νικόλαος πλησίασε τον παππού, κοίταξε στον ουρανό και απευθύνθηκε στην Θεοτόκο: «Μητέρα του Θεού, Σε παρακαλώ, άφησε αυτόν τον άνθρωπο στη γη. Μια γυναίκα προσεύχεται πολύ εντατικά και παρακαλεί για αυτόν». Τότε, η Υπεραγία Θεοτόκος απευθύνθηκε στον Κύριο με ικεσία: «Κύριε, άφησε αυτόν τον άνθρωπο ζωντανό. Μια γυναίκα προσεύχεται και παρακαλεί πολύ για αυτόν». Ο Χριστός Σωτήρας επέτρεψε στον παππού να μείνει ζωντανός… Και τότε ο παππούς λιποθύμησε.

Όταν ο παππούς αιχμαλωτίστηκε, βρέθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Έχει χαραχτεί βαθιά στη μνήμη μου και για όλη μου τη ζωή με πόση ευλάβεια αντιμετώπιζαν το φαγητό στην οικογένεια του παππού και της γιαγιάς. Η πείνα και ο πόλεμος το δίδαξαν αυτό στους ανθρώπους. Αν και στην παιδική μου ηλικία ζούσαν, πλέον, με πλήρη ευημερία και για μεσημεριανό σερβίρονταν διάφορα πιάτα – και κρεατικά, και ψαρικά και γαλακτοκομικά και επιδόρπια και μεζέδες – και πάντα η γιαγιά το πρώτο και το καλύτερο κομμάτι το έβαζε στον παππού, αλλά ο παππούς ποτέ δεν μπορούσε να δεχτεί πως κάποιος μπορεί να πετάει φαγητό. Οπότε, από τα περισσεύματα έφτιαχνε για τον εαυτό του σούπα πολέμου. Αυτήν τη σούπα την αγαπούσα πιο πολύ από όλα.

Όταν συνήλθε, ο παππούς είδε ότι στο χώμα κείτεται μια μικρή και πολύ παλαιά εικόνα της Παναγίας της «Ελεούσας»

Λοιπόν, τότε, όταν βρέθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, αποφάσισε να δραπετεύσει. Και από θαύμα το κατάφερε. Στο δάσος, όταν κοιμήθηκε, είδε την Υπεραγία Θεοτόκο και του είπε: «Γιε μου, να πας από αυτόν και από αυτόν το δρόμο και δε θα σκοτωθείς». Όταν συνήλθε, ο παππούς είδε ότι στο χώμα κείτεται μια μικρή και πολύ παλαιά εικόνα της Παναγίας της «Ελεούσας», αγιογραφημένη στο σμάλτο. Την κράτησε και την φύλαξε σε όλη τη διάρκεια του πολέμου. Και όταν επέστρεψε από τον πόλεμο, την εικόνα την έδωσε στη γιαγιά που την κρατούσε.

Μια φορά, η γιαγιά μάζευε κλαδιά στο δάσος, και όταν επέστρεψε στο σπίτι, ανακάλυψε ότι δεν έχει την εικόνα. Τρόμαξε τότε η γιαγιά μου, που έχασε το κειμήλιο, και επέστρεψε στο δάσος. Είχε βραδιάσει. Πλησίαζε η νύχτα. Η γιαγιά φοβόταν πολύ. Στο δάσος ήταν επικίνδυνα. Ήταν γεμάτο άγρια ζώα. Αλλά πιο πολύ φοβόταν να μείνει χωρίς το κειμήλιο. Οπότε, προχωρούσε όλο και πιο πολύ στο δάσος, όλο και πιο βαθιά, χωρίς να σταματάει να προσεύχεται θερμά. Ξαφνικά, είδε μια λάμψη. Φωτιζόταν το μέρος, όπου βρισκόταν η εικόνα της Θεοτόκου. Η γιαγιά μου πήρε την εικόνα με πολλή ευλάβεια και επέστρεψε σπίτι.

Η γιαγιά Ντάρια και ο παππούς Νικόλαος

Πολλά μπορούμε ακόμα να θυμηθούμε και να διηγηθούμε. Αλλά είναι ξεκάθαρο το σημαντικότερο: πρέπει να διώχνουμε τις αμφιβολίες για το αν ο Κύριος ακούει τις προσευχές μας. Θα περάσει ο χρόνος και θα έχουμε τις απαντήσεις σε αυτές, όταν φτάσει η κατάλληλη για αυτό στιγμή. Αφού:

«Τοῖς πᾶσι χρόνος καὶ καιρὸς τῷ παντὶ πράγματι ὑπὸ τὸν οὐρανόν. καιρὸς τοῦ τεκεῖν καὶ καιρὸς τοῦ ἀποθανεῖν, καιρὸς τοῦ φυτεῦσαι καὶ καιρὸς τοῦ ἐκτῖλαι τὸ πεφυτευμένον, καιρὸς τοῦ ἀποκτεῖναι καὶ καιρὸς τοῦ ἰάσασθαι, καιρὸς τοῦ καθελεῖν καὶ καιρὸς τοῦ οἰκοδομεῖν, καιρὸς τοῦ κλαῦσαι καὶ καιρὸς τοῦ γελάσαι, καιρὸς τοῦ κόψασθαι καὶ καιρὸς τοῦ ὀρχήσασθαι, καιρὸς τοῦ βαλεῖν λίθους καὶ καιρὸς τοῦ συναγαγεῖν λίθους, καιρὸς τοῦ περιλαβεῖν καὶ καιρὸς τοῦ μακρυνθῆναι ἀπὸ περιλήψεως, καιρὸς τοῦ ζητῆσαι καὶ καιρὸς τοῦ ἀπολέσαι, καιρὸς τοῦ φυλάξαι καὶ καιρὸς τοῦ ἐκβαλεῖν, καιρὸς τοῦ ρῆξαι καὶ καιρὸς τοῦ ράψαι, καιρὸς τοῦ σιγᾶν καὶ καιρὸς τοῦ λαλεῖν, καιρὸς τοῦ φιλῆσαι καὶ καιρὸς τοῦ μισῆσαι, καιρὸς πολέμου καὶ καιρὸς εἰρήνης» (Εκκλ. 3: 1-8).

Και το σημαντικότερο που μας είπε ο Κύριος: «ἐκζητήσατέ με, καὶ εὑρήσετέ με, ὅτι ζητήσετέ με ἐν ὅλῃ καρδίᾳ ὑμῶν» (Ιερ. 36: 13).